ویژگی‌های یاران امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: یاران امام حسین (علیه‌السّلام)،
وفاداری،
شب عاشورا،
بهشت.
پرسش: بطور کلی یاران امام حسین (علیه‌السّلام) چه ویژگی‌هایی داشتند؟
پاسخ: برپایه گزارش شماری از منابع معتبر تاریخی،
امام حسین (علیه‌السّلام) هنگام غروب
تاسوعا، ضمن خطابه‌ای حماسی، در
ستایش از یاران خود فرمود: من، یارانی باوفاتر و بهتر از یاران خود، سراغ ندارم. در
زیارت رجبیه عبارت شما منتخب برای امام حسین (علیه‌السّلام) هستید یا در
زیارت ناحیه مقدسه عبارت سلام بر شما بهترین یاران.
از خصوصیات یاران امام حسین (علیه‌السّلام)
وفاداری، یقین اعلی، برتری یاران امام از سایر یاران ائمه (علیهم‌السلام) و بهشتی شدن را می‌توان اشاره کرد.
اشاره به چند نکته در تبیین شخصیت و ویژگی های یاران امام حسین علیه السلام ، قابل توجّه است :
برپایه گزارش شماری از منابع معتبر تاریخی،
امام حسین (علیه‌السّلام) هنگام غروب
تاسوعا، ضمن خطابه‌ای حماسی، در
ستایش از یاران خود فرمود: من، یارانی باوفاتر و بهتر از یاران خود، سراغ ندارم.
و در گزارش دیگری آمده که فرمود: من، یارانی برتر و بهتر از یاران خود، نمی‌شناسم.
و در گزارش سومی آمده که فرمود: من، یارانی بهتر از یاران خود، سراغ ندارم. «گفتنی است که این حدیث، با تعابیر دیگری هم آمده است و از جمله آنهاست: «یارانی بهتر از یاران من، وجود ندارند» و «همانا یارانی بهتر از شما (یاران خودم) نمی‌شناسم» و «همانا یارانی که از شما (یاران خودم) درست‌تر [
و تمام‌تر در دوستی
] باشند، نمی‌شناسم».»
این سخنان، حاکی از آن است که یاران امام حسین (علیه‌السلام)، انسان‌های کاملِ دوران امامتِ آن بزرگوار بوده‌اند. «استاد
شهید مطهّری (رحمه‌الله)، جملات یاد شده را حاکی از آن می‌دانند که یاران امام حسین (علیه‌السّلام) بهتر از
یاران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در
جنگ بدر و
یاران امام علی (علیه‌السّلام) و نیز یاران همه پیامبران بوده‌اند.» «ولی با توجّه به جملات ذیل آن، این نظر، محلّ تامّل است.» لذا در «
زیارت رجبیه»، آمده است:
سلام بر شما، ای خدایی شدگان! شما برگزیدگان خدایید که خداوند، شما را برای اباعبداللّه (علیه‌السلام)، انتخاب کرده است.
همچنین در «
زیارت ناحیه مقدّسه»، آمده است:
سلام بر شما، ای بهترینِ یاران!
سخنانِ شماری از یاران امام (علیه‌السّلام) در ابراز
عشق و
وفاداری به ایشان، حاکی از آن است که آنان، به قلّه یقین ـ‌که نقطه اوج
کمالات انسانی است‌ـ، دست یافته بودند؛ مانند این سخن
سعید بن عبداللّه حنفی خطاب به امام (علیه‌السّلام) که:
به
خدا سوگند، اگر بدانم که کشته می‌شوم و بار دیگر، زنده می‌شوم و آن گاه، زنده زنده، سوزانده و قطعه قطعه می‌شوم و هفتاد بار دیگر این کار با من تکرار می‌شود، از تو جدا نمی‌شوم تا در راه تو بمیرم! چرا چنین نکنم؟ کشته شدن که تنها یک بار است و پس از آن،
کرامت بی‌پایانِ همیشگی است.
و نیز سخن
زُهَیر بن قَین که می‌گوید:
به خدا سوگند، آرزو دارم که کشته شوم و دوباره، زنده شوم و باز، کشته شوم و تا هزار بار، این‌گونه کشته شوم و خداوند، با این کارم، کشته شدن را از تو و از این جوانانِ خاندانت، دور کند!
این سخنان، از کسانی که اجباری در انتخاب راه شهادت نداشتند و با کناره گرفتن از امام (علیه‌السّلام) می‌توانستند راه عافیت‌جویی را بپیمایند، حاکی از استواری
ایمان آنان و حرکت در پرتو نورِ یقین است.
بر پایه شماری از روایات، یاران امام حسین (علیه‌السلام)، جایگاه خود در
بهشت را می‌دیدند و بدین جهت، با اشتیاق کامل به استقبال شهادت می‌رفتند.
محمّد بن عُماره می‌گوید که از
امام صادق (علیه‌السّلام) پرسیدم: یاران امام حسین (علیه‌السلام)، چگونه از مرگ استقبال می‌کردند؟ فرمود:
پرده از برابرِ آنها کنار رفت تا این که جایگاهشان را در بهشت، دیدند.
