نقش شانس در خوشبختی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شانش ،
خوشبختی .
پرسش: آیا شانس در خوشبختی افراد نقش دارد لطفًا توضیح دهید؟
پاسخ: در جواب این سوال باید بگوییم که شانس تأثیری در
سرنوشت انسان ندارد و هم از لحاظ
عقلی و در فلسفه
و هم در
قرآن و روایات مردود شناخته شده است.
در
قرآن آمده است هرکه
کار نیکی انجام دهد برای خود انجام داده و هرکار بدی کند به زیان خود کرده است. یعنی هر کسی محصول
عمل نیک و بد خود را می‌چیند و در این جهان نه و جهان دیگر با نتایج آن روبه رو خواهد شد. آیه فوق مردم را به مسئولیت خود و عواقب کار خویش متوجه می‌سازد و
شانس و
طالع و اقبال و... را باطل می‌داند.
خواننده محترم چیزهایی مانند شانس و طالع و
بخت و... اصلاً پایه
دینی ندارد و صحیح نیست قرآن با صراحت کامل این چیزها را رّد می‌کند و سرنوشت هرکس را به دست خودش می‌داند.
در قرآن آمده است:
خداوند وضعیت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد، مگر خود آن خود وضعیت خود را تغییر دهند.
این یک قانون کلی است که یکی از پایه‌های اساس
جهان‌بینی و جامعه شناسی در
اسلام است. این قانون به ما می‌گوید:
مقدرات و سرنوشت شما قبل از هر چیز و هر کس در دست خود شما است. و هر گونه تغییر و دگرگونی در
خوشبختی و
بدبختی اقوام در درجه اول به خود آن‌ها بازگشت می‌کند، شانس و طالع و بخت و... هیچ پایه و اساسی ندارد.
شاید منظور سؤال کننده محترم از شانس این باشد که یک‌باره در یک روز برای کسی درهای نعمت‌های معنوی و مادی گشوده شود و بدون محاسبه قبلی زندگی انسان دگرگون شود، مثلاً به طور ناگهانی یک
شغل پردرآمد پیدا کنیم یا پول هنگفتی از طریق
جایزه بانکی نصیب کسی شود. در این موارد باید توجه داشته باشیم که این واقعه یک اتفاق شانسی و بدون حساب نیست بلکه از نگاه قرآن و روایات
اهل بیت علیه‌السلام این‌ها نیز محصول عملکرد گذشته خود انسان است.
مثلا
امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند:« کسی که
اخلاقش خوب و گشاده باشد، گنج‌های روزی نصیب او می‌شود».
و هم‌چنین می‌فرمایند:«
رزق را به وسیله
صدقه دادن فرود آورید».
رزق و روزی نزد
خدا محفوظ و معین است و در وقت موعود خداوند آن را به صاحبش می‌دهد کسی هم نمی‌تواند مانع شود و در روایت آمده است که:« خداوند سبحان
ابا دارد که روزی بندگان
مؤمنش را جز از جایی که گمان نمی‌کنند قرار دهد».
حال این‌گونه رزق دادن خدا را ما چون به علت آن آشنا نیستیم و علت آن معنوی است، می‌گوئیم شانس یا بخت خوب به وی روی کرده است حتی خود انسان هم در بیش‌تر اوقات متوجه نمی‌شود که این رزق ناگهانی چرا به او رسیده است؟
درمقابل این گروه کسانی هستند که در بعضی روزها و اوقات شانس بد و یا بخت
سیاه بختی به او روی می‌آورد که این بدبختی هم عوامل مختلقی دارد که در روایات اشاراتی به آن‌ها شده است. مثلا حضرت امیر علیه‌السلام می‌فرمایند:« هیچ کس
گناهی را
شب مرتکب نشد، مگر
صبح کرد درحالی که خواری آن گناه بر او وارد شد».
و هم‌چنین فرمودند:«
ستمگری ،
نعمت را از بین می‌برد».
و نیز فرمودند:« ستمگری،جذب کننده بلاهاست».
با توجه به آیات و روایات مذکور برای خواننده محترم روشن شد که هر خوشبختی و یا بدبختی به انسان رو کند، حاصل عملکرد خود انسان در گذشته است و شانس چیزی جز این نیست چرا که جهان طبق نظام اسباب و مسببی پیش می‌رود، از این رو اگر خوشبختی و نعمتی خاص به او شده یا بالعکس این نتیجه معلول یک علّت خاصی است حال یا علّت و سبب آن عادی و مادی است و آن‌را درک می کنیم و یا غیر مادی و معنوی است که شاید از چشم ظاهری ما پنهان باشد.
سایت اندیشه قم.
