• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

گستردگی علم امامان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: علم امامان (علیهم‌السلام)، اعلمیت اهل بیت.

پرسش: آیا علم امام معصوم (علیه‌السّلام) شامل مسائل امروزی می‌شود؟

پاسخ:




براساس عقیده‌ قطعی شیعه، پیامبران و امامان معصوم (علیهم‌السلام) در قله‌ دانش و حکمت و معرفت قرار داشته و علمی که خداوند به آنان عطا کرده است، از علم تمام مردم بالاتر است و هیچ‌یک از مردم را یارای درک مقام برتر علمی آنان نیست. بنابراین تردیدی نیست آن‌چه بشر با دانش ناقص خویش به دست آورده، فراتر از دانش پروردگار نیست که خداوند آن را در اختیار معصومان (علیهم‌السلام) قرار داده است. بر همین اساس دانش‌های امروزین نیز در حیطه دانشی آن بزرگواران است.

۱.۱ - کلام امام علی

به فرموده‌ امام علی (علیه‌السلام) سیلاب دانش از آنان سرازیر بوده و هیچ پرنده بلندپروازی به بلندای قله‌ علم و کمال آنان نتواند برسد: «اَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا فُلَانٌ [ابْنُ اَبِی قُحَافَةَ] وَ اِنَّهُ لَیَعْلَمُ اَنَّ مَحَلِّی مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَی یَنْحَدِرُ عَنِّی السَّیْلُ وَ لَا یَرْقَی اِلَیَّ الطَّیْرُ فَسَدَلْتُ دُونَهَا ثَوْباً وَ طَوَیْتُ عَنْهَا کَشْحاً وَ طَفِقْتُ اَرْتَئِی بَیْنَ اَنْ اَصُولَ بِیَدٍ جَذَّاءَ اَوْ اَصْبِرَ عَلَی طَخْیَةٍ عَمْیَاءَ یَهْرَمُ فِیهَا الْکَبِیرُ وَ یَشِیبُ فِیهَا الصَّغِیرُ وَ یَکْدَحُ فِیهَا مُؤْمِنٌ حَتَّی یَلْقَی رَبَّه ‌».


از آن‌جا که در گفتمان امامت، امام وظیفه و مسئولیت خطیر حفاظت از کیان دین و شریعت و تبیین احکام الهی و هدایت و اصلاح امر مردم را بر عهده دارد، این اقتضا می‌کند که آگاهی او از دین، کامل و بی‌نقص بوده و در هیچ مسئله‌ای نیازمند به هدایت و تعلیم دیگران نباشد. در غیر این صورت، نقش هدایتگری مطلق امام معصوم (علیه‌السلام) محل تردید قرار خواهد گرفت. به این جهت، در ذیل برخی روایات (حدیث ثقلین) از اعلمیت اهل بیت (علیهم‌السلام) سخن به میان آمده و گفته شده: «هرگز بر آنان پیشی نگیرید که به هلاکت افتید و به ایشان تعلیم ندهید که آنان از شما داناترند».


در روایات بسیاری از ائمه‌ اطهار (علیهم‌السلام) آن بزرگواران، مخزن علم و محل اسرار الهی، راسخان در قرآن، و معادن و سرچشمه‌های دانش و حکمت، زنده‌کننده‌ علم و میراننده‌ جهل و وارثان انبیا و مانند آن لقب گرفته‌اند. برای نمونه، برخی روایات که دلالت بر علم بی‌پایان معصومان (علیهم‌السلام) می‌کند، بیان می‌شود:

۳.۱ - حدیثی از امام باقر

سدیر گوید: به امام باقر (علیه‌السلام) گفتم: قربانت! شما چه سمتی دارید؟ امام (علیه‌السلام) فرمود: «ما خزانه‌دار علم خداییم، ما مترجم وحی خداییم و ما حجت رساییم بر هر که در زیر آسمان و روی زمین است».

۳.۲ - حدیثی از امام صادق

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «ما اهل بیت (علیهم‌السلام) ولیّ امر (امامت و خلافت) خدا و گنجینه علم خدا و صندوق وحی خدا هستیم».


۱. امام علی (علیه‌السلام)، نهج‌البلاغه، خطبه ۳، ص۴۸، شریف الرضی، محمد بن حسین، صالح، صبحی، هجرت، قم، چ۱، ۱۴۱۴ق.    
۲. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۹۴، محقق و مصحح:غفاری، علی‌اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چ۴، ۱۴۰۷ق.    
۳. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۹۲، محقق و مصحح:غفاری، علی‌اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چ۴، ۱۴۰۷ق.    
۴. مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، ‌ج ۲، ص۳۴۶، محقق و مصحح:رسولی، سید‌هاشم، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چ۲، ۱۴۰۴ق.    
۵. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۹۲، محقق و مصحح:غفاری، علی‌اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چ۴، ۱۴۰۷ق.    




سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «گستردگی علم امامان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۱۷.    



جعبه ابزار