عدم حضور امام علی در جنگ ایران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی علیه‌السلام، مشورت با خلفا.
پرسش: آیا براساس تاریخ طبری، امام علی ـ علیه‌السلام ـ به ایران
حمله کرده و بسیاری را کشته است؟
پاسخ:
فتوحات مسلمانان در ایران در عصر عمر بن خطاب صورت گرفته است و این فتوحات در دوران خلفای بعدی در اطراف جهان اسلام ادامه داشته است؛ اما منابع در هیچ‌جا ذکری از شرکت علی ـ علیه‌السلام ـ در این جنگ‌ها نکرده‌اند.
حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ با خلفای عصر خویش در مواقع حساس و آنجا که به اساس اسلام مربوط می‌شد، همکاری داشته‌اند؛ ولی این چنین نبود که همواره امام ـ علیه‌السلام ـ مسئولیت‌های محوله خلفا را بپذیرند.
عمر در جریان سفر به
شام، از امام ـ علیه‌السلام ـ خواست که به همراه ایشان حرکت کند؛ اما امام ـ علیه‌السلام ـ نپذیرفتند و همین‌طور در جریان
جنگ قادسیه که مبارزین مسلمان از عمر طلب کمک خواستند، خلیفه از امام ـ علیه‌السلام ـ خواست که به‌عنوان فرمانده
جنگ به‌سوی
جبهه جنگ با ایرانیان حرکت کند؛ ولی امام ـ علیه‌السلام ـ نپذیرفت و از‌این‌رو خلیفه،
سعد بن ابی‌وقاص را به فرماندهی برگزید.
اما با توجه به دلاوری‌ها و سابقه تجربیات جنگی علی علیه‌السلام، خلیفه از راهنمایی‌ها و همکاری‌های ایشان بهره می‌گرفت؛ ولی به‌طور مستقیم حضرت حاضر به همکاری و شرکت در فتوحات نبوده؛ ولی از آنجا که حضرت، نسبت به
سرنوشت مسلمانان و اسلام نمی‌توانست بی‌تفاوت باشد، تنها در قالب مشورت و ارائه نظرات خویش، لشکر اسلام را یاری می‌داد.
از این جهت در هیچ‌یک از منابع دیده نشده که خلیفه از حضرت نظری مشاورانه خواسته باشد و ایشان ارائه نکرده باشد.
مورخین
اهل‌سنت هم به مشاورت عمر با علی ـ علیه‌السلام ـ معترفند و گفته‌اند: عمر کاری را بدون مشورت با علی ـ علیه‌السلام ـ انجام نمی‌داد؛ زیرا به خردمندی و دقت نظر و
دینداری او معتقد بود و مشهور است که بیش از هفتاد مرتبه عمر گفته است «لولا علی لهلک عمر».
لذا اصحاب و یاران امام علی ـ علیه‌السلام ـ هم به پیروی از حضرت، در مواردی که به نفع اسلام و مسلمین بود، با خلفا همکاری می‌نمودند، و به‌عنوان
استاندار یا نیروی
نظامی و یا حتی فرمانده سپاه اسلام با دستگاه خلافت همراهی می‌کردند؛ چنانچه
سلمان و
عمار به ترتیب استانداری
مدائن و
کوفه را در عصر عمر پذیرفتند. و براء بن عازب به‌عنوان فرمانده نیروی اسلام در عهد خلیفه ثانی
قزوین را
فتح کرد.
بديهی است كه اگر علی ـ علیه‌السلام ـ نمی‌خواست يارانش در هيچ زمينه‌ای با خلافت همكاری داشته باشند، آنان هيچ اقدامی انجام نمی‌دادند و امام می‌توانست آنان را از شركت در امور
نهی كند؛ ولی اين كار را هرگز نكرد.
سایت اندیشه قم
