معنای ثارالله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ثارالله، خون‌خواهی.
پرسش: السلام علیک یا ثارالله و ابن ثاره را کاملاً توضیح دهید؟
پاسخ: این‌که
امام حسین (علیه‌السلام) خون خدا نامیده شده، نشان‌دهنده آن است که موضوع، بسیار وسیع‌تر از حقوق فردی، تعصبات قومی و قبیله‌ای می‌باشد. خون امام حسین (علیه‌السلام) و خون‌خواهی او تنها یک مسئله خانوادگی نیست که به چند ساعت و چند سال منحصر باشد؛ بلکه سخن از پیام
انسانیت،
عدالت‌خواهی و مبارزه با
استثمار و
استبداد می‌باشد که براساس
فطرت الهی،
حق‌پرستی، عدالت‌خواهی و ارزش‌طلبی است.
این خون‌خواهی که توسط
خداوند انجام می‌شود، به زمان
ظهور امام زمان (علیه‌السلام) موکول شده است و آن حضرت از طرف خداوند مأمور به خون‌خواهی جد خویش است. در نتیجه معنای «ثارالله» این است که
خداوند، ولیّ دم امام حسین است و خون آن بزرگوار را از دشمنانش طلب می‌کند.
این جمله بسیار با ارزش و پرمعنا که در
زیارت عاشورا و هم‌چنین در بعضی از زیارت‌نامه‌های دیگر
آمده، بیانگر حقیقتی اساسی و اصلی می‌باشد. حقیقتی که از زمان
قیام حضرت اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) تاکنون ادامه دارد و در یک کلمه می‌توان گفت که آن، تحقق
اسلام ناب محمدی است.
این زیارت‌نامه که توسط حضرت
امام محمدباقر (علیه‌السلام) به
شیعیان تعلیم داده شده است، تنها یک زیارت‌نامه، جهت عرض ادب ظاهری به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) و یاران ایشان نیست؛ بلکه خود منشوری است که از هر جهت نوری از آن جلوه می‌کند؛ چراکه این صحیفه بهانه‌ای برای بیان مختصر، اما کامل از معارف اسلام‌شناسی، معرفت‌شناسی، امام‌شناسی، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی است.
حضرت در این زیارت می‌فرماید: سلام بر تو ای کشته‌ای که خون‌خواهی حقیقی تو به دست خداست و
سلام بر تو ای پسر کسی که خون‌خواهی او به دست خداست.
واژه «ثار» در لغت به معنی طلب خون‌بها و خون خواستن است.
بنابراین معنی این عبارت این است که تو ای
حسین! آن کسی هستی که طالب و خواستار خون تو، خداست و خداوند است که
انتقام خون تو را از دشمنانت که همان دشمنان اسلام هستند، خواهد گرفت.
اکنون این پرسش در
ذهن تداعی می‌شود که چرا امام حسین (علیه‌السلام) ثار خداست؟
در کتاب
کامل الزیارات در زیارت امام حسین (علیه‌السلام) آمده: «و انّکَ ثارُ اللهِ فی الارضِ والدَّمُ الَّذی لا یُدرِکُ ثارَهُ اَحَدٌ مِنْ اَهْلِ الا‌ْرضِ وَ لا یُدْرِکُهُ اِلّا اللهُ وَحْدَهُ؛ همانا تو خون خدا در زمین هستی و خونی که هیچ کس از اهل
زمین نمی‌تواند از آن خون‌خواهی نموده و انتقام آن را بگیرد و جز خداوند یگانه، کسی نمی‌تواند از آن خون‌خواهی کند.
خون‌خواهی که در
زیارت آمده، غیر از خون‌خواهی شخصی است که حقوق فردی مقتضای آن است؛ زیرا بر اساس حقوق فردی،
قاتل امام حسین (علیه‌السلام) شمر،
یزید و ... هستند که در این صورت
قصاص و خون‌خواهی تنها بر عهده فرزند یا اقوام حضرت می‌باشد. این‌که امام حسین (علیه‌السلام) خون خدا نامیده شده، نشان‌دهنده آن است که موضوع، بسیار وسیع‌تر از حقوق فردی و تعصبات قومی و قبیله‌ای می‌باشد. خون امام حسین (علیه‌السلام) و خون‌خواهی او تنها یک مسئله خانوادگی نیست که به چند ساعت و چند سال منحصر باشد؛ بلکه
سخن از پیام انسانیت، عدالت‌خواهی و مبارزه با
استثمار و
استبداد می‌باشد که بر اساس
فطرت الهی حق‌پرستی،
عدالت‌خواهی و ارزش‌طلبی است.
این خون‌خواهی که توسط
خداوند انجام می‌شود، به زمان
ظهور امام زمان (علیه‌السلام) موکول شده است و آن حضرت از طرف خداوند مأمور به خون‌خواهی جد خویش است؛ بنابراین در
دعای ندبه از
امام زمان (علیه‌السلام) به عنوان «اَیْنَ الطّالِبُ بِدَمِ المَقتوُلِ بِکربلا، یعنی کجاست طلب‌کننده خون کشته در
کربلا»، تعبیر شده است. در نتیجه معنای «
ثارالله» این است که خداوند، ولیّ دم
امام حسین است و خون آن بزرگوار را از دشمنانش طلب می‌کند.
۱. پیام‌های عاشورا، اثر جواد محدثی، انتشارات پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
۲. کامل الزیارات، ترجمه سید محمدجواد ذهنی تهرانی، انتشارات پیام حق.
۳. شرح زیارت عاشورا، اثر علی‌اصغر عزیزی تهرانی، انتشارات دارالثقلین.
۴. زیارت عاشورا و آثار معجزه‌آسای آن، اثر ناصر رستمی لاهیجانی، انتشارات مجمع ذخائر اسلامی.
۵. کلیات مفاتیح الجنان، تالیف شیخ عباس قمی (رحمة‌الله‌علیه).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «معنای ثارالله»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۳/۱۱.
