نسبت واجب الوجود با ممکنات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عدم،
واجب الوجود،
اثبات،
ثبوت،
ممکن الوجود.
پرسش: در بحث
واجب و
ممکن، می‌گوییم ممکن موجودی است که نبودنش محال نیست و می‌توانست نباشد. ولی از آن‌جا که هست پس وجودش را از موجود دیگری گرفته است که واجب است؛ یعنی محال است که نباشد. سؤال این است که آیا غیر از این است که چنین واجب الوجودی، در مفاهیم این برهان، وجودش بسته به وجود ممکنات است؟ زیرا اگر ممکنات، نباشند (چون محال نیست) واجب الوجود، اثبات نمی‌گردد.
پاسخ: بهره بردن از ممکن الوجود، در اثبات واجب الوجود، به این معنا است که ذهن برای این‌که
علم و آگاهی به وجود واجب پیدا کند، از راه علم به ممکن به آن دست می‌یابد. و گرنه وجود خارجی و واقعی واجب الوجود منوط به ممکن الوجود نیست.
در مباحث
منطق و
فلسفه بیان شده است که بین مرحله‌ی اثبات و مرحله‌ی ثبوت تفاوت وجود دارد؛ مرحله‌ی ثبوت مربوط به وجود خارجی و
وجود فی‌نفسه شیء است، اما مرحله‌ی اثبات، مربوط به عالم ذهن و حصول علم است؛ و از این جهت واسطه‌ی در ثبوت با واسطه‌ی در اثبات تفاوت دارد. واسطه‌ی در ثبوت همان علت وجود و تحقق یک چیز است، اما واسطه‌ی در اثبات، علت علم و آگاهی به آن چیز است. بنابراین بهره بردن از ممکن الوجود، در اثبات واجب الوجود، به این معنا است که ذهن برای این‌که علم و آگاهی به وجود واجب پیدا کند، از راه علم به ممکن به آن دست می‌یابد. و گرنه وجود خارجی و واقعی واجب الوجود منوط به ممکن الوجود نیست؛ زیرا وجود واجب الوجود
علت ندارد؛ از این‌رو براهینی که برای اثبات واجب الوجود بیان می‌شود هیچ‌کدام
برهان لِمّی یعنی برهان از علت به معلول نیست.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نسبت واجب الوجود با ممکنات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۱۳.
