فدکیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها،
خطبه فدکیه، دوره
جاهلیت.
پرسش: در بخشی از خطبه
فدکیه آمده است: «تخافون ان یتخطفکم الناس»، این عبارت به توصیف چه دوره‌ای از زندگی اعراب می‌پردازد؟ عصر جاهلیت یا مسلمانان صدر اسلام؟
پاسخ: حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، دختر گرامی
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در این جمله ـ «تخافون أن یتخطفکم الناس من حولکم»؛ می‌ترسیدید مردم از اطراف، شما را بربایند ـ از خطبه فدکیه، زندگی
عرب پیش از اسلام را بیان می‌کند. برای روشن شدن این مسئله، جمله مورد نظر را به‌صورت خلاصه بررسی می‌کنیم.
کلمه «تخطف» از «خطف» به معنای گرفتن همراه با سرعت است.
این سخن حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ اشاره به
آیه شریفه
قرآن کریم دارد که می‌فرماید: «
وَ اذْکُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمُ النَّاسُ فَآواکُمْ وَ أَیَّدَکُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون »؛
به یاد آورید آن زمانی را که شما گروهی ضعیف و اندک در این سرزمین بودید و می‌ترسیدید که دیگران شما را بربایند؛ ولی خداوند پناهتان داد و شما را
یاری کرد و از چیزهای پاکیزه روزیتان کرد، باشد که شکر خدای را به‌جا آورید.
بدیهی است که قدرتمندان از مردم ضعیف به‌عنوان
نوکر و برده بیگاری می‌کشند، آنها را
استعمار می‌کنند و از آنها در جهت منافع خود بهره‌برداری می‌کنند.
حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در اینجا با استفاده از این
آیه شریفه می‌فرماید: «تخافون أن یتخطفکم الناس من حولکم»؛ یعنی شما مردم، آن‌قدر ضعیف و بیچاره بودید که می‌ترسیدید مردم قبیله‌های دیگر شما را بربایند؛ شما را
برده خود کنند و اموال شما را به
تاراج ببرند. روشن است که منظور دختر پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ زمان پیش از
بعثت است؛ به دلیل جمله‌ای که به دنبال آن بیان می‌کند: فأنقذکم الله تبارک و تعالی بأبی محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله؛ پس خدای تبارک و تعالی به‌وسیله پدرم
محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شما را نجات داد.
همین مضمون در
قرآن کریم نیز آمده است. آنجا که می‌فرماید: «
...وَ کُنْتُمْ عَلی شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْها... »؛
و شما بر لبه پرتگاهی از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد.
حضرت می‌فرماید: شما علاوه بر اینکه از نظر اعتقادی و آخرت بر لبه
آتش جهنم بودید، از نظر دنیایی هم بسیار ضعیف و بیچاره بودید؛ ولی خدای متعال به‌وسیله پدرم ـ رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شما را نجات داد. شاید حضرت در اینجا می‌خواهد بفرماید شما مردم خودتان چیزی نبودید، نه از نظر فکری و فرهنگی و اعتقادی مردمی قوی بودید و نه از نظر مادی. خدا به‌وسیله پدر و شوهرم
شما را
نجات داد و اکنون شما قدرناشناسی می‌کنید.
پایگاه اسلام کوئست.
