موانع استجابت دعا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعا، گناه، مال حرام، ستم، استجابت، موانع، پدر و مادر، نماز، سبک شمردن.
پرسش: موانع استجابت دعا کداماند؟
پاسخ: در
احادیث برای
استجابت دعا موانعی ذکر شده است که برخی از آنها، عبارتاند از:
گناه، استفاده از
مال حرام،
ستم کردن به مردم و کمک کردن به ستمکاران، نافرمانی از
پدر و مادر و آزردن آنها و سبک شمردن نماز.
در
منابع حدیثی برای مستجاب نشدن
دعا علتهای گوناگونی بیان شده است که در این نوشته به نمونههایی اشاره میشود.
اساساً
گناه بهطور کلی سبب میشود که پردههای
عصمت انسان دریده شود؛ گناه میتواند موجب نزول
بلا،
عدم استجابت دعا، گرفتن
رزق و روزی و از بین رفتن
خیر و
برکت در
زندگی انسان و... شود. اصولاً این خاصیت و اثر طبیعی گناه است. این چیزی است که در منابع دینی ما به آن اشاره شده است.
در حدیثی آمده است
خداوند میفرماید: «گاهی بنده از من حاجتی میطلبد و من آن را
اجابت میکنم، ولی او گناه میکند، من هم به
فرشتگان میگویم: این بنده به وسیله گناه، خود را در معرض
خشم من قرار داد و خود را مستحق محرومیت از
نعمت من کرد؛ پس از این به خواسته خود نزد من نایل نخواهد شد، مگر به بندگیم گردن نهد».
امام علی (علیهالسلام) فرمودند: «گناه مانع اجابت میشود. راه
دعا را با
گناهان بستهای. بنابراین دیر اجابت شدن دعایت را بعید ندان».
«
تعجب است از کسی که دعا میکند و اجابت آن را کُند میشمارد؛ در حالیکه اجابت را با گناهان، بسته است».
امام سجاد (علیهالسلام) فرمودند: «گناهانی که مانع استجابت دعا میشوند، عبارتاند از: ۱.
نیت بد داشتن، ۲. پلیدی
باطن؛ ۳. دورویی با برادران دینی؛ ۴. اطمینان نداشتن به
[
خدا در
]
اجابت دعا؛ ۵. تأخیر
نمازهای واجب تا وقت بگذرد؛ ۶. ترک
تقرب جستن به خدا به وسیله نیکی و
خیرات؛ ۷. بد دهنی و گفتن سخن زشت».
یکی دیگر از موانع استجابت دعا، استفاده از
مال حرام است:
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمودند: «هرکس لقمهای از
حرام بخورد، تا چهل
شب نمازش قبول نمیشود و تا چهل صبح دعایش مستجاب نمیگردد».
ابن عباس میگوید: این
آیه نزد رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) تلاوت شد: «ای مردم! از آنچه در
زمین،
حلال و پاکیزه است، بخورید».
سعد بن ابیوقّاص برخاست و گفت: ای پیامبر خدا! دعا کن تا خدا دعایم را مستجاب گردانَد. رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «ای سعد! خوراکت را پاک گردان تا دعایت مستجاب شود».
یکی دیگر از موانع اجابت دعا،
ظلم و ستم به مردم و راضی بودن به ظلم ستمکار در
حق مظلوم است.اگر کسی در حق برادر دینیاش یا دیگر افراد مسلمان، ستمی روا دارد و حقوق آنها را پایمال نماید، هرگاه به درگاه خدا
تضرع و زاری نماید و به درگاه الهی دست به
دعا بلند کند،
خدای متعال جواب او را نخواهد داد و بر او
غضب خواهد نمود.
ظلم و ستم، رشته
محبت الهی را پاره میکند؛ همانطور که خدای متعال میفرماید: «همانا
خداوند ستمکاران را دوست نمیدارد».
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) میفرماید: «قطعاً خداوند دعای ستمدیدهای را که به دیگری چنان ستمی را روا داشته است، نمیپذیرد».
