• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مثال الهی بودن انسان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: انسان، ملاصدرا، مثال الهی.

پرسش: منظور ملاصدرا از این‌که می‌گوید انسان مثال الهی است چیست؟

پاسخ: مثل‌ شی‌ء آن است که با او در تمام ماهیت، موافق و متحد باشد و اختلاف تنها در عوارض شخصی و فردی باشد و تفاوت آن دو در عوارض فردی و خارج از ماهیت است.



حکیمان بر این باورند که بین مثل و مثال تفاوت وجود دارد و در بیان فرق این دو می‌گویند: مثل‌ شی‌ء آن است که با او در تمام ماهیّت، موافق و متحد باشد و اختلاف تنها در عوارض شخصی و فردی باشد؛ مانند زید که مثل‌ عمرو در ماهیت انسانیت است و تفاوت آن دو در عوارض فردی و خارج از ماهیت است؛ به همین جهت خداوند هیچ مثل و مانند ندارد: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ».
امّا مثال، نمونه و نشانه چیزی را گویند که با او در بعضی از جهات موافق است، نه در ماهیّت.


مثال چند نوع است: گاهی بین مثال و شی‌ء ترتب وجود ندارد و در طول هم نیستند، چنان‌که زید در دلیری مثال‌ شیر است، اما بین وجود زید و وجود شیر ترتب وجود ندارد. گاهی بین مثال و شی‌ء ترتب وجود دارد؛ یعنی مثال ظلّ و سایه شی‌ء است که به حسب وجود در طول آن قرار می‌گیرد و قائم به او است؛ چنان‌که وقتی می‌گوییم موجود پایین (دانی) مثال‌ برای موجود عالی است، این‌گونه است که دانی قائم به عالی است.
[۲] حسن زاده آملی، حسن، دروس معرفت نفس، ص۴۰۳، الف لام میم، قم، چاپ سوم، ۱۳۸۵ش

حال بر اساس این‌که انسان قابلیت مظهریت تام خداوند را دارد و انسان‌ کامل بالفعل، بالاترین مظهر خداوند است و به تعبیر قرآن کریم انسان خلیفه خداوند است، می‌توان گفت انسان مثال خداوند نیز هست.


۱. شوری/سوره۴۲، آیه۱۱.    
۲. حسن زاده آملی، حسن، دروس معرفت نفس، ص۴۰۳، الف لام میم، قم، چاپ سوم، ۱۳۸۵ش



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «مثال الهی بودن انسان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۲۰.    



جعبه ابزار