نشانه‌های خدا در آفرینش زمین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خدا، زمین،
توحید.
پرسش: نشانه‌های
خدا در
آفرینش زمین چیست؟
زمین، یکی دیگر از نشانه‌های روشن توحید و
خداشناسی است که خداوند متعال نیز به آن،
سوگند خورده است:
«وَ الْاَرْضِ وَ مَا طَحَـاهَا؛
و سوگند به زمین و آن که آن را گستراند».
قرآن کریم، بیش از هشتاد بار آفرینش و نظم و تدبیر حاکم بر زمین را مورد توجّه قرار داده و پیروان خود را به دانش زمین‌شناسی به عنوان یکی از راه‌های خداشناسی، دعوت کرده است.
از نگاه قرآن و احادیث اسلامی، درس‌های فراوان خداشناسی در آفرینش زمین وجود دارد که ما در این‌جا به شماری از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
نخستین نشانه توحید در مطالعه زمین، اندازه آن است. اگر زمین به کوچکی ماه و قطر آن، یکْ چهارمِ قُطر کنونی آن بود، نیروی جاذبه آن برای نگاه داشتن آب‌ها و هوا بر روی آن کفایت نمی‌کرد و درجه حرارت به صورت کُشنده‌ای بالا می‌رفت.
به عکس، اگر قُطر آن دو برابر قُطر کنونی می‌بود، سطح زمین، چهار برابر سطح فعلی و نیروی جاذبه آن، دو برابر می‌شد و ارتفاع جو، به شکل خطرناکی تقلیل پیدا می‌کرد و فشار هوا از یک کیلوگرم بر سانتی متر مربع، به دو کیلو گرم بالا می‌رفت و همه این عوامل، تاثیر شدیدی بر روی زندگی داشت.
آری! این آفریدگار حکیم جهان است که در نظام آفرینش هر چیزی را با‌اندازه گیری معیّنی که فلسفه خلقت آن اقتضا دارد، آفریده است:
«اِنَّا کُلَّ شَیْ‌ءٍ خَلَقْنَـهُ بِقَدَرٍ؛
بی‌تردید، ما هر چیز را به‌اندازه آفریدیم».
درس دیگر در مطالعه زمین، رها بودن آن در فضا و کنترل آن به وسیله پایه‌های نامرئی
قوه جاذبه است. قرآن، این امر اعجاب‌انگیز و تأمّل آفرین را یکی از نشانه‌های توانایی و تدبیر آفریدگار حکیم جهان می‌داند و تصریح می‌کند که:
«وَ مِنْ ءَایَـتِهِ اَن تَقُومَ السَّمَاءُ وَ الْاَرْضُ بِاَمْرِهِِِ؛
و از نشانه‌های او آن است که آسمان و زمین به امر او برپایند».
این آیه به روشنی دلالت دارد که کُرات آسمانی و زمین بدون ستون و پایه و پیوند مادّی و محسوس و تنها به فرمان خداوند متعال، در فضا استوارند،
و در آیه‌ای دیگر، تأکید شده که تنها خداوند است که بدون ستون، آسمان‌ها و زمین را نگهبانی می‌کند و مانع از سقوط آنها می‌شود:
«اِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَـوَ تِ وَ الْاَرْضَ اَن تَزُولاَِِ؛
خداوند، آسمان‌ها و زمین را از سقوط، نگاه داشته است».
احادیث اسلامی نیز با الهام از این آیات، موضوع معلّق بودن زمین در فضا را به وضوح، بیان کرده‌اند:
«بَسَطَ الاَرضَ عَلَی الهَواءِ بِغَیرِ اَرکانٍ؛
زمین را بدون ستون، بر هوا گسترانده است.» «اقامَها بِغَیرِ قَوائِمَ، وَ رَفَعَها بِغَیرِ دَعائِمَ؛
آن (زمین) را بدون پایه‌هایی برپا داشت و بدون ستون‌هایی بر افراشت.» «اَقامَ الاَرضَ بِغَیرِ سَنَدٍ؛
زمین را بدون تکیه گاه برپا داشت.» «اِستَقَرَّتِ الاَرَضونَ بِاَوتادِها فَوقَ الماءِ؛
زمین با میخ‌هایش بر آب، استقرار یافت. نکته مهم و قابل توجّه، چگونگی اجرای امر الهی در استوار ماندن کُرات آسمانی و زمین در فضا و نگه‌داری آنها در مدار خویش است که در دو آیه دیگر، توضیح داده شده است:
«اللَّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّمَـوَ تِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا؛
خدایی که آسمان‌ها را بدون ستونی که ببینید، بر افراشت».
