فرق انسان و بشر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انسان، بشر،
قرآن کریم.
پرسش: تفاوت
انسان با بشر مطابق آیات قرآن کریم چیست؟
پاسخ: آنچه از بررسی آیات و سخنان
مفسران به دست می‌آید، این است که تفاوت معنایی چندانی بین لفظ انسان و
بشر وجود ندارد. این دو از الفاظ مترادف هستند که هر دو بر یک معنا دلالت دارند؛ ولی برخی از اهل لغت بین این دو قائل به تفاوت و فرق اندکی شده‌اند و می‌گویند آدمی را نسبت به
فضایل و کمالات و استعدادهای درونی‌اش انسان، و نسبت به جسد و ظاهر
بدن و شکل ظاهرش بشر می‌گویند.
لغت شناسان می‌گویند واژه «بشر»، مفرد است، به معنای انسان و دلالت می‌کند بر مذکر، مونث، مفرد، تثنیه و جمع، گاهی خودش تثنیه بسته می‌شود؛ مانند قول خداوند بزرگ که فرموده است:«
فَقَالُواْ أَ نُؤْمِنُ لِبَشَرَیْنِ مِثْلِنَا... ».
اصل کلمه‌ی انسان، «انسیان» می‌باشد؛ زیرا در زبان عربی، مصغر آن «انیسیان» است. و واژه‌ی «انسیان»، یا از ریشه «اِنس» و بر وزن «فعلیان» بوده، و یا از ریشه «نسیان»، بر وزن «افعلان» می‌باشد.
با توجه به
تفسیر آیاتی که در آنها لفظ انسان و بشر به کار رفته، چنین استخراج و
استنباط می‌شود که تفاوت معنایی چندانی بین این دو لفظ وجود ندارد. حتی در قرآن کریم نسبت به موضوع واحد که عبارت از خلقت و آفرینش بشر بوده، گاهی از لفظ بشر و گاهی از لفظ
انسان ، استفاده شده است. همچنین برخی از مفسران در تعدادی از آیات، لفظ «بشر» را به «انسان»، معنا و تفسیر نموده‌اند که تمام این امور، دلیل بر مترادف
بودن این دو لفظ، در کلام
عرب و استعمالات قرآنی است.
در این‌جا به چند آیه به عنوان نمونه اشاره می‌شود:
پروردگار بزرگ در مورد
آفرینش انسان می‌فرماید:«
وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ ».
در این‌جا از لفظ انسان استفاده نموده است.
ولی در آیه:«
وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی خالِقٌ بَشَراً مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُون »،
لفظ
بشر را بکار برده‌اند.
«
وَ مِنْ ءَایَاتِهِ أَنْ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُون .»
برخی از مفسران، بشر را
انسان معنا کرده‌اند.
«
وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ عَلی بَشَرٍ مِنْ شَیْ‌ء »،
در این‌جا نیز، بشر به انسان تفسیر شده است.
«
قالَتْ رَبِّ أَنَّی یَکُونُ لی وَلَدٌ وَ لَمْ یَمْسَسْنی بَشَرٌ »،
در این آیه نیز لفظ بشر را به معنای انسان گرفته‌اند.
برخی از اهل لغت می‌گویند:تفاوت و فرق مختصری بین انسان و بشر، وجود دارد و آن این‌که:«آدمی را نسبت به فضایل و کمالات و استعدادهای درونی‌اش انسان، اما نسبت به جسد و ظاهر
بدن و شکل ظاهرش بشر می‌گویند.
بنابر این، از دیدگاه برخی از لغت‌شناسان، در بیشتر مواردی که در قرآن مجید، مراد از انسان، جثه و هیکل ظاهری او بوده پروردگار بزرگ، از لفظ بشر استفاده نموده است. مانند:«
وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً .»
یا مانند:«
قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکمُ‌ْ یُوحَی إِلیَ‌َّ ».
در این آیه اشاره به این مطلب است که انسان‌ها در بشریت و ظاهر خویش با یکدیگر مساوی هستند و همانا برتری و
فضیلت افراد بر یکدیگر به کارهای نیک و
عمل صالح آنها بستگی دارد.
پایگاه اسلام کوئیست.
