• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

موانع محبت و دوستی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: محبت، نزاع، خود خواهی، جدل
پرسش: موانع محبت چیست؟
پاسخ: موانع محبت و دوستی که در حقیقت عوامل نزاع و درگیری‌ نیز هستند عبارتند از:



منشأ اصلی عداوت و درگیری، خودخواهی است. کسی که به اسارت خود درآید و بر محور خود، بچرخد، هرگز حاضر نمی‌شود حق را بپذیرد و از حقیقت پیروی نماید. از این رو به رأی و نظر دیگران اهمیتی نمی‌دهد. در این صورت اختلاف و نزاع، طبیعی و قهری است. امام خمینی(ره) فرمود: «اگر تمامی انبیاء را در یک شهر، جمع کنند، کوچک‌ترین اختلافی با هم پیدا نمی‌کنند، زیرا آن‌ها از دام خود رسته‌اند».
[۱] محمد علی سادات، اخلاق اسلامی، ‌ص۹۸.

در محیط خانه گاهی مردی به دلیل احساس بزرگی و تسلط بر همسر، توقع سلام کردن دارد و همیشه می‌خواهد حرف خود را به کرسی بنشاند یا زنی به واسطه جمال و هنری که دارد، به خود می‌بالد و بر شوهرش فخر می‌فروشد و همین امر در بروز فتنه و عداوت، کافی است. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «تکبر، بغض و نفرت مردم را جلب نمی‌کند».
[۲] غررالحکم،‌ ج۶، ص۵۹.
بالاخره مردسالاری و زن‌سالاری هر دو منشأ اختلاف می‌شود. باید ایمان سالاری و انسانیت در خانه و اجتماع حاکم باشد تا اختلافات به صفر برسد.


یکی از اسباب دشمنی و نزاع، جدل و بگو مگوهای بی‌فائده است که هدفی جز برتری جویی ندارد. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «از مجادله و ستیزه جویی بپرهیزید که این دو، دل‌های برادران دینی را نسبت به یکدیگر مکدّر می‌کند و بذر نفاق را پرورش می‌دهد».
[۳] اصول کافی، ج۳، ص۴۰۹.



ریشه بسیاری درگیری‌ها، خود پسندی است. خوددوستی که از تمایلات طبیعی بشر است، اگر به حد افراط برسد، انسان را به خودپسندی و غرور و بلند پروازی و فزون طلبی و داشتن توقعات نابجا وادار می‌نماید. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «از خودپسندی پرهیز کن که با این صفت، نقائص خود را آشکار می‌کنی و دشمنی‌ها را ظاهر می‌سازی».
[۴] غررالحکم، ج۲، ص۲۹۹.



گاهی نزاع و کشمکش و بی‌محبتی، در اثر عدم اطلاع از وظایف و مسئولیت‌ها است. زن و شوهری که از حدود اختیارات و مسئولیت‌های خود بی اطلاع‌اند، توقعاتی از یکدیگر دارند که با عدم تحقق آن، کدورت ایجاد می‌شود. در محیط کار نیز همین علت، جاری است.


تعاون و همکاری در گرو برخورداری از روحیه گذشت و چشم پوشی و بخشش خطاها و لغزش‌های جزئی است. اگر اعضای یک خانواده در پی یافتن عیوب یکدیگر و بزرگ نمودن آن باشند و در تعقیب آن سخت گیری نمایند، عداوت و دشمنی بین آن‌ها حاکم خواهد شد، از این رو در اوائل ازدواج به دلیل عدم گذشت و اغماض، قهر و نزاع بیش‌تر دیده می‌شود. لج و لجبازی و روحیه عدم گذشت، پیوندهای دوستی و یگانگی را از هم می‌گسلد.


شکی نیست که افراد با یکدیگر اختلاف نظر دارند. دو نفر در جهان پیدا نمی‌شود که از لحاظ جسمی و روحی و فکری یکسان باشند. در صورتی که انسان به رشد اخلاقی نرسیده باشد و به سعه صدر و بلندنظری و تحمل و نرمی و بردباری متصف نشده باشد، آمادگی اخلاقی برای هضم نقاط اختلاف ندارد. از این رو انتظار دارد دیگران در همه موارد از او پیروی کنند. همین امر، زمینه درگیری را فراهم می‌سازد.


یکی از مهم‌ترین عوامل تصادم‌ها و کشمکش‌های سخت و حوادث خطرناک و ناگوار، توسل به خشونت است. با این عمل، زمام اختیار و کنترل اعصاب از انسان سلب می‌شود و چه بسا هر خطایی حتی کلمات کفرآمیزی از او سر می‌زند. اما با رفق و مدارا و ترک خشونت، می‌توان از وقوع نزاع و درگیری پیشگیری کرد. رسول خدا صلوات‌الله‌علیه فرمود: «رفق و نرمش با هر چه همراه باشد آن را زینت می‌دهد و از هر چیز، جدا شد نازیبایش می‌سازد».
[۵] اصول کافی، ج۳، ص۱۸۲.



۱. محمد علی سادات، اخلاق اسلامی، ‌ص۹۸.
۲. غررالحکم،‌ ج۶، ص۵۹.
۳. اصول کافی، ج۳، ص۴۰۹.
۴. غررالحکم، ج۲، ص۲۹۹.
۵. اصول کافی، ج۳، ص۱۸۲.



پایگاه شهر سوال    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | فضائل اخلاقی | محبت




جعبه ابزار