«ستم نکنید که در این صورت، دعا میکنید و دعایتان مستجاب نمیشود و
باران میطلبید و باران نمیآید، و
[
از خدا
]
یاری میجویید و یاری نمیشوید».
امام علی (علیهالسلام) فرمودند: «خداوند عزوجل به
عیسی بن
مریم (علیهالسلام) وحی فرمود که به
اشراف بنیاسرائیل بگو: جز با دلهای پاک و دیدگان فروهشته و دستانی پاکیزه و به ستم نیالوده به خانهای از خانههای من وارد نشوند؛ و به آنان بگو: بدانید که من دعای کسی از شما را که حق یکی از آفریدگان من بر گردن اوست، مستجاب نمیکنم».
امام صادق (علیهالسلام) فرمودند: «هر کس ستمکاری را در ستمش، معذور بدارد (ستم او را توجیه کند) خداوند کسی را بر او مسلط میگرداند که به وی ستم کند. پس چنانچه
[
برای رفع ستم او از خود
]
دعا کند، خداوند دعایش را مستجاب نمیکند و در برابر ستمی هم که به او میشود، به وی اجری نمیدهد».
نقل شده است، بنیاسرائیل به مدت هفت سال دچار قحطی شدند و خداوند متعال به پیامبرانشان
وحی فرمود که «اگر پیاده به سوی من آیید، چندان که زانوانتان بساید و چندان دست به
آسمان برکشید که دستهایتان به کرانههای آسمان رسد، و آن اندازه
دعا کنند که زبانهایتان از دعا کردن خسته شود، دعای هیچیک از شما را نمیپذیرم و به هیچ گریهکنندهای از شما رحم نخواهم کرد تا آنگاه که حقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانید». آنان چنین کردند و همان روز، باران آمد.
یکی دیگر از موانع اجابت دعا، نافرمانی از
پدر و مادر است؛ بهطوری که
قلب آنان آزرده گردد و آنها ناراضی و ناخرسند شوند.
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمودند: «
حجاب در برابر دعا، سرپیچی از پدر و مادر است».
امام جعفر صادق (علیهالسلام) فرمودند: «گناهانی که دعا را رد میکنند و
فضا را تاریک میگردانند، نافرمانی از پدر و مادر و آزردن آنهاست».
یکی دیگر از موانع استجابت دعا، بریدن از خویشاوندان و
ارحام است.
پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) میفرماید: «بریدن پیوند خویشاوندی، مانع
اجابت دعا میشود».
یکی دیگر از موانع استجابت دعا، ترک
امر به معروف و
نهی از منکر است.
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمودند: «ای مردم! خداوند به شما میفرماید:
امر به معروف و نهی از منکر کنید، پیش از آنکه دعا کنید و دعایتان را مستجاب نکنم و از من بخواهید و به شما ندهم و از من یاری طلبید و یاریتان نرسانم».
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمودند: «هرگاه مردم امر به معروف و نهی از منکر نکنند و از نیکان خاندان من پیروی ننمایند، خداوند بَدان آنها را برایشان مسلط گرداند و در این هنگام نیکانشان دعا کنند و دعایشان مستجاب نشود».
امام کاظم (علیهالسلام) فرمودند: «باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و گرنه نابکاران شما، زمام کارهایتان را به دست میگیرند و در این صورت دعاهای نیکانتان مستجاب نخواهد شد».
یکی دیگر از موانع
استجابت دعا، سبک شمردن
نماز است.
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) درباره آنچه به سَبُک شمارنده نماز میرسد، میفرماید: «اما پیآمدهای دنیوی سَبُک شمردن نماز: ۱. خداوند،
برکت را از
عمر او برمیدارد؛ ۲. خداوند،
برکت را از روزی او برمیدارد؛ ۳.
خداوند ، سیمای (نشان) صالحان را از
چهره او میزداید؛ ۴. هر عملی را که انجام میدهد،
پاداش نمییابد؛ ۵. دعایش به آسمان، بالا نمیرود؛ ۶. در دعای صالحان، بهرهای نخواهد داشت».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «موانع استجابت دعا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۱۷.