نفرین امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نفرین، امام علی (علیهالسلام)، اخلاق خوب، خوارج.
پرسش: نهج البلاغه، حضرت امیر (علیهالسلام) به گونهای صحبت کرده که از ایشان بعید است، «خدا رویت را زشت گرداند»؛ «
قبّحک الله» (خطبه ۱۸۴) شاید آن شخص نادان بوده و با شخص نادان اینگونه صحبت نمیشود؟
پاسخ: براساس
آیه ۱۴۹
سوره نساء، یکی از مصادیق بارز
ظالمین در
حق علی (علیهالسلام) همان گروهک ستمگر
خوارج بودند. حضرت سخن مذکور را («
قبّحک الله؛ (خطبه ۱۸۴) خدا رویت را زشت گردان.») در جواب شخصی به نام «برج بن مسهر» شاعر مشهور خوارج ایراد فرمودند و آن هنگامی بود که آنها مرتب
شعار میدادند؛ به گونهای که امام بشنود و میگفتند: «لا حکم الّا لله» (حکمی جز حکم خدا نیست).
یکی از چیزهایی که در بین تمام عقلای
عالم محبوب است و در
دین مقدس اسلام نیز به آن سفارش زیادی شده است، داشتن
اخلاق خوب است.
تا جایی که
خدا به پیامبرش میفرماید:
ـ «
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ؛
به (
برکت)
رحمت الهی، در برابر آنان (مردم) نرم (و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو پراکنده میشدند؛
ـ «
وَاِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛
تو (ای پیامبر!)
اخلاق عظیم و برجستهای داری.
در مورد سؤال باید توجه کرد که اینگونه نیست که
حضرت علی (علیهالسلام) با همه مردم این چنین سخن بگویند؛ زیرا حضرت پرورشیافته پیامبر اسلام بود و حرکات و رفتار و اخلاق ایشان را داشت و تا جایی که امکان داشت با نرمی و
مهربانی با مردم صحبت میکردند. حضرت سخن مذکور را («
قبّحک الله؛ (
خطبه ۱۸۴) خدا رویت را زشت گردان.») در جواب شخصی به نام «
برج بن مسهر» شاعر مشهور خوارج ایراد فرمودند و آن هنگامی بود که آنها مرتب
شعار میدادند؛ به گونهای که
امام بشنود و میگفتند: «
لا حکم الّا لله» (حکمی جز
حکم خدا نیست).
امام (علیهالسلام) در هر حال ـ عادی یا عصبانی بودن ـ از حرفهای لغو و
هجو پرهیز میکند و این همان علامتی است که خدا در اوصاف
مؤمنان در
قرآن فرموده: «از
لغو میپرهیزند»؛
اما در برابر افراد بدطینت و
شرور سخنانی که در خور شان آنها بود، بیان میشود.
حتی فراتر از امیرالمؤمنین (علیهالسلام) خود
پروردگار عالم نیز این چنین نفرینهایی دارد و در قرآن میفرماید: «
تَبَّتْ یَدَا اَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ؛
بریده باد هر دو دست
ابولهب (و
مرگ بر او باد)».
و نیز در مورد
حضرت نوح (علیهالسلام) خبر میدهد که آن حضرت
قوم خویش را نفرین کرد: «
وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَی الارْضِ مِنَ الْکَافِرِینَ دَیَّارًا• اِنَّکَ اِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبَادَکَ؛
نوح گفت: پروردگارا! هیچیک از
کافران را بر روی
زمین باقی مگذار؛ چراکه اگر آنها را باقی بگذاری بندگانت را گمراه میکنند».
به همین دلیل است که
خداوند در
قرآن میفرماید: «
لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ اِلا مَنْ ظُلِمَ؛
خداوند
دوست ندارد کسی با سخنان خود بدیها (ی دیگران) را اظهار کند، مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد.
مسلماً یکی از مصادیق بارز
ظالمین در
حق علی (علیهالسلام) همان گروهک ستمگر
خوارج بودند.
۱. اخلاق در قرآن، حضرت آیتالله مصباح یزدی، موسسه پژوهشی امام خمینی، ۳ مجلدات.
۲. سیده رسول اکرم در قرآن، جوادی آملی، انتشارات اسراء، ج۹، تفسیر موضوعی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «نفرین امام علی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۴/۱۶.