منظور از سرعت و سبقت در آیات قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
مسابقه،
مغفرت، سبقت،
مؤمن،
پروردگار.
پرسش: منظور از سرعت و سبقت به سوی کارهای خیر و آمرزش پروردگار در آیات قرآن چیست؟ اولویت دادن به آنها از میان کارهای فردی؟ و یا مسابقه‌دادن با دیگران؟
پاسخ اجمالی: از مجموع این واژه‌ها استفاده می‌شود که منظور از سبقت و سرعت در این آیات تنها بدین معنا نیست که از میان انبوه کارهای خودمان، به کسب مغفرت از خدا بهای بیشتری داده و آن‌را جلو بیندازیم، بلکه نشانگر آن است که در میان جامعه‌ای که بسیاری از آنان در راه مغفرت می‌کوشند، تلاش کنیم تا از همه سبقت بگیریم.
گفتنی است؛ تعبیر به «یسارعون» که مداومت و استمرار را می‌رساند، بیانگر وضع مؤمنان در یک مسابقه به سوی مقصدی بزرگ و پر ارزش است و نشان می‌دهد آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بی‌وقفه دارند.
قرآن کریم در آیهک
«سابِقُوا اِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْاَرْضِ...؛
می‌فرماید: به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است.»
کلمه «مسابقه» مصدر
فعل امر «سابقوا» به معنای غلبه‌جویی در رسیدن به هدف است. به این معنا که هر یک از دو طرف مسابقه حرکت خود را سریع‌تر از حرکت حریفش کند. پس در معنای مسابقه چیزی زیادتر از معنای مسارعت وجود دارد؛ زیرا مسارعت تنها به معنای کوشش در سرعت دادن به حرکت است، ولی مسابقه هم این معنا را می‌رساند و هم این‌را می‌فهماند که سرعت دادن باید طوری باشد که زیادتر از سرعت حریف شود.
شبیه همین معنا در آیه ۱۳۳
سوره آل عمران آمده است:
«وَ سارِعُوا اِلی مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْاَرْضُ اُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ». با این تفاوت که در این‌جا «سارعوا» از ماده «مسارعه» به معنای سرعت گرفتن بر یکدیگر، و در آن‌جا «سابقوا» از ماده «مسابقه»
به معنای پیشی گرفتن آمده است. با توجه به مفهوم باب مفاعله که غلبه کردن دو نفر را در مقابل هم مجسم می‌کند، هر دو معنا نزدیک به هم هستند.
به هر حال از مجموع این واژه‌ها استفاده می‌شود که منظور از سبقت و سرعت در این آیات تنها بدین معنا نیست که از میان انبوه کارهای خودمان، به کسب مغفرت از خدا بهای بیشتری داده و آن‌را جلو بیندازیم، بلکه نشانگر آن است که در میان جامعه‌ای که بسیاری از آنان در راه مغفرت می‌کوشند، تلاش کنیم تا از همه سبقت بگیریم.
گفتنی است؛ تعبیر به «یسارعون» که مداومت و استمرار را می‌رساند، بیانگر وضع مؤمنان در یک مسابقه به سوی مقصدی بزرگ و پر ارزش است و نشان می‌دهد آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بی‌وقفه دارند.
این موضوع که این مسابقه در میان جامعه است و نه در رفتار فردی، به خوبی در این فقرات
دعای کمیل جلوه‌گر شده است:
«...حَتَّی اَسْرَحَ اِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ وَ اَسْرَعَ اِلَیْکَ فِی الْبَارِزِینَ وَ اَشْتَاقَ اِلَی قُرْبِکَ فِی الْمُشْتَاقِینَ...».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «منظور از سرعت و سبقت در آیات قرآن»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۲۱.
