• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وحشت از مردم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: انس با خدا، وحشت از مردم، وحشت از گناهان، کناره‌گیری از مردم.

پرسش: حدیث «هر که به خدا ایمان کامل داشته باشد، از مردم وحشت می‌کند» را توضیح دهید؟

پاسخ: روایت مورد پرسش در مقام توصیه اخلاقی است.زمانی که انسان به خدا نزدیک‌تر شود، خود را از جاذبه‌های دنیایی دور نگه می‌دارد و دل‌بستگی را از تعلقات دنیوی می‌رهاند. اگر در روایت فوق این نکته مطرح شده است که الفت و انس به خدا، سبب وحشت از مردم می‌شود، وحشت و ترس از خود مردم نیست؛ بلکه انسان با تقوا، از گناهان مردم وحشت دارد و دوست دارد از آن‌ها دوری کند تا گناه، او را غافل و از رحمت خداوند دور نسازد.



روایت فوق با اشکال مختلف و با قلم متفاوت در کتاب‌های حدیثی از معصوم (علیه‌السلام) نقل شده است؛ مانند:

ــ «مَنْ آنسَ باللهِ استوحَشَ مِنَ الناس؛ هر کس با خدا انس بگیرد، از مردم وحشت دارد».

ــ «مَنْ استوحشَ مِنَ الناسِ انسَ باللهِ سبحانَه؛ کسی از مردم دوری گزیند، با خدای سبحان انس بگیرد».

ــ «ثمرةٌ الاُنسِ بالله الاستیحاشُ مِنَ الناس؛ ثمره انس با خدا، دوری گزیدن از مردم است».

واژه «انس» در بعضی جوامع روایی به صورت ثلاثی مجرد (انس) و در بعضی دیگر به صورت ثلاثی مزید آمده است (آنس).


زندگی اجتماعی با همه اهمیتش، نمی‌تواند ارزش مطلق دانسته شود. در بعضی مواقع لازم است جامعه‌گریزی و هجرت از مردم را که قرآن به چند نمونه از آن اشاره کرده است، انتخاب نمود؛ مانند:

۲.۱ - اصحاب کهف

۱. داستان اصحاب کهف که آن جوانان صالح از اجتماع و مردم فاسد زمانه خود کناره‌گیری نمودند و قرآن نیز از آن‌ها ستایش کرده است.

۲.۲ - حضرت ابراهیم

۲. کناره‌گیری حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از جامعه شرک‌آلود نمرودی.

۲.۳ - حضرت عیسی

۳. رهبانیت اصحاب حضرت عیسی (علیه‌السلام) به خاطر حفظ دین.

۲.۴ - توضیح

در قرآن به همان‌ اندازه که به محبت کردن به مردم اهمیت داده شده است، به تبری از بعضی انسان‌ها و دور شدن از آن‌ها نیز اهمیت داده شده است؛ همان‌طور که در کنار بحث صلح و مسالمت، از جهاد نیز بحث کرده است.
[۹] مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، ج۳، ص۳۳ـ۳۴، قم، مؤسسه پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۷.

قرآن توصیه می‌کند که در برخی مواقع برای حفظ دین لازم است از اجتماع و مردم کناره‌گیری کرد. به عنوان نمونه می‌فرماید: «حقاً که ابراهیم و یارانش الگوی نیکو هستند برای شما، هنگامی که به قوم خود گفتند: ما از شما و آن‌چه که می‌پرستید، بیزاریم».
[۱۱] جوادی آملی، عبدالله، حیات حقیقی انسان در قرآن، ج۱۵، ص۲۳۴، انتشارات اسراء، ۱۳۸۲، چاپ اول.



روایت مورد پرسش در مقام توصیه اخلاقی است. زمانی که انسان به خدا نزدیک‌تر شود، خود را از جاذبه‌های دنیایی دور نگه می‌دارد و دل‌بستگی را از تعلقات دنیایی می‌رهاند. اگر در روایت فوق این نکته مطرح شده است که الفت و انس به خدا، سبب وحشت از مردم می‌شود، وحشت و ترس از خود مردم نیست؛ بلکه انسان با تقوا، از گناهان مردم وحشت دارد و دوست دارد از آن‌ها دوری کند تا گناه، او را غافل و از رحمت خداوند دور نسازد.
[۱۲] تفسیر روایت از حضرت آیت‌الله جوادی آملی، به صورت سؤال شفاهی.



۱. تمیمی، عبدالوهاب بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۵۹۷.    
۲. تمیمی، عبدالوهاب بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۶۳۹.    
۳. تمیمی، عبدالوهاب بن محمد، کتاب غرر الحکم، ج۱، ص۳۲۸.    
۴. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۷۷، بیروت، مؤسسه وفاء، ۱۴۰۴.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۷، ص۱۱۰، بیروت، مؤسسه وفاء، ۱۴۰۴.    
۶. کهف/سوره۱۸، آیه۱۶.    
۷. مریم/سوره۱۹، آیه۴۸.    
۸. حدید/سوره۵۷، آیه۲۷.    
۹. مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، ج۳، ص۳۳ـ۳۴، قم، مؤسسه پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۷.
۱۰. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۴.    
۱۱. جوادی آملی، عبدالله، حیات حقیقی انسان در قرآن، ج۱۵، ص۲۳۴، انتشارات اسراء، ۱۳۸۲، چاپ اول.
۱۲. تفسیر روایت از حضرت آیت‌الله جوادی آملی، به صورت سؤال شفاهی.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «وحشت از مردم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۳/۲۳.    



جعبه ابزار