کمبود محبت در خانواده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: محبت، خانواده، کمبود محبت، معاشرت.
پرسش: نداشتن محبت در خانواده را چگونه باید جبران کنیم؟ در خانواده‌ای که زندگی می‌کنم از لحاظ مهر و محبت و عاطفه خانوادگی صفر هستم؛ چون من هم یک جوان هفده ساله هستم و در مرحله سنی حساسی قرار دارم و باید محبت را یاد بگیرم تا به دیگران هم ان‌شاء‌الله آموزش دهم، من باید چکار کنم تا محبت را که والدینم به من نمی‌کنند، جبران شود؟
پاسخ:
ما در روابط اجتماعی‌مان رفتارهایی از خود نشان می‌دهیم که باید خودمان به ارزیابی آن‌ها بپردازیم و صحیح و غلط آن‌ها را از هم بازشناسی کنیم تا این‌که تمام رفتارهایمان در اجتماع و از جمله
خانواده، در راستای
رشد و تعالی خود و دیگران باشد؛ اما مثل هر ارزیابی دیگری، ما برای ارزش‌گذاری رفتارهایمان، نیاز به یک (ملاک و معیار) داریم.
آقا
امیرالمؤمنین،
علی (علیه‌السلام) در جمله گهرباری، این ملاک را معرفی می‌فرمایند: «در رابطه میان خود با دیگری، خویشتن را میزان قرار ده و برای دیگری آن بخواه که برای خود می‌خواهی و آن‌چه بر خود نمی‌پسندی، بر او نیز مپسند. هم‌چنان که دوست نداری به تو
ستم شود، تو نیز به کسی ستم مکن و هم‌چنان که دوست داری به تو خوبی شود، تو نیز به دیگران خوبی کن و آن‌چه از دیگران زشت می‌شماری، از خود نیز زشت شمار و آن‌چه را از خود پسندیده می‌دانی، از آنان نیز پسندیده بدان».
براساس توصیه امام اول
شیعیان، به بررسی سؤال شما می‌پردازیم. فرض کنید که شما اکنون در «آینده‌ای» که در سؤال به آن اشاره کرده‌اید، واقع شده‌اید و خداوند مهربان، به شما فرزندانی عنایت فرموده است، فرزندانی که ماه‌ها رنج و سختی حمل آن‌ها بر دوش شما سنگینی کرده، نزدیک به دو سال از شیره وجودتان او را
تغذیه کرده‌اید، شب‌ها برای تسکین درد و بیماری‌های او بیدار خوابی کشیده‌اید و روزها برای تأمین نیازمندی‌های او، این طرف و آن طرف دویده‌اید. انصافاً آیا شما نسبت به این فرزندی که این‌قدر برای تربیتش سختی متحمل شده‌اید، محبت ندارید؟ پس انگیزه شما برای تحمل زحمات او چه بوده است؟ جز این‌که خداوند
قلب شما را مثل هر پدر و مادر دیگری سرشار از
محبت نسبت به فرزندتان کرده است. مطمئن باشید والدین شما نیز همین‌گونه هستند؛ البته ممکن است
پدر و مادر به خاطر موانعی، کم‌تر این محبتشان را ابراز کنند. توصیه ما به شما این است که:
تا می‌توانید به ایشان احترام بگذارید:
فرض کنید در مثالی که زدیم، از فرزند شما رفتاری سر بزند که در آن حدود و
احترام شما رعایت نشده است، آیا دل شما در برابر این رفتار نمی‌شکند؟ شما که جز احترام از فرزندتان توقع ندارید؟ بر همین اساس است که
اسلام به فرزندان دستور داده است که قدردان و شکرگزار زحمات والدین باشند و به آنان نهایت احترام را بگذارند و گرنه آن‌ها را
عاق والدین دانسته که عقوبت‌های شدیدی را در زندگی
دنیا و آخرت به دنبال دارد.
پدر و مادر شما هم مثل هر پدر و مادری، از شما انتظار احترام و
احسان و نیکی در رفتار را دارند و گرنه از شما ناخشنود شده و مسلماً از محبت به شما کم می‌گذارند. خواهر گرامی، احترام و
احسان و محبت حربه‌ای است که هر دلی را شکار می‌کند؛ به خصوص دل‌های مهربانی مثل پدر و مادر که خود به خود نسبت به فرزندان رئوف و مهربان‌اند و اگر از او احترام ببینند، این محبتشان صدچندان می‌شود. پس اگر خدای نخواسته رفتار نامناسبی با آن‌ها داشته‌اید، از آن‌ها
عذرخواهی کنید و رفتارتان را جبران کنید. مطمئن باشید که به خواست خدا توجه و محبت آن‌ها به شما معطوف می‌شود؛ چراکه
امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: عامل دوستی، نیکوکاری است.
۲. در اصلاح روابط پدر و مادرتان با هم‌دیگر بکوشید:
در مثال مذکور، تصور کنید که شما و همسرتان در روابطتان با یک‌دیگر دچار مشکل شده‌اید و از آن‌جا که بین شما مادر و پدر تنش ایجاد شده، این تنش به اعضای دیگر خانواده نیز سرایت می‌کند و آن‌ها هم آسیب می‌بینند. پدر و مادری که محیط خانه و خانواده را محل آسایش و
آرامش خودشان نمی‌یابند، نمی‌توانند وظایف پدری و مادری خود را درست ایفا کنند. در این اوضاع، آن‌ها نیازمند دخالت شخص سومی هستند که اختلافاتشان را برطرف کند. اگر شرایط و اوضاع خانواده شما این‌گونه است، برای بازگرداندن صفا و صمیمیت به خانه، تلاش کنید به صورت غیر مستقیم و غیر
آشکار مشکلات میان آن‌ها را برطرف کنید.
