مظلومیت اباعبدالله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مظلومیت امام حسین عليه‌السلام، چهره،
گریه بر امام حسین علیه‌السلام، افشای جنایات، بیداری افکار عمومی، اهل بیت عليهم‌السلام.
پرسش: چرا در برخی مجالس تصویر مظلومی از امام حسین ـ عليه‌السلام ـ ترسیم می‌کنند؟
پاسخ: لازم است دانسته شود که شدت
مصائب وارده قبل از شهادت، و مصائب وارده بعد از شهادت، خودبهخود باعث ایجاد چهره‌ای مظلوم برای امام حسین ـ عليه‌السلام ـ می‌گردد.
با تحلیل کاربرد واژه مظلوم درباره امام حسین ـ عليه‌السلام ـ به این نتیجه می‌رسیم که مظلومیت متصور برای آن
امام علیه‌السلام مظلومیتی نیست که حضرتش یک
انسان ضعیف و ستم‌پذیر ترسیم گردد؛ بلکه مظلومیتی همراه با عزتمندی است که با
شخصیت عظیم ایشان هیچ منافاتی ندارد. در واقع برای بیان مصائب وارده بر ایشان مجبور به ترسیم ظلم‌های دشمنان و مظلومیت امام و اهل بیتش هستیم. بدیهی است که اگر منظور از ترسیم
مظلومیت امام بیان ظلم‌های دشمنان در
حق ایشان باشد، از طرف شرع
مقدس پذیرفته شده، بلکه لازم است؛ و اگر منظور از ترسیم مظلومیت امام ضعف و ستم‌پذیری اوست، این بیان
باطل و مسلماً حرام است.
بنابراین مظلوم بودن
امام حسین علیه‌السلام به معنای تحلیل ظلم‌هایی است که بر حضرت و
صحابه او تحمیل شد و هیچ منافاتی با عزتمندی آن شخصیت عظیم ندارد، بلکه عزت سیدالشهدا و همراهانش را بیش‌تر روشن می‌سازد؛ ازاین‌روست که ما حتی به لزوم این تحلیل‌ها اعتقاد داریم. البته ترسیم
چهره امام حسین ـ عليه‌السلام ـ به انسانی مظلوم، دلایل دیگری نیز دارد، اهدافی همانند بیدار کردن افکار عمومی جهان، و افشای جنایات دشمنان که چراغ هدایتی است برای نسل‌های آینده و ... .
پیش از آن‌که به پاسخ اقدام نماییم لازم است گفته شود:
روایاتی وجود دارد که واژه مظلومیت به همه امامان اطلاق شده است؛ مانند حدیثی از پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ که فرمودند: "... آری و اللَّه در آن زمان من و
علی و
فاطمه و حسن و حسین و نه امام اولاد حسین که همه مظلوم
اهل بیت من بودند، همه یک‌جا جمع خواهیم بود".
پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ و
ائمه علیهم‌السلام عنایات ویژه‌ای به مظلومیت امام حسین ـ عليه‌السلام ـ داشتند؛ یعنی بیش‌تر به مظلومیت ایشان می‌پرداختند و برای ایشان
عزاداری می‌کردند تا جایی که برادرش
امام حسن علیه‌السلام در حقش فرمود: «
لا یوم کیومک یا ابا عبداللّه».
آنان واژه مظلوم را به ادامه نام امام حسین ـ عليه‌السلام ـ اضافه می‌کردند. (در بسیاری از زیارت‌نامه‌ها، دعاها و احادیث این اطلاق و کاربرد وجود دارد.)
خوب است بدانیم که در حدیثی از
امام صادق علیه‌السلام آیه ۳۳ از سوره اسراء
(«
مَن قُتِل‌َ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّه‌ِ سُلْطاناً»)،به مظلومیت امام حسین ـ عليه‌السلام ـ نسبت داده شده است.
فردی از امام صادق از
تفسیر آیه ۳۳ از سوره اسراء پرسید، حضرت فرمود: مراد امام حسین است که مظلومانه کشته شد و ما اولیای او هستیم و قائم ما به هنگام ظهور به خون‌خواهی حضرت
قیام خواهد کرد.
و همه اینها دلیل آن است که ترسیم چهره‌ای مظلوم از حضرت، مورد قبول پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ و ائمه ـ عليهم‌السلام ـ بوده است.
حال که روشن گردید این واژه از سوی
معصومان به امام حسین ـ عليه‌السلام ـ اطلاق می‌شده است و آنان می‌خواستند چنین چهره‌ای از آن امام ترسیم کنند؛ باید دید که معنای مورد نظر از
مظلومیت امام حسین علیه‌السلام در کلمات این بزرگواران چیست؟ از‌این‌رو می‌گوییم که می‌توان مظلومیت را به دو نوع تصور کرد:
۱. مظلومیتی که در آن امام را ضعیف و ستم‌پذیر جلوه داده و او را از
مقام اتصال به قدرت لایتناهی
پروردگار جدا کنیم.
۲. مظلومیتی که در آن امام را ضعیف نشان ندهیم؛ بلکه برای بیان مصائب وارده بر ایشان مجبور باشیم، ظلم‌های
دشمنان را نسبت به آن امام همام و اهل بیتش
ذکر کنیم.
