ویژگی‌های جوان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: جذب جوانان، کانون.
پرسش: یک جوان چه خصوصیاتی باید داشته باشد تا معلوم شود به رشد و کمال رسیده است و می‌تواند سیاه را از سفید تشخیص دهد؟
پاسخ:
یک جوان از نظر
اسلام دارای خصوصیات متعددی می‌باشد که با تحقق آن‌ها می‌توان گفت این جوان، یک فرد سالم و متعادل و سازگار می‌باشد و می‌گتواند مستقل باشد و در کارهای مربوط به خود، تصمیم درست بگیرد و اشتباهاتش کم باشد. یک جوان باید در همة عرصه‌ها رشد کند چه در عرصه فردی (جسمانی، ذهنی، عاطفی، روانی) و چه در عرصه‌های اجتماعی.به همین خاطر در این نوشتار به طور خلاصه خصوصیات جوان را در این عرصه‌ها برمی‌شماریم تا معلوم گردد خصوصیات یک جوان رشدیافته چه چیزهایی می‌باشد. البته آن‌چه گفته می‌شود شرایط اید‌آل می‌باشد و اگر جوانی در همه عرصه‌ها بتواند حد متوسط را کسب کند، می‌تواند در زندگی‌اش موفق باشد.
برخی جنبه‌ها و ابعاد رشد جوانان، عبارت‌اند از:
رشد جسمانی در جوان با عرصه‌های دیگر رشد ارتباط مستقیم دارد و اگر یک جوان از لحاظ جسمی به
رشد کافی نرسیده باشد، در جنبه‌های دیگر رشد، مشکلاتی پیش می‌آید که گاهی قابل جبران نیز نمی‌باشد.
رشد عقلی عبارت است از مجموعه فعالیت‌های فرد که به ادراک، فهم، تشکیل مفاهیم، بررسی معانی تفکر و تعقل، پیش‌بینی و استنتاج، برنامه‌ریزی، تعیین هدف و انتخاب راهبردهای رسیدن به
هدف و اقدام به حل مسائل است. اندیشه، دیدگاه و نگرش فرد نسبت به
زندگی جنبه عقلانی شخصیت فرد است.
رشد فکری و عقلی پس از
بلوغ جسمانی رو به تکامل می‌رود. پس از بحران‌های بلوغ، فرد استعدادها، توانایی‌ها و امکانات محیطی خود را بهتر می‌شناسد و نسبت به
شخصیت خود بیش‌تر آگاهی می‌یابد. در نتیجه تصمیماتش بیش‌تر از
عقل نشئت می‌گیرد، تا
احساسات.
حضرت علی (علیه‌السلام) در تعریف عقل می‌فرماید: عقل آن چیزی است که راه
ضلالت را از خوش‌بختی تمییز می‌دهد و عاقل کسی است که هر کاری را در جای خود انجام دهد.
فردی که از رشد عقلی برخوردار است، دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
۱. از مسائل درک و فهم بهتری دارد؛ برای مثال می‌داند که چرا
ازدواج می‌کند.
۲. در
زندگی دارای هدف می‌باشد.
۳. برای رسیدن به اهداف خود در زندگی برنامه‌ریزی می‌کند.
۴. در تصمیم‌گیری‌های خود بیش‌تر از عقلش
تبعیت می‌کند تا از احساساتش.
۵. انتظاراتش از خود و دیگران واقع‌بینانه است.
۶. توانایی حل مسئله را دارد؛ یعنی درباره هر مسئله می‌اندیشد و راه‌های حل آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
۷. از خود و محیطش
شناخت کافی دارد.
۸. در مواجهه با
مشکلات موضع‌گیری‌های صحیح و اصولی دارد؛ یعنی به جای فرار از مشکلات یا نادیده گرفتن آن‌ها سعی می‌کند با آن‌ها برخورد اصولی بکند.
۹. فردی مسئولیت‌پذیر است و مسئولیت
اعمال و رفتار و تصمیماتش را بر عهده می‌گیرد.
