• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

موعظه شیطان به پیامبران

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: نصیحت، موعظه، شیطان، پیامبران (علیهم‌السلام)، حضرت نوح (علیه‌السلام)، حضرت موسی (علیه‌السلام).

پرسش: این حدیث را به صورت دقیق و مشروح پاسخ دهید: «انّ الله امر الانبیاء بان یستمعوا نصائح الشیطان».

پاسخ: براساس برخی احادیث معلوم می‌شود که شیطان پیامبران را موعظه می‌کرد و آن‌ها هم گوش می‌کردند؛ چون که گوش کردن حرف حق مانع ندارد؛ هر چند گوینده‌اش شیطان باشد. هم‌چنین پیامبران دارای مقام عصمت‌اند و از هرگونه خطا و گناه به‌دورند، این گوش دادن موعظه و نصیحت، درسی است به مردم تا حرف حق را بپذیرند.



یکی از وظایف دینی موعظه و نصیحت کردن از راه صحیح آن است:

۱.۱ - حدیثی از امام صادق

تا جایی که امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «یجبُ للمؤمنِ علی المؤمنِ انْ یُناصِحَه»؛ «بر مؤمن واجب و لازم است که مؤمن دیگر را نصیحت کند».
پس نصیحت کردن یکی از حقوق واجب و حتمی قرار گرفته است و اگر کسی آن را ترک کند، عقاب می‌شود.


با توجه به جست‌وجوی گسترده‌ای که صورت گرفت، حدیثی با این عبارت («انّ الله امر الانبیاء بان یستمعوا نصائح الشیطان») پیدا نشده است و شاید این عبارت برداشتی باشد که از مفهوم بعضی روایات به دست می‌آید؛ چون که در روایات اسلامی آمده است که شیطان به حضرت نوح و حضرت موسی (علیه‌السلام) نصیحت‌هایی کرده:

۲.۱ - حضرت نوح

مثلاً در رابطه با نوح پیغمبر (علیه‌السلام) از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که فرمودند: چون نوح نزد پروردگارش، قوم خویش را نفرین کرد، ابلیس ملعون نزد آن حضرت آمد، عرض کرد: ‌ای نوح! تو به خاطر یک نعمت، حقی بر من داری که می‌خواهم به تو پاداش دهم، نوح فرمود: به خدا بر من ناگوار است که بر تو حق نعمتی داشته باشم، چیست آن نعمت؟ عرض کرد: بلی نفرین کردی، خدا قومت را غرق کرد. دیگر هیچ کس نماند که من از به گمراه کردن او رنج ببرم؛ پس من راحتم تا مردم دیگری به وجود آیند و آن‌ها را گمراه کنم، نوح فرمود: چه می‌خواهی مرا پاداش دهی؟ عرض کرد: مرا در سه جا به یادآور که در این سه جا به بنده نزدیک‌ترم. هر وقت غضب کردی مرا به یادآور، هر وقت خواستی میان دو نفر حکم کنی، مرا به یاد آور و هر وقت با زن بیگانه خلوت کردی و با شما هیچ‌کس نیست، مرا به یاد آور.

۲.۲ - حضرت موسی

و در مورد حضرت موسی (علیه‌السلام) از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده که فرمودند: حضرت موسی (علیه‌السلام) نشسته بود که شیطان بر او وارد شد؛ در حالی که عرق‌چین بلند رنگارنگ بر سرش بود، وقتی که نزدیک موسی رسید، عرق‌چین را کنار گذاشت. حضرت موسی بر او توجه نمود و سلام کرد؛ سپس پرسید تو چه کسی هستی؟ جواب داد من ابلیس هستم. حضرت فرمود: خدا تو را به ما نزدیک نکند، برای چه آمدی؟ گفت: آمدم تا بر تو سلام کنم؛ چون که نزد خدا مکان و منزلتی داری، موسی پرسید: این عرق‌چین چیست؟ در پاسخ گفت: تا این‌که قلب‌های سلیم انسان‌ها را به سوی خود جلب کنم. موسی گفت: آگاهم کن به گناهی که وقتی کسی انجام دهد، بر او غلبه پیدا می‌کنی، گفت: زمانی که خودش را برتر ببیند و عملش را زیاد بداند و گناهش در نظرش کوچک جلوه کند؛ سپس شیطان به موسی گفت: تو را به سه خصلت سفارش می‌کنم: (اول) هیچ‌وقت با زن نامحرم خلوت مکن و زن هم با تو خلوت نکند؛ زیرا هیچ مردی با زنی و زنی با مردی خلوت نمی‌کند، مگر این‌که خود من همراه آنان هستم نه یاران من؛ (دوم) از عهد و پیمان بستن با خدا بپرهیز؛ چون که هیچ کسی با خدا عهد و پیمان نمی‌بندد، مگر این‌که من بین او و وفا کردن به عهد مانع ایجاد کنم و (سوم) زمانی که تصمیم گرفتی صدقه‌ای دهی، سریع انجام بده؛ زیرا همین که شخصی اراده کرده صدقه دهد، خودم مانع می‌شوم نه یاران من.


با توجه به این دو حدیث و احادیث دیگر معلوم می‌شود که شیطان پیامبران را موعظه می‌کرد و آن‌ها هم گوش می‌کردند؛ چون که گوش کردن حرف حق مانع ندارد؛ هر چند گوینده‌اش شیطان باشد.


لازم به ذکر است که پیامبران مقام عصمت‌ دارند و از هرگونه خطا و گناه به‌دورند، این گوش دادن موعظه و نصیحت، درسی است به مردم تا حرف حق را بپذیرند.


۱. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۲۰۸، ح۱، بیروت، دارالاضواء.    
۲. شیخ صدوق، محمد بن علی، خصال، ص۱۳۲، ح۱۴۰، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین.    
۳. شیخ مفید، محمد بن نعمان، امالی، ص۱۵۷، قم، جامعه مدرسین.    
۴. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۰، ص۲۵۲، بیروت، دارالاحیاء التراث، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۰، ص۲۵۲، بیروت، موسسة الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «موعظه شیطان به پیامبران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۳/۲۰.    



جعبه ابزار