• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اهل دنیا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: اهل دنیا، دنیاپرستان.
پرسش: چرا خداوند به جای اینکه بگوید اهل دنیا را هدایت و راهنمایی کنید، به پیامبرش فرمود: اهل دنیا را خوار بشمار و با آنها همنشین مشو و هرچه که دارند را کوچک بشمار؟
پاسخ:


برای روشن شدن پرسش مورد نظر ـ یعنی اینکه چرا خداوند متعال به‌جای دستگیری و اصلاح اهل دنیا ، به طرد و رها کردن آنان دستور می‌دهد! ـ توجه به این نکته ضروری است که همان خدایی که به ما و فرستاده‌اش ( پیامبر اسلام ) می‌گوید از اهل دنیا دوری گزینید! همو در مرحله نخست، پیامبرش را به‌سوی همه مردم ـ از جمله دنیاپرستان ـ فرستاد
[۱] سبأ (۲۴)، آیه ۲۸؛ «و ما تو را جز برای همه مردم نفرستادیم تا (آنها را به پاداشهای الهی) بشارت دهی و (از عذاب او) بترسانی».    
و تمام آنچه را که برای هدایت، سعادت ، تکامل و رستگاری بشر ضروری بود، برای آنان تبیین کرد.
[۲] نحل (۱۶)، آیه ۴۴؛ «و ما این ذکر (قرآن را بر تو نازل کردیم)، تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها روشن سازی و شاید اندیشه کنند»!    
آنان را به‌سوی خوبی‌ها رهنمون کرد و از بدی‌ها هشدار داد،
[۳] نساء (۴)، آیه ۱۶۵؛ «پیامبرانی که بشارت‌ دهنده و بیم ‌دهنده بودند، تا بعد از این پیامبران، حجتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجت شود)».    


بنابراین اهل دنیا نیز در زمره همین مخاطبان بوده‌اند. آنان نیز به این بشارت‌ها و انذارها آگاهی داشتند، راه هدایت از گمراهی برایشان روشن شد؛
[۴] بقره (۱)، آیه ۲۵۶.    
اما آنان برخلاف مؤمنان به‌جای اینکه راه آخرت و سعادت را برگزینند که سرای ابدی است، به متاع دنیا چنگ زده‌اند و گمان کرده‌اند که دنیا و هر آنچه در آن است، جاودان خواهد بود! آنان به‌جای لبیک به دعوت الاهی، به خواسته‌های نفسانی جواب مثبت داده‌اند. لذا این‌گونه نبوده که خدا و رسولش گامی در جهت اصلاح اهل دنیا برنداشته باشند؛ بلکه برعکس، تمام حجت‌ها بیان، و صفوف اهل آخرت و اهل دنیا از هم جدا شد، و معلوم شد که آنان اهل بازگشت به ارزش‌های اخروی نیستند، پس از این بود که خداوند به مؤمنان و رسولانش دستور داد تا از آنها فاصله بگیرند.

اینک برای هرچه روشن‌تر شدن این موضوع، برخی از خصایص و ویژگی‌های آنان را از زبان امامان هدایت و رستگاری مرور می‌کنیم:

۳.۱ - ۱. حرص داشتن به دنیا

حرصی که اهل دنیا به دنیا و خواسته‌های آن دارند، تمام خواسته‌های آخرت آنها را هم در دنیا تباه کرده؛ از این جهت تمام عبادات و آخرت خود را با اغراض دنیوی مخلوط می‌سازند.
[۵] کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۸۸، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.    


۳.۲ - ۲. داشتن عیب‌های بسیار

خدای متعال می‌فرماید:اهل دنیا عیب‌های فراوانی دارند، در آنان جهل و نادانی و حماقت وجود دارد. در مقابل کسانی که به آنها تعلیم می‌دهند تواضع و فروتنی ندارند.
[۶] محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۱۲، مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۸ق.


۳.۳ - ۳. سنگین بودن کار خیر بر اهل دنیا

امام باقر ـ علیه‌السلام ـ می‌فرمود: همانا خدا کار خیر را بر اهل‌ دنیا سنگین ساخته، مانند سنگینی آن در ترازوهایشان روز قیامت ، و همانا خدای ـ عز‌و‌جل ـ بدی را بر اهل‌ دنیا سبک ساخته مانند سبکی آن در ترازوهایشان روز قیامت.
[۷] کلینی، کافی، ج ۳، ص ۳۱۲، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ ش.‌    


۳.۴ - ۴. مسابقه گذاشتن در دنیا

اهل‌ دنیا با یکدیگر در دنیا مسابقه گذاشته‌اند؛ در مسائل شهوانی، پوشیدن جامه‌های نازک، خوردن، نشستن در کاخ‌ها، و سوار شدن بر مرکب‌های معروف و مشهور.
[۸] کلینی، کافی، ج ۳، ص ۳۶۱، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ ش.‌    


۳.۵ - ۵. برآوردن نیازهای بدن

اهل دنیا تمام همتشان برآوردن نیازهای بدن است.
[۹] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۶، ص ۱۵۰، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ق.    


۳.۶ - ۶. خواب و خوراک و غضب زیاد

اهل دنیا کسی است که زیاد می‌خورد، زیاد می‌خندد، زیاد می‌خوابد و غضبش فراوان است.
[۱۰] مستدرک الوسائل، المیرزا حسین النوری الطبرسی، ج ۱۶، ص ۲۱۲.    
بنابراین اهل دنیا یعنی افرادی که تعلق به دنیا داشته و برنامه زندگی آنان از هر لحاظ مادی است. و راه اصلاح را خویش بسته‌اند؛ آنان در دنیا و خواسته‌های آن غرق شده‌اند و امیدی به نجات آنها نیست که اگر می‌بود، به یقین خداوند که ارحم الراحمین است، لطفش شامل حال آنها می‌شد و به جای فاصله گرفتن از آنان به ما و پیامبر ش می‌فرمود به آنها نزدیک شوید؛ پند و اندرزشان دهید؛ شاید به راه هدایت برگردند.
[۱۱] متن روایت مورد پرسش چنین است که در آن صفات اهل دنیا و اهل آخرت بیان شده است." قَالَ یَا رَبِّ وَ مَنْ‌ أَهْلُ‌ الدُّنْیَا وَ مَنْ أَهْلُ الْآخِرَةِ قَالَ أَهْلُ الدُّنْیَا مَنْ کَثُرَ أَکْلُهُ وَ ضَحِکُهُ وَ نَوْمُهُ وَ غَضَبُهُ قَلِیلُ الرِّضَا لَا یَعْتَذِرُ إِلَی مَنْ أَسَاءَ إِلَیْهِ وَ لَا یَقْبَلُ عُذْرَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیْهِ کَسْلَانُ عِنْدَ الطَّاعَةِ شُجَاعٌ عِنْدَ الْمَعْصِیَةِ أَمَلُهُ بَعِیدٌ وَ أَجَلُهُ قَرِیبٌ لَا یُحَاسِبُ نَفْسَهُ قَلِیلُ الْمَنْفَعَةِ کَثِیرُ الْکَلَامِ قَلِیلُ الْخَوْفِ کَثِیرُ الْفَرَحِ عِنْدَ الطَّعَامِ وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیَا لَا یَشْکُرُونَ عِنْدَ الرَّخَاءِ وَ لَا یَصْبِرُونَ عِنْدَ الْبَلَاءِ کَثِیرُ النَّاسِ عِنْدَهُمْ قَلِیلٌ یَحْمَدُونَ أَنْفُسَهُمْ بِمَا لَا یَفْعَلُونَ وَ یَدَّعُونَ بِمَا لَیْسَ لَهُمْ وَ یَتَکَلَّمُونَ بِمَا یَتَمَنَّوْنَ وَ یَذْکُرُونَ مَسَاوِئَ النَّاسِ وَ یُخْفُونَ حَسَنَاتِهِمْ فَقَالَ یَا رَبِّ کُلُّ هَذَا الْعَیْبِ فِی أَهْلِ الدُّنْیَا قَالَ یَا أَحْمَدُ إِنَّ عَیْبَ أَهْلِ الدُّنْیَا کَثِیرٌ فِیهِمُ الْجَهْلُ وَ الْحُمْقُ لَا یَتَوَاضَعُونَ لِمَنْ یَتَعَلَّمُونَ مِنْهُ وَ هُمْ عِنْدَ أَنْفُسِهِمْ عُقَلَاءُ وَ عِنْدَ الْعَارِفِینَ حُمَقَاءُ یَا أَحْمَدُ إِنَّ أَهْلَ الْخَیْرِ وَ أَهْلَ الْآخِرَةِ رَقِیقَةٌ وُجُوهُهُمْ کَثِیرٌ حَیَاؤُهُمْ قَلِیلٌ حُمْقُهُمْ کَثِیرٌ نَفْعُهُمْ قَلِیلٌ مَکْرُهُمْ النَّاسُ مِنْهُمْ فِی رَاحَةٍ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِی تَعَبٍ کَلَامُهُمْ مَوْزُونٌ مُحَاسِبِینَ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَعَیِّبِینَ لَهَا تَنَامُ أَعْیُنُهُمْ وَ لَا تَنَامُ قُلُوبُهُمْ أَعْیُنُهُمْ بَاکِیَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ ذَاکِرَةٌ إِذَا کُتِبَ النَّاسُ مِنَ الْغَافِلِینَ کُتِبُوا مِنَ الذَّاکِرِینَ فِی أَوَّلِ النِّعْمَةِ یَحْمَدُونَ وَ فِی آخِرِهَا یَشْکُرُونَ دُعَاؤُهُمْ عِنْدَ اللَّهِ مَرْفُوعٌ وَ کَلَامُهُمْ مَسْمُوعٌ تَفْرَح‌". دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب، الشریف الرضی‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.‌



۱. ↑ سبأ (۲۴)، آیه ۲۸؛ «و ما تو را جز برای همه مردم نفرستادیم تا (آنها را به پاداشهای الهی) بشارت دهی و (از عذاب او) بترسانی».    
۲. ↑ نحل (۱۶)، آیه ۴۴؛ «و ما این ذکر (قرآن را بر تو نازل کردیم)، تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها روشن سازی و شاید اندیشه کنند»!    
۳. ↑ نساء (۴)، آیه ۱۶۵؛ «پیامبرانی که بشارت‌ دهنده و بیم ‌دهنده بودند، تا بعد از این پیامبران، حجتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجت شود)».    
۴. ↑ بقره (۱)، آیه ۲۵۶.    
۵. ↑ کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۸۸، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.    
۶. ↑ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۱۲، مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۸ق.
۷. ↑ کلینی، کافی، ج ۳، ص ۳۱۲، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ ش.‌    
۸. ↑ کلینی، کافی، ج ۳، ص ۳۶۱، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ ش.‌    
۹. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۶، ص ۱۵۰، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ق.    
۱۰. ↑ مستدرک الوسائل، المیرزا حسین النوری الطبرسی، ج ۱۶، ص ۲۱۲.    
۱۱. ↑ متن روایت مورد پرسش چنین است که در آن صفات اهل دنیا و اهل آخرت بیان شده است." قَالَ یَا رَبِّ وَ مَنْ‌ أَهْلُ‌ الدُّنْیَا وَ مَنْ أَهْلُ الْآخِرَةِ قَالَ أَهْلُ الدُّنْیَا مَنْ کَثُرَ أَکْلُهُ وَ ضَحِکُهُ وَ نَوْمُهُ وَ غَضَبُهُ قَلِیلُ الرِّضَا لَا یَعْتَذِرُ إِلَی مَنْ أَسَاءَ إِلَیْهِ وَ لَا یَقْبَلُ عُذْرَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیْهِ کَسْلَانُ عِنْدَ الطَّاعَةِ شُجَاعٌ عِنْدَ الْمَعْصِیَةِ أَمَلُهُ بَعِیدٌ وَ أَجَلُهُ قَرِیبٌ لَا یُحَاسِبُ نَفْسَهُ قَلِیلُ الْمَنْفَعَةِ کَثِیرُ الْکَلَامِ قَلِیلُ الْخَوْفِ کَثِیرُ الْفَرَحِ عِنْدَ الطَّعَامِ وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیَا لَا یَشْکُرُونَ عِنْدَ الرَّخَاءِ وَ لَا یَصْبِرُونَ عِنْدَ الْبَلَاءِ کَثِیرُ النَّاسِ عِنْدَهُمْ قَلِیلٌ یَحْمَدُونَ أَنْفُسَهُمْ بِمَا لَا یَفْعَلُونَ وَ یَدَّعُونَ بِمَا لَیْسَ لَهُمْ وَ یَتَکَلَّمُونَ بِمَا یَتَمَنَّوْنَ وَ یَذْکُرُونَ مَسَاوِئَ النَّاسِ وَ یُخْفُونَ حَسَنَاتِهِمْ فَقَالَ یَا رَبِّ کُلُّ هَذَا الْعَیْبِ فِی أَهْلِ الدُّنْیَا قَالَ یَا أَحْمَدُ إِنَّ عَیْبَ أَهْلِ الدُّنْیَا کَثِیرٌ فِیهِمُ الْجَهْلُ وَ الْحُمْقُ لَا یَتَوَاضَعُونَ لِمَنْ یَتَعَلَّمُونَ مِنْهُ وَ هُمْ عِنْدَ أَنْفُسِهِمْ عُقَلَاءُ وَ عِنْدَ الْعَارِفِینَ حُمَقَاءُ یَا أَحْمَدُ إِنَّ أَهْلَ الْخَیْرِ وَ أَهْلَ الْآخِرَةِ رَقِیقَةٌ وُجُوهُهُمْ کَثِیرٌ حَیَاؤُهُمْ قَلِیلٌ حُمْقُهُمْ کَثِیرٌ نَفْعُهُمْ قَلِیلٌ مَکْرُهُمْ النَّاسُ مِنْهُمْ فِی رَاحَةٍ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِی تَعَبٍ کَلَامُهُمْ مَوْزُونٌ مُحَاسِبِینَ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَعَیِّبِینَ لَهَا تَنَامُ أَعْیُنُهُمْ وَ لَا تَنَامُ قُلُوبُهُمْ أَعْیُنُهُمْ بَاکِیَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ ذَاکِرَةٌ إِذَا کُتِبَ النَّاسُ مِنَ الْغَافِلِینَ کُتِبُوا مِنَ الذَّاکِرِینَ فِی أَوَّلِ النِّعْمَةِ یَحْمَدُونَ وَ فِی آخِرِهَا یَشْکُرُونَ دُعَاؤُهُمْ عِنْدَ اللَّهِ مَرْفُوعٌ وَ کَلَامُهُمْ مَسْمُوعٌ تَفْرَح‌". دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب، الشریف الرضی‌، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.‌


پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | دنیا طلبی | رذائل اخلاقی
جعبه ابزار