همان‌طور که شهید مطهری درباره معنای مظلومیت گفته است، این کلمه به دو معنا است: یکی ستم‌کشی و دیگری ستم‌دیدگی، انسان‌هایی هستند که به علت ضعف درونی، ظلم و ستم را می‌پذیرند و ایشان ستم‌کشان‌اند و کسانی نیز هستند که در نفس یا حقوقشان ظلم و ستم می‌شوند؛ اما نه به جهت ضعف درونی، بلکه به خاطر رعایت مصالحی مهم‌تر از شخص یا حقوقشان که مورد تعدی واقع شده، ظلم را می‌بینند و
صبر می‌کنند؛ هم‌چنان که علی ـ عليه‌السلام ـ فرمود: «
صبرت و فی العین قذی و فی الحلق شجا»؛ به صبر گراییدم؛ در‌حالی‌که دیده از خار
غم خسته بود، و آوا در گلو شکسته،
و مظلومیت ائمه ـ عليهم‌السلام ـ از نوع دوم است و تمام مصائب وارده را از جهت مصلحت بشریت، امت
مسلمان و
اسلام عزیز تحمل کرده‌اند.
بر این اساس مظلوم بودن امام حسین به معنای تحلیل ظلم‌هایی است که بر حضرت و یاران او تحمیل شد، و هیچ منافاتی با عزتمندی آن
شخصیت عظیم ندارد، بلکه عزت سیدالشهدا و همراهانش را بیش‌تر روشن می‌سازد؛ زیرا با تبیین ظلم دشمنان آن حضرت و چگونگی برخورد اباعبدالله ـ عليه‌السلام ـ با آن و تشریح ابعاد ظلم‌ستیزی ایشان، مشخص می‌گردد که روحیه عزیزانه چه‌گونه و در چه قالبی می‌تواند در برابر
ظلم ایستادگی کند.
البته علت ترسیم چهره امام حسین به انسانی مظلوم، می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که در ذیل به آن می‌پردازیم:
مصائب وارده قبل از شهادت (مانند: شهادت فرزندان، برادران، یاران و تحمل تشنگی خود و اهل حرم و ...) و مصائب وارده بعد از شهادت (مانند: هتک حرمت اردوگاه اهل بیت ایشان، بی‌احترامی به سر آن حضرت و خاندانش در کوفه و شام و ...) آن‌قدر شدید، زیاد و وحشتناک بود که در دوران جاهلیت نیز سابقه نداشت.
امام رضا علیه‌السلام با اشاره به این مصائب می‌فرمایند: "محرم ماهی است که اهل جاهلیت در آن ماه
جنگ و خون‌ریزی را حرام می‌دانستند؛ ولی دشمنان در آن ماه خون ما را ریختند، حرمت ما را شکستند،
زنان و فرزندان ما را به اسارت گرفتند".
از سوی دیگر این همه جنایت در یک
روز بر امامی با عزت و شرافت، وارد گردید. آیا این همه بر مظلومیت حضرت گواهی نمی‌دهد؟ و خودبهخود چهره‌ای مظلوم از امام به نمایش نمی‌گذارد؟
بیدار کردن افکار عمومی
جهان باید از راه ذکر فضائل حضرت و بیان
ظلم و ستم دشمنان در
حق ایشان انجام می‌شد، تا عکس‌العمل‌هایی چون قیام مختار به وجود آید. پس نیاز بود تا چهره‌ای مظلوم از حضرت برای مردم ترسیم شود.
اشک ریختن برای امام حسین ـ عليه‌السلام ـ و محزون بودن در ایام شهادت ایشان از طرف ائمه بسیار تأکید شده است،
محمد بن مسلم می‌گوید:
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
علی بن الحسین علیه‌السلام می‌فرمود: هر
مؤمنی که چشمش برای کشته شدن حسین ـ عليه‌السلام ـ اشک بریزید تا بر گونه‌اش روان گردد،
خداوند او را در
بهشت در غرفه‌هایی جای می‌دهد که روزگارانی دراز در آن خواهد ماند.
و چون اشک ریختن و حزن برای امام حسین ـ عليه‌السلام ـ راهی ندارد به‌جز بیان
فضایل و ستم‌های وارده بر ایشان. در این صورت لازمه برپایی مجالس عزاداری تبیین مظلومیت حضرت است؛ در‌حالی‌که این مظلومیت دلالت بر ضعف و ناتوانی ندارد، بلکه بر
شجاعت و عزت
امام اشاره می‌کند.
بیان مظلومیت
اهل بیت علیهم‌السلام علی الخصوص امام حسین ـ عليه‌السلام ـ و افشای بدعت‌ها و جنایات دشمنان اهل بیت می‌تواند چراغ هدایتی برای نسل‌های آینده باشد، تا بتوانند دوستان را از دشمنان تشخیص دهند؛ از‌این‌رو ذکر
مصائب اهل بیت علیهم‌السلام علی الخصوص امام حسین ـ عليه‌السلام ـ و ترسیم چهره‌ای مظلوم از ایشان ضروری است.
مستفاد از ادله ذکر شده، اثبات این نکته است که بیان مظلومیت یا ترسیم چهره‌ای مظلوم از اهل بیت ـ عليهم‌السلام ـ علی الخصوص امام حسین ـ عليه‌السلام ـ به معنای دوم آن (مظلومیتی که در آن امام را ضعیف نشان نمی‌دهند، بلکه برای بیان مصائب وارده بر ایشان مجبور هستند ظلم های دشمنان را نسبت به آن امام همام و اهل بیتش ذکر کنند.) از طرف شرع
مقدس پذیرفته شده؛ بلکه لازم است، ولی ترسیم چهره‌ای مظلوم از امام حسین ـ عليه‌السلام ـ به معنای اول (مظلومیتی که در آن امام را ضعیف و ستم پذیر جلوه می‌دهند و او را از مقام اتصال به قدرت لا یتناهی پروردگار جدا می‌کنند.) آن، که در برخی مجالس عمداً یا سهواً اتفاق می‌افتد، مسلماَ
بدعت و حرام است.
پایگاه اسلام کوئست.