به مادرتان کمک کنید تاکارهایی ر که موجب خوشحالی پدرتان است انجام دهد؛ مثلاً غذای مورد
علاقه پدرتان را بپزد و....
بین آن‌ها میانجی‌گری کنید و به صحبت کردن و رفع سوء‌تفاهم‌ها دعوتشان کنید.
اگر از شما کاری ساخته نیست، از یکی از بزرگان صاحب نفوذ در فامیل بخواهید میان آن‌ها واسطه‌گری کند.
۳. آخرین حالت این است که پدر و مادری، بدون این‌که مانعی برای ابراز عواطف و محبت وجود داشته باشد، از روی
غفلت یا خطا و اشتباه در اظهار محبت به فرزندان، کوتاهی می‌کنند؛ یعنی نه مشکل از طرف فرزندان است و نه از سوی روابط میان والدین؛ بلکه خود پدر یا مادر مشکل دارند. در این حالت باید تلاش کرد به هر نحو شده، زمینه تنبّه و توجه آن‌ها فراهم گردد تا آن‌ها به اشتباهشان پی ببرند:
امروزه، خوش‌بختانه برنامه‌های تلویزیونی توجه‌دهنده‌ای در حال پخش است؛ به نحوی آن‌ها را پای این برنامه‌ها بکشانید، (مثل
قرآن و
زندگی، برنامه خانواده، سخنان استاد راشد یزدی و هزار راه نرفته).
اگر پدر و مادرتان، اهل شرکت در سخنرانی و جلسات
خطابه هستند، آن‌ها را پای صحبت سخنرانانی که درباره این مسائل بحث می‌کنند، دعوت کنید.
کتاب‌های مفیدی را که در این زمینه نوشته شده، در دسترس آن‌ها قرار دهید؛ مثل «
اسلام و تربیت دختران» و غیره (ر.ک به منابعی برای مطالعه بیش‌تر).
اگر این راهکارها موثر واقع نشد، از برخی نزدیکان در فامیل که حرفشان در والدین شما تأثیر دارد، بخواهید با آن‌ها صحبت کنند و آن‌ها را متوجه خطایشان بکنند؛ البته پدر و مادر نفهمند که این صحبت با تحریک و
تشویق شما بوده است؛ لذا در انتخاب آن شخص دقت کنید.
حل هر مشکل و درمان هر دردی، هرچند مزمن و کاری باشد، در دست کسی است که این همه انسان‌ها را با تمام پیچیدگی‌هایشان آفریده و این‌گونه روابط گسترده را میان آن‌ها برقرار کرده است و به آن‌ها، در این مدت چندروزه
دنیا، فرصتی داده تا سرمایه لازم برای تأمین
کمال و سعادت ابدی خود را فراهم کنند. کسی که علم بی‌نهایت، قدرت لایزال و محبت بی‌حد‌و‌حصر نسبت به بندگان خود دارد. خواهر محترم، با خدا
انس بگیرید و خانه دلتان را پذیرای محبت او سازید، تا از هر محبتی جز محبت او بی‌نیاز شوید و
خداوند متعال، قلب‌های دیگران را به شما متمایل کند؛
چراکه
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) می‌فرمایند: که هرگاه بنده‌ای با دل خود به
خدا روی بیاورد، خدا دل‌های
مؤمنان را بر آن می‌دارد تا به
دوستی و مهربانی به او روی آورند و خدا برایش به هر خیری شتابان‌تر است.
با
مناجات خمس عشر، که در
مفاتیح الجنان از
امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) نقل شده، به خصوص «
مناجات المحبین» که مناجاتی کوتاه و پرمحتواست، با خدا درد دل کنید، تا او با دست لطف و کرمش، نیاز شما را برآورد و شما را محکم و سرشار سازد و الا کسی که دلش را از
محبت خدا پرنکرده است، به‌راحتی در دام محبت‌های دروغین می‌افتد.
بنده به‌عنوان یک مرد، به شما توصیه می‌کنم که
مردان نامردی هستند که اسیر شهوت‌اند و ذلیل هوای نفس، اینان برای ارضای شهوات خود، استادانه به اغفال و گمراهی دختران کم‌تجربه می‌پردازند و با وعده‌های دروغین و اظهار محبت‌های ساختگی، دل دختران جوان را ربوده و البته در پس این اظهار محبت، هدفی جز رسیدن به خواسته‌های پست خود ندارند.
۱. تربیت، ابراهیم امینی.
۲. نقش پدر در تربیت، دکتر علی قائمی.
۳. خانواده متعادل، دکتر محمدرضا شرفی، انتشارات انجمن اولیا و مربیان. (حتماً مطالعه شود).
۴. انتخاب همسر، ابراهیم امینی.
۵. روان‌شناسی رابطه‌ها، دکتر غلام‌علی افروز، انتشارات نوادر تهران. (بسیار مفید است).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کمبود محبت در خانواده»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۹/۰۷.
