مقصود از امت در آیه 47 سوره یونس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: قرآن، امت، رسول، سوره یونس.

پرسش: آیه ۴۷ سوره یونس می‌فرمایید: «و برای هر امتی، پیامبری است». در این دسته از آیات، محدوده و معنای «امت» چیست؟

پاسخ اجمالی: «امت» به معنای «گروه و جماعت» است. همان‌گونه که هم تجمعی دو سه نفره را می‌توان گروه نامید و هم تمام انسان‌ها و نیز جوامع نژادی، جغرافیایی، وابسته به زمان و...، امت نیز دارای مصادیق متفاوت است و یک پیامبر می‌تواند تنها برای یک روستا باشد، و یک پیامبر برای همه جهانیان. البته این خدا است که محدوده رسالت هر کدام از آنها را مشخص می‌کند.

---

خدای تعالی در قرآن کریم، درباره همه پیامبران و از جمله پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و همه امت‌ها از جمله امتی که در عصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌زیسته‌اند، قانونی کلی بیان کرده است: «وَ لِکُلِّ اُمَّةٍ رَسُولٌ فَاِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِی بَینَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یظْلَمُونَ؛ برای هر امّتی، رسولی است پس هنگامی که رسولشان به سوی آنان بیاید، به عدالت در میان آنها داوری می‌شود و ستمی به آنها نخواهد شد.»
به عبارتی، پس از آمدن رسول و تبلیغ رسالت و اتمام حجت، رفتار عادلانه‌ای با مردم خواهد شد. مؤمنان سعادتمند شده و کافران به مجازات خواهند رسید و هیچ فردی مظلوم نخواهد شد.
«امت» به معنای «گروه و جماعت» است، و همان‌گونه که هم تجمعی دو سه نفره را می‌توان گروه نامید و هم تمام انسان‌ها و نیز جوامع نژادی، جغرافیایی، وابسته به زمان و...، امت نیز دارای مصادیق متفاوت است و یک پیامبر می‌تواند تنها برای یک روستا باشد، و یک پیامبر برای همه جهانیان. البته این خدا است که محدوده رسالت هر کدام از آنها را مشخص می‌کند. از‌این‌رو، پیامبران الهی بسیار بودند، ولی برخی از آنها مامور به دعوت نبوده‌اند و گروهی نیز که مامور به دعوت بودند، در دو دسته تقسیم می‌شدند؛ پیامبران اولو العزم که پنج نفر بودند: نوح (علیه‌السّلام)، ابراهیم (علیه‌السّلام)، موسی (علیه‌السّلام)، عیسی (علیه‌السّلام)، محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که هر کدام ناسخ سابق و دارای شرع جدید، و دسته دیگر، مامور به دعوت شریعت دسته اول بودند؛ پیامبرانی؛ مانند هود، صالح، اسحاق، اسماعیل، یعقوب، یونس، یوسف، لوط، شعیب، داود، سلیمان، زکریّا، یحیی و غیر این‌ها، و بسا در یک عصر بر هر طائفه و قبیله و شهر و روستایی رسولانی بودند.
البته هر پیامبری به‌طور طبیعی در میان یک گروه و در منطقه‌ای مشخص برانگیخته می‌شود و هدایت‌گری‌اش را باید از همان‌جا آغاز کند و طبیعی است که باید هم‌زبان آنان باشد تا بتواند با آنان ارتباط مناسبی برقرار کند، اما دایره پیامبری او می‌تواند گسترده‌تر از زمان و مکان ارزیابی شود. پیامبران بسیاری بعد از انذار و دعوت قومی که بین آنان مبعوث شده‌اند، اگر برایشان امکان داشت، به دعوت مردمی از مناطق دیگر و با زبان‌های دیگر نیز پرداخته‌اند.
بنابراین، پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آخرین پیامبر خدا و مبعوث بر همه جهانیان است. همچنین قرآن کریم، کتاب هدایت برای همه مردم جهان است. همه امت‌ها از اهل هر زبان و ملت، باید به او ایمان بیاورند و به دین او گردن نهند. آنان که از پذیرش دین او به هر بهانه سر باز زنند، خود را محروم کرده و از سعادت اخروی که نتیجه عمل به دستور و باور به معارف این دین است، خویش را دور ساخته‌اند. چنان‌که در قرآن درباره این‌که پیامبر اسلام، برای همه جهانیان مبعوث شدند، می‌خوانیم:
«ای مردم! دلیل روشن از طرف پروردگارتان برای شما آمد و نور آشکاری به سوی شما نازل کردیم».
بگو: «ای مردم! من فرستاده خدا به سوی همه شما هستم» ‌.
«تو را جز برای همه مردم نفرستادیم تا [آنها را به پاداش‌های الهی] بشارت دهی و [از عذاب او] بترسانی، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند».
«و این امّت شما امّت واحدی است و من پروردگار شما هستم پس، از مخالفت فرمان من بپرهیزید».

---