۱۰. بر رفتارِ کودکانه خویش غلبه کرده است و مطابق
سن و رشد خود
عمل می‌کند.
سرمایه مهم دیگری به نام
عواطف و احساسات در انسان وجود دارد که به اندازه عقل مهم است.
انسان به کمک عقل و
عاطفه (دوش‌به‌دوش همه) راه تعالی و تکامل را طی می‌کند. رشد عاطفی و احساسی دارای مزایای بسیاری می‌باشد؛ مثلاً این‌که قدرت محرکه
انسان در کارهاست و عامل اتصال و پیوستگی و تلطیف انسان‌ها و جوامع است و از مهم‌ترین عوامل موفقیت در زندگی زناشویی می‌باشد. فردی که رشد عاطفی متعادل پیدا کرده است مهار احساسات مثبت و منفی خود را در دست دارد. او در ابراز
خشم و
ترس،
گریه و شادی،
محبت و
دشمنی در محدوده مورد قبول جامعه عمل می‌کند نه همانند یک کودک.
رشد اجتماعی رابطه نزدیکی با
رشد عقلی و عاطفی دارد. انسان دارای چهار دنیای اجتماعی است:
خانواده، مدرسه،
شغل، دوستان که فرد را باید از نظر اجتماعی آن‌ها مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. فردی که از رشد اجتماعی برخوردار است روابط اجتماعی را بهتر درک می‌کند، به دیگران احترام می‌گذارد، حقوق دیگران را محترم می‌شمارد، نقش و وظایف و مسئولیت‌های خویش را به نحو احسن انجام می‌دهد، محیط زندگی و اجتماع خویش را خوب می‌شناسد، به ارزش‌ها و فرهنگ جامعه احترام می‌گذارد و رفتار خویش را با ارزش‌ها و رفتار مطلوب در خانواده، مدرسه و جامعه تطابق می‌دهد. ضمن آن‌که در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت دارد و مسئولیت‌های اجتماعی را می‌پذیرد.
به طور کلی مسئولیت‌پذیر دارای خصوصیات زیر می‌باشد:
۱. به شیوه‌ای واقع‌بینانه
عمل می‌کند؛ کوشش‌های وی در جهت سازگاری و حل مسئله و مشکل مبتنی بر موارد زیر می‌باشد:
الف) ارزیابی دقیق از موقعیت‌هایی که با آن مواجه می‌شود.
ب) داشته‌ها و توانمندی‌ها او.
ج) اثرات درازمدت
اعمال او.
انعطاف‌پذیر است؛ او قادر به تغییر رفتار خویش طبق انتظارات و توقعات در حال تغییر از واقعیت است و هنگام ضرورت قادر به یادگیری پاسخ‌های جدید می‌باشد.
انسانی مؤثر است؛ او در محدوده امکانات و شرایط محیطی، قادر به پاسخ‌گویی به نیازها و انگیزه‌های خویش است.
فرد رشدیافته اجتماعی است؛ انگیزه‌های وی با توجه به شرایط و ارزش‌های منطقی و الهی جامعه شکل می‌گیرد و نگرش‌های او بازتابی از توجه صادقانه به رفاه دیگران است و رفتاری اجتماع‌پسند دارد.
از زندگی
لذت می‌برد؛ او از
رضایت و خوشنودی درونی که ناشی از استفاده بارور و مؤثر از منابع ذهنی، عاطفی و اجتماعی خویش است، برخوردار می‌باشد.
از پختگی لازم برخوردار است؛ رفتاری متناسب با سن، میزان هوش و توان‌های جسمی و روانی خویش دارد.
از لحاظ معنوی فردی قابل قبول است که به باید و نبایدهای مذهبش عمل می‌کند و در واقع رفتارها و نیت‌هایش الهی می‌باشد و هدفش رسیدن به
قرب الهی است؛ به همین خاطر خدمت به
خلق،
خوش‌خلقی، تیزبینی،
شجاعت، ظلم‌ستیزی را در سرلوحه کارهایش قرار می‌دهد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ویژگی‌های جوان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۰۷.
