• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معنای عرفانی ما زاغ البص و ما طغی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه:پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)،حضرت موسی(علیه السلام).
پرسش :معنای «مازاغ البصر و ما طغی» به معنای عرفانی آن چه می باشد؟
پاسخ :


زاغ در لغت به معنای منحرف شدن است،
[۱] لسان العرب، ج ‌۸، ص ۴۳۲.    
و طغی یعنی سر پیچی کردن.
[۲] فرهنگ أبجدی عربی-فارسی، ص۹۰.


برای روشن شدن این معنا که پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) در موقع دیدن آیت کبرای الاهی دیدگانش منحرف نشد و سرپیچی نکرد،
[۳] «وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى‌ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‌ عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى‌ إِذْ یَغْشَى السِّدْرَةَ ما یَغْشى‌ ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغى‌ لَقَدْ رَأى‌ مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْرى‌» ؛ و به تحقیق او را در نزول دیگری هم دید، نزد سدرة المنتهی که جنّة المأوى هم نزدیک آن است‌، آن گاه که سدرة المنتهی را نوری خیره کننده پوشانده بود، دیدگان او خیره نشد و سرپیچی نکرد و از بزرگ ترین آیات پروردگار خود را به عیان دید»، سوره نجم/۵۳، آیات۱۴-۱۸.    
لازم است که این دیدار نبی اکرم را با دیدار موسی (علیه السلام) در تجلی کوه طور مقایسه کنیم. عرفای بزرگ نیز از همین نگاه به تفسیر این آیه پرداخته اند.
وقتی در عالم ظاهر دیدگان آدمی با نوری بسیار شدید و خیره کننده مواجه شود، یا کور خواهد شد یا از نگاه کردن خواهد گریخت تا نابود نشود. خیره شدن دقیقاً همان معنای "زاغ" است وقتی در مورد نگاه به کار رود، و "طغی" در این جا به معنای سرپیچی از دیدن است. همچنان که موسی (علیه السلام) موقع مواجه شدن با نور تجلی، تحمل باقی ۰ماندن را نداشت و بی هوش شد؛ چرا که به گفته عرفا در عین فنای از صفات، از ذات خود فانی نشده بود تا بعد از فنا، بقای الاهی یافته و تحمل تجلی را داشته باشد. همان تجلی که کوه را متلاشی کرد و موسی (علیه السلام) تحمل آن را نداشت ولی نبی اکرم در معراج آن را متحمل شد؛ چرا که ذات خود او از نورانیت برتری برخوردار بود.
[۴] در این مورد مراجعه شود به: تفسیر ابن عربی، ج ۲، ص ۱۰، دار احیاء التراث العربى‌.


۱. ↑ لسان العرب، ج ‌۸، ص ۴۳۲.    
۲. ↑ فرهنگ أبجدی عربی-فارسی، ص۹۰.
۳. ↑ «وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى‌ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‌ عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى‌ إِذْ یَغْشَى السِّدْرَةَ ما یَغْشى‌ ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغى‌ لَقَدْ رَأى‌ مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْرى‌» ؛ و به تحقیق او را در نزول دیگری هم دید، نزد سدرة المنتهی که جنّة المأوى هم نزدیک آن است‌، آن گاه که سدرة المنتهی را نوری خیره کننده پوشانده بود، دیدگان او خیره نشد و سرپیچی نکرد و از بزرگ ترین آیات پروردگار خود را به عیان دید»، سوره نجم/۵۳، آیات۱۴-۱۸.    
۴. ↑ در این مورد مراجعه شود به: تفسیر ابن عربی، ج ۲، ص ۱۰، دار احیاء التراث العربى‌.


پایگاه اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی
جعبه ابزار