• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

و قذف فی قلوبهم الرعب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، قبیله بنی‌نضیر، یهود، ترس، عهد و پیمان .
پرسش: شأن نزول آیه دوم سوره حشر «و قذف فی قلوبهم الرعب» چیست؟
پاسخ:


مفسران جملگی بر آنند که آیۀ مورد سؤال،
[۱] حشر (۵۹)، آیه ۲؛ او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان ) از خانه‌هایشان بیرون راند! گمان نمی‌کردید آنان خارج شوند و خودشان نیز گمان می‌کردند که دِژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می‌شود؛ اما خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند، به سراغشان آمد و در دل‌هایشان ترس و وحشت افکند؛ به‌گونه‌ای که خانه‌های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند؛ پس عبرت بگیرید ای صاحبان چشم!    
در مورد قبیلۀ بنی‌نضیر از یهود است.



۲.۱ - عقد پیمان بین پیامبر و قبیله بنی‌نضیر

آن‌گاه که پیامبر اسلام به مدینه هجرت نمودند، به حضور آن حضرت رسیدند و با حضرت پیمان بستند که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و مسلمانان به آنها کاری نداشته باشند، مشروط بر این‌که آنها هم با مشرکان و سایر کفار هم‌دست نشوند.

۲.۲ - عقد پیمان بین قبیله بنی‌نضیر با مشرکان

هنگامی‌که مسلمانان در جنگ بدر پیروز شدند، یهود می‌گفتند این همان رسولی است که اوصاف او در تورات ، یادآوری شده است و به ما خبر داده‌اند؛ ولی چون جنگ احد پیش آمد و مسلمانان شکست خوردند، اینها جرأت پیدا کردند و رئیس قبیلۀ بنی‌نضیر کعب ابن اشرف با چهل تن سواره به‌سوی مکه رفته با ابوسفیان و مشرکان قریش ملاقات کردند، او را تحریک نمودند که به جنگ رسول خدا و مسلمانان قیام نماید و آنان با او همراهی خواهند نمود و در اطراف کعبه با یکدیگر عهد و پیمان بستند بر جنگ با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله.

۲.۳ - نقشه شوم قبیله بنی‌نضیر علیه پیامبر

از طرفی پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ با چند تن به‌سوی قبیله بنی‌نضیر رفته که دربارۀ دیۀ دو نفر از مسلمانان که به دست افراد قبیلۀ بنی‌نضیر به قتل خطایی کشته شده بودند گفت‌و‌گو نماید و از آنان مطالبه وجه دیه نماید، آنان قصد کردند که از بام قصر خود سنگی را بر سر رسول خدا بیفکنند؛ اما برخی از یهودیان گفتند که پروردگار، بدون فاصله به او خبر می‌دهد و سبب نقض عهد و پیمانی خواهد شد که با او بسته‌ایم؛ ولی دیگران به سخن این گروه توجه نکردند و شخصی به نام عمرو بن حجاش را به پشت بام فرستادند که بر سر پیغمبر سنگ بیاندازد.

۲.۴ - آگاه شدن پیامبر از نقشه توسط جبرئیل

ناگهان جبرئیل جریان امر را به حضرت رسول اعلام نموده، حضرت بی‌درنگ برخاسته مکان را ترک نموده و به مدینه بازگشت.

۲.۵ - دستور پیامبر مبنی بر خروج قبیله یهود

حضرت، محمد بن مسلمه را به‌سوی قبیله بنی‌نضیر اعزام فرمود که به آنان اعلام نماید در اثر تصمیمی که اتخاذ نموده‌اند، سبب شکستن عهد و پیمان گشته و باید بی‌درنگ از قریه زاهره از نواحی مدینه خارج شوند. آنان قبول نکردند و در مقابل مسلمانان و حرف پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مقاومت نمودند و درهای قلعه‌های خود را بستند.

۲.۶ - پدید آمدن ترس بر قلب‌های قبیله یهود

بدین جهت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مسلمانان را بسیج نموده و به‌سوی قلعه‌های محکم آنان یورش بردند؛ آن‌چنان بر قلوب تیره یهود ترس و رعب عارض شد که فکر و اندیشه دفاعی خود را از دست دادند و در مقابل خواستۀ پیامبر تسلیم شدند و پیامبر نیز از جنگ با آنان و کشتن آنان صرف‌نظر کردند. آنان گفتند ما از مدینه به کجا برویم؟ پیامبر فرمود: به‌سوی شام بروید، آنها رفتند؛ جز گروه اندکی که برخی از نقاط قصر و قلعه را خراب کردند و فرار نموده به یهود خیبر پیوستند.
[۲] واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه، ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، ج ۱، ص ۲۲۱، نشر نی، تهران، ۱۳۸۳ ش.
[۳] طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۲، ص ۴۶۷ و ۴۶۸، چاپ دوم، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۸ ش.
[۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۳، ص ۴۸۸ ۴۹۳، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۷۴ ش.    
[۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۲۰۱، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق.    
[۶] حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تحقیق، بهبودی، محمدباقر، ج ۱۶، ص ۲۵۰، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.


۱. ↑ حشر (۵۹)، آیه ۲؛ او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان ) از خانه‌هایشان بیرون راند! گمان نمی‌کردید آنان خارج شوند و خودشان نیز گمان می‌کردند که دِژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می‌شود؛ اما خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند، به سراغشان آمد و در دل‌هایشان ترس و وحشت افکند؛ به‌گونه‌ای که خانه‌های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند؛ پس عبرت بگیرید ای صاحبان چشم!    
۲. ↑ واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه، ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، ج ۱، ص ۲۲۱، نشر نی، تهران، ۱۳۸۳ ش.
۳. ↑ طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۲، ص ۴۶۷ و ۴۶۸، چاپ دوم، انتشارات اسلام، تهران، ۱۳۷۸ ش.
۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۳، ص ۴۸۸ ۴۹۳، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۷۴ ش.    
۵. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۲۰۱، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق.    
۶. ↑ حسینی همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تحقیق، بهبودی، محمدباقر، ج ۱۶، ص ۲۵۰، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ق.


پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی
جعبه ابزار