در روایت دیگری از
امام زین‌العابدین (علیه‌السلام)، آمده است که
شب عاشورا، پس از آن که امام حسین (علیه‌السّلام) اجازه داد تا یارانش او را تنها بگذارند و آنها نپذیرفتند، امام (علیه‌السّلام) تاکید کرد که: شما، فردا چنان کشته می‌شوید که هیچ کس از شما، نجات پیدا نمی‌کند.
آنها گفتند: ستایش، خدایی را که به ما با کشته شدن با تو،
شرافت بخشید! سپس امام (علیه‌السلام)، برای آنها
دعا کرد و فرمود: سرتان را بالا بگیرید و نگاه کنید.
آنان به جایگاه و منزلگاه‌هایشان در بهشت، نگاه کردند، در حالی که آن امام (علیه‌السّلام) به ایشان می‌فرمود: فلانی! این، جای توست. فلانی! این، قصر توست. فلانی! این درجه توست. پس هر کدام از آنها، با سینه و صورت خود، از تیرها و شمشیرها استقبال می‌کرد تا در بهشت به جایگاهش برسد.
دستیابی یاران امام (علیه‌السّلام) به قلّه یقین، ایجاب می‌کرد که
روز عاشورا، هر چه اوضاعْ بحرانی‌تر می‌شد، آرامش آنها، بویژه کسانی که از کمالات بیشتری برخوردار بودند، افزون‌تر گردد، چنان‌که از امام زین‌العابدین (علیه‌السلام)، روایت شده که فرمود: و حسین (علیه‌السّلام) و کسانی از یاران ویژه او که همراهش بودند، رنگ [
چهره‌های
] آنها می‌درخشید و تن و جانشان، آرام بود و برخی به برخی دیگر می‌گفتند: ببینید! هیچ باکی از مرگ ندارد.
از امام باقر (علیه‌السّلام) روایت شده که امام حسین (علیه‌السّلام) هنگامی که یاران شهید خود را کنار هم می‌نهاد، می‌فرمود:
کشتگان ما، [
مانند
] کشتگان [
همراه
] پیامبران‌اند.
این سخن، بدین معناست که
شهدای کربلا، از فضائلی مانند فضیلت‌های کسانی که در رکاب پیامبران الهی شهید شده‌اند، برخوردارند.
همان سان که امام حسین (علیه‌السلام)، «سیدالشهدا (سَرور شهیدان)» لقب یافته است، یاران او نیز سَروران شهیدان، شمرده شده‌اند، چنان که در روایتی از
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، ـ‌که در آن به آینده امام حسین (علیه‌السّلام) و ماجرای کربلا اشاره شده‌ـ آمده است: گروهی از
مسلمانان، او را یاری می‌دهند. آنها در
روز قیامت، از بزرگانِ شهیدان امّتم هستند.
همچنین امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
عبّاس (علیه‌السّلام) در پیشگاه خداوند ـ‌تباک و تعالی‌ـ، جایگاهی دارد که همه شهیدان در روز قیامت، به آن،
حسرت می‌خورند.
شیخ صدوق رحمه‌الله نیز از
میثم تمّار نقل می‌کند که در پیشگویی‌ای، خطاب به زنی به نام جَبَله، گفته است: بدان که حسین بن علی (علیه‌السلام)، سَرور شهیدان در روز قیامت است و یارانش، درجه‌ای [
برتر
] از دیگر شهیدان دارند.
در
الامالی شیخ صدوق، از
کعب‌الاحبار نقل شده که گفته است: در کتاب ما (یعنی
تورات)، آمده: مردی از فرزندان محمّد پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، کشته می‌شود که عَرَق مَرکب یارانش خشک نشده، وارد بهشت می‌شوند و با
حورالعین، هماغوش می‌گردند.
همچنین در برخی از منابع
اهل سنّت، از
عمّار دُهْنی گزارش شده که گفته است:
علی (علیه‌السّلام) از کنار کعب گذشت. کعب گفت: از فرزندان این مرد، کسی در میان گروهی (یارانش) کشته می‌شود که عَرَق اسبانشان خشک نشده، به خدمت محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد می‌شوند. پس
حسن (علیه‌السّلام) عبور کرد. گفتند: ای ابواسحاق! این است؟ گفت: نه. پس حسین (علیه‌السّلام) آمد. گفتند: این است؟ گفت: آری. «گفتنی است در کتاب
الدمعةالساکبة، ضمن نقل داستانی آمده که
زینب (علیهاالسلام) در شب عاشورا، خطاب به امام حسین (علیه‌السّلام) گفت: «
برادر! آیا یارانت را آزموده‌ای؟ من نگرانم که تو را هنگام حمله دشمن و کشاکش شمشیرها تسلیم دشمن کنند. امام (علیه‌السّلام) گریست و در پاسخ فرمود: به خدا سوگند، آنها را آزموده‌ام. در میان آنها، جز جنگاور دلاور و استوار نیست. به مرگ، همان‌اندازه علاقه دارند که نوزاد به شیر مادرش دارد». لیکن همان‌طور که نویسنده این کتاب، اعتراف کرده است، این مطلب، در منابع معتبر، وجود ندارد.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ویژگی‌های یاران امام حسین» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۰/۰۱.
