پرهیز از ستایش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:پرهیز از ستایش، امام علی (علیه‌السلام).
پرسش: مقصود
حضرت علی (علیه‌السلام) از جمله «فلا تثنوا علیّ بجمیلِ ثناءٍ، لاخراجی نفسی الی الله» در نهج البلاغه چیست؟
پاسخ: «فلا تثنوا» به معنای نهی از
مدح و ثنا کردن است. «بجمیل ثناء» نیز به معنای با سخنان زیبا و القاب زیبا کسی را مورد مدح و ثنا قرار دادن می‌باشد (منظور حضرت در این‌جا این است که از چرب‌زبانی و
تملق بی‌جا بپرهیزید).
حضرت علی (علیه‌السلام) در یکی از خطبه‌های پرارزش و راه‌گشای خود در صحرای
صفین درباره حقوق اجتماعی و روابط سالم و حقوق متقابل رهبر و مردم سخن گفته و می‌فرماید: «ای مردم! از پست‌ترین حالت‌های زمام‌داران در نزد صالحان این است که گمان برند، آن‌ها دوست‌دار ستایش هستند و کشورداری آنان بر
کبر و
خودپسندی استوار باشد و خوش ندارم در خاطر شما بگذرد که من ستایش را دوست دارم و خواهان شنیدن آن می‌باشم؛ سپاس
خدا را که چنین نبودم و اگر ستایش را دوست می‌داشتم، به خاطر فروتنی در پیشگاه خدای سبحان و بزرگواری و بزرگی که تنها
خداوند سزاوار آن است، آن را رها می‌کردم. گاهی مردم، ستودن افرادی را برای کار و تلاش روا می‌دانند، «فلا تثنوا علیّ بجمیلِ ثناءٍ، لاخراجی نفسی الی الله»، اما من از شما می‌خواهم که مرا با سخنان زیبای خود مستایید، تا از عهده وظایفی که نسبت به خدا و شما دارم، برآیم و حقوقی که مانده است، بپردازم و واجباتی که بر عهده من است و باید انجام گیرد، ادا کنم؛ پس با من چنان‌که با پادشاهان سرکش سخن می‌گویند، حرف نزنید و ...».
بنابراین «فلا تثنوا» به معنای نهی از
مدح و ثنا کردن است.
«بجمیل ثناء» نیز به معنای با سخنان زیبا و
القاب زیبا کسی را مورد مدح و
ثنا قرار دادن می‌باشد (منظور حضرت در این‌جا این است که از چرب‌زبانی و
تملق بی‌جا بپرهیزید).
حضرت علی (علیه‌السلام) در سخنان خود تصریح دارد که از او به عنوان یک رهبر تمجید و
حمد و ثنا نشود و بدین وسیله به ما انسان‌ها می‌فهماند که یک رهبر باید متواضع، مخلص، مهذب و خودساخته باشد و باید برای تحقق
عدالت و جاری شدن احکام
خداوند متعال تلاش نماید و به مقام‌ها و جایگاه‌های زودگذر
دنیا دل نبندد.
۱. محمدتقی جعفری، شرح نهج البلاغه، ذیل خطبه ۲۱۶، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی، قم.
۲. شهید مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، قم، انتشارات صدرا.
۳. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، پیام قرآن، ج۱۰، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
۱. سیری در نهج البلاغه، مرتضی مطهری، بحث دنیا.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «پرهیز از ستایش»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۳/۱۱.
