علم و حکمت حضرت یوسف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حکمت،
علم،
حضرت یوسف (علیهالسلام)،
احسان،
حکم، نیکوکاری،
آیه ۲۲
سوره یوسف.
پرسش: خداوند به
پاداش چه عملی به حضرت یوسف (علیهالسلام) علم و حکمت عطا کرد؟
پاسخ: «حکمت و علم» دو بهره ممتاز و پُرارزش الهی بود که خدا به حضرت
یوسف (علیهالسلام) بر اثر پاکی،
تقوا،
صبر و
توکل داد که همه اینها در کلمه «محسنین» جمع است.
براساس صریح
قرآن، احسان و نیکوکاری، دلیل مهمی برای این
هدیه الهی بوده است:
«
وَ لَمَّا بَلَغَ اَشُدَّهُ آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنین»؛
هنگامی که او به مرحله
بلوغ و تکامل جسم و جان رسید و آمادگی برای پذیرش انوار
وحی پیدا کرد، ما
حکم و
علم به او دادیم و این چنین نیکوکاران را پاداش میدهیم.
«اشُد» از ماده «شد» به معنای گره محکم است
و در اینجا اشاره به استحکام جسمانی و روحانی میباشد.
در این باره به سه معنا اشاره میشود:
منظور از «حکم» و «علم» در این
آیه، یا مقام وحی و
نبوت است.
و یا اینکه منظور از «حکم»،
عقل و فهم و
قدرت بر داوری صحیح که خالی از هواپرستی و اشتباه باشد؛ و منظور از «علم»، آگاهی و دانشی است که جهلی با آن توأم نباشد.
یا حکم به معنای این است که
انسان به مقام «نفس مطمئنه» برسد و تسلط بر خویشتن پیدا کند؛ آنچنان که بتواند
نفس اماره و وسوسهگر را کنترل کند و منظور از علم، انوار قدسیه و اشعه
فیض الهی است که از
عالم ملکوت بر
قلب پاک آدمی پرتوافکن میشود.
به هر حال هر چه باشد، این «حکم و علم» دو بهره ممتاز و پُرارزش الهی بود که
خدا به
یوسف (علیهالسلام) بر اثر پاکی،
تقوا،
صبر و
توکل داد که همه اینها در کلمه «محسنین» جمع است.
نکته قابل توجه اینکه
قرآن در
آیات فوق هنگام سخن از اعطای
حکمت و علم به
حