علت قید پیری در اف نگفتن به والدین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پدر، مادر، والدین، اف، سن پیری،
سوره اسراء، سالمندی.
پرسش: چرا نهی از گفتن «اف» به پدر و مادر مشروط به پیری آنان شد؟ آیا قبل از پیر شدن آنان اینکار مجاز است؟
پاسخ اجمالی: کوچک‌ترین حرف و حرکتی که نشان از توهین به پدر و مادر باشد، حتی در سن جوانی و میان‌سالی آنها مجاز نیست. اما این‌که در این
آیه حکم را اختصاص به دوران پیری پدر و مادر داده، از این جهت است که آنها، در آن دوران سخت‌ترین حالات را دارند و بیشتر در خود احساس نیاز به کمک فرزندان می‌کنند؛ زیرا از برآورده کردن بسیاری از ضروریات زندگی خود ناتوان‌اند. و لذا یکی از توقعات و آرزوهای پدر و مادر از فرزندان این است که در پیری و ناتوانی بتوانند کمک کار آنها باشند.
«وَ قَضی رَبُّکَ اَلاَّ تَعْبُدُوا اِلاَّ اِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ اِحْساناً اِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ اَحَدُهُما اَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما اُفٍّ...؛
و پروردگارت فرمان داد جز او را نپرستید، و به پدر و مادر نیکی کنید. هر گاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار، و بر آنها فریاد مزن، و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگ‌وارانه به آنها بگو.»
خدای متعال در این آیه پس از فرمان به
یکتاپرسی و بعد از دستور به نیکی و احسان نسبت به پدر و مادر، تأکید کرده است که اگر آنان به سن پیری و سالمندی رسیدند، حق ندارید کوچک‌ترین واکنش منفی‌ای نسبت به آنها داشته باشید.
آنچه در این آیه مورد سؤال واقع شده، این است که چرا نهی از گفتن «اف» به پدر و مادر به پیری آنان موکول شده است؟ و آیا قبل از پیری و سالمندی گفتن اف (آخ) به آنها مجاز است؟
در پاسخ باید گفت؛ کوچک‌ترین حرف و حرکتی که نشان از توهین به پدر و مادر باشد، حتی در سن جوانی و میان‌سالی آنها مجاز نیست. اما این‌که در این آیه حکم را اختصاص به دوران پیری پدر و مادر داده، از این جهت است که آنها، در آن دوران سخت‌ترین حالات را دارند، و بیشتر در خود احساس نیاز به کمک فرزندان می‌کنند؛ زیرا از برآورده کردن بسیاری از ضروریات زندگی خود ناتوان‌اند. و لذا یکی از توقعات و آرزوهای پدر و مادر از فرزندان این است که در پیری و ناتوانی بتوانند کمک کار آنها باشند.
آری روزگاری که والدین از فرزندان پرستاری می‌کردند، مشقات آنان را تحمل نموده و زحمت تربیت آنها را به دوش می‌کشیدند، این امید را داشتند که در روزگار پیری و ناتوانی از دستگیری فرزند برخوردار شوند.
بنابر این، استفاده از واژه «کبر» (سالمندی) در صدد انحصار این حکم به دوران پیری و کهولت پدر و مادر نیست، بلکه می‌خواهد
وجوب احترام پدر و مادر و رعایت احترام کامل در رفتار و سخن گفتن با ایشان را بفهماند، حال چه در هنگام احتیاجشان به مساعدت فرزند و چه در هر حال دیگر باشد؛ لذا معنای آیه این نیست که اگر به پدر و مادر در سن جوانی و میان‌سالی هستند، «اف» گفتن به آنها جایز است، بلکه منظور این است که انسان در پیری بهانه زیاد دارد، خیلی از کارهای شخصی خود را نمی‌تواند انجام دهد و اگر در بستر افتاده باشد، قادر به کوچک‌ترین حرکتی نیست، و چه‌بسا توقعات بسیار او فرزندان را خسته و ناراحت می‌کند و اگر فرزند بخواهد تمام توقعات آنها را انجام دهد خستگی به او دست می‌دهد، به ویژه اگر هر دوی آنها زمین‌گیر شده باشند؛ لذا می‌فرماید در چنین حالتی نسبت به آنها کوچک‌ترین واکنش منفی نشان ندهید؛ چراکه سال‌مندان زود دل‌شکسته و رنجیده خاطر می‌شوند. این مسئله آن قدر اهمیت دارد که در روایات آمده است:
«روی عن علی بن موسی الرضا عن ابیه عن جده ابی عبدالله (علیه
السّلام) قال لو
علم الله لفظة اوجز فی ترک عقوق الوالدین من اف لاتی به.
اگر از کلمه اف چیزی کمتری وجود داشت خداوند از آن نهی می‌کرد.»
البته، در معنای آیه احتمال دیگری هم مطرح شده است، و آن این‌که: منظور از پیری این است که اگر تو (فرزند) به سن پیری و سالمندی رسیدی و پدر و مادرت پیش تو باشند و با تو زندگی می‌کنند، به آنها اف نگو و کوچک‌ترین برخورد منفی نسبت به آنها نداشته باش.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «علت قید پیری در اف نگفتن به والدین»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۹/۲۲.
