خطبه بدون نقطه و الف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خطبه الف، خطبه بدون نقطه، خطبه مونقه.
پرسش: نام دو خطبه‌ای را که در نهج البلاغه بدون نقطه و الف هستند، بنویسید؟
پاسخ: خطبه بدون الف که موسوم به «مونقه» است، مصادر متعدد دارد و خطبه بدون نقطه نقل مشهورش در چند کتاب یاد شده و به طور کامل در
نهج السعاده آمده است و نقل غیر مشهور آن را هم مجله
علوم حدیث درج کرده است.
در پاسخ باید گفت که این دو
خطبه در
نهج البلاغه نیامده است و در میان انبوه سخنان شیوای علوی که در لابه‌لای کتب و دفاتر جامانده، به ما رسیده است؛ نکته دیگر که اشاره بدان نیز مناسب است و آن این‌که با جست‌وجو در خطبه‌های
امیرمؤمنان، دو خطبه بدون نقطه یافت شد:
خطبه بدون الف در متن روایت به «خطبه مونقه» نامیده شده است. مونقه به معنی زیبا و جذاب است.
اما دو خطبه بدون نقطه به هیچ نامی معرفی نگردیده و به لسان پژوهندگان کلام علوی به «خطبه بدون نقطه» مشهور شده است و شاید همین بی‌نامی مایه برای توهّم برخی گردیده است که این دو را یک خطبه دانسته‌اند.
در دسترس‌ترین کتاب که این خطبه‌ها را با تحقیق مفصل نقل کرده است،
کتاب دو شاهکار علوی است که در آستانه چاپ است و مصدرهای متعددی برای آن آورده است که به برخی از آنها در ذیل اشاره می‌شود:
برخی
مصادر در
خطبه مونقه (بدون الف) عبارت‌اند از:
۱.
المصباح، تقی‌الدین ابراهیم کفعمی، م ۹۰۰ هـ، (معروف به مصباح کفعمی)، چاپ بیروت، اعلمی، ص۸۴۹.
۲.
شرح ابن ابی‌الحدید، م قبل از ۶۵۶ قمری بر نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۴۰.
۳. مجلسی، محمدباقر،
بحارالانوار، ج۷۷، ص۳۴۲.
۴. نهج السعادة (مستدرک نهج البلاغة)، شیخ محمدباقر مهدوی، ج۱، ص۹۲.
و... .
و خطبه بدون نقطه مشهور را صاحب
نهج السعادة بعد از نقل خطبه مونقه آورده است.(ج ۱، ص۱۰۰)
خطبه بدون نقطه غیر مشهور به آخر
کتاب ترجمه نهج البلاغه مرحوم حاج
ملا فتح الله کاشانی ملحق شده است. (شریف کاشانی، ملا فتح الله، ترجمه نهج البلاغه، آخر، ج۲، چاپ سنگی، قطع رحلی، خطاط: محمدحسن گلپایگانی).
این خطبه سومی به طور کامل در مجله علوم حدیث، شمارة ۲۹ (پاییز ۸۲)، ص۱۳۰ درج شده است.
خطبه بدون الف که موسوم به «مونقه» است، مصادر متعدد دارد و
خطبه بدون نقطه نقل مشهورش در چند
کتاب یاد شده و به طور کامل در
نهج السعاده آمده است و نقل غیر مشهور آن را هم مجله علوم حدیث درج کرده است.
۱. دو شاهکار علوی.
۲. مجله علوم حدیث، شماره ۲۹.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «خطبه بدون نقطه و الف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۱۷.