«خَلَقَ السَّمَـوَ تِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا؛
خدایی که آسمان‌ها را بدون ستونی که ببینید، آفرید».
این آیات، «اَمر» و «اِمساک» الهی در آیات قبلی را توضیح می‌دهند که جلوگیری از سقوط آسمان‌ها و زمین به فرمان خدا و به وسیله پایه‌های نامرئی است که در دانش امروز، «قوّه جاذبه» نامیده می‌شود. از این‌رو، وقتی یکی از اصحاب امام رضا (علیه‌السّلام) به نام
حسین بن خالد از ایشان درباره این سخن خداوند متعال پرسید که:
«وَ السَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُکِ؛
و سوگند به آسمان مشبّک».
امام (علیه‌السّلام) در پاسخ انگشتانش را در هم فرو برد و فرمود:
هِیَ مَحبوکَةٌ الَی الارضِ. آن (آسمان)، در زمین فرو رفته است.
حسین بن خالد، مجدّدا سؤال کرد: چگونه در زمین فرو رفته است، در حالی که خدا می‌فرماید:
«رَفَعَ السَّمَـوَاتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا؛ آسمان‌ها را بدون ستونی که ببینید، برافراشت»؟
امام رضا (علیه‌السّلام) فرمود:
سُبحانَ اللّهِ! الَیسَ اللّهُ یَقولُ: «عَمَدٍ تَرَوْنَهَا»؟! منزّه است خدا! آیا خدا نمی‌فرماید: «بدون ستونی که ببینید»؟!
حسین پاسخ داد: چرا.
امام (علیه‌السّلام) فرمود:
ثَمَّ عَمَدٌ وَلکِن لا تَرَونَها؛
آن جا ستون هست؛ امّا شما نمی‌بینید.
درس دیگر این که زمین با چهارده نوع حرکت،
کاملاً آرام است، به گونه‌ای که گویا هیچ‌گونه حرکتی ندارد. هنگامی به اهمّیت فوق العاده این موضوع پی خواهیم برد که بدانیم این سفینه عظیم فضایی که امروزه حدود شش میلیارد مسافر دارد، در
حرکت وضعی با سرعتی معادل ۱۴۴۰ کیلومتر در ساعت، و هفتاد هزار کیلومتر در
حرکت تبعی و ۱۰۷ هزار و ۲۸۰ کیلومتر در
حرکت انتقالی، در فضا پرواز می‌کند؛ امّا با این وصف، کاملاً آرام است.
قرآن کریم و احادیث اسلامی، مکرّر بر این درس خداشناسی تأکید کرده و مردم را به تأمّل در آن، فرا خوانده‌اند:
«اللَّهُ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْاَرْضَ قَرَارًا؛
خدایی که زمین را برایتان قرارگاه کرد.»
«اَلَمْ نَجْعَلِ الْاَرْضَ مِهَـدًا؛
آیا زمین را گهواره نکردیم؟.»
معادن و فلزاتی که آفریدگار جهان برای بهره‌برداری
انسان و تأمین نیازهای او در دل زمین به ودیعت نهاده است، راهنمای دیگری به خداشناسی است. وجود این معادن، یکی از اصلی‌ترین عوامل پیشرفت هنر، علم و تمدّن بشر است.
علاوه بر آنچه بدان اشارت رفت، همه تدبیرهایی که در نظام آفرینش جهت آماده‌سازی زمین برای زندگی انسان به‌کار رفته و برخی از آنها در ابواب دیگر این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است، آیات خداشناسیِ زمین نیز محسوب می‌شوند.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «نشانه‌های خدا در آفرینش زمین» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱/۲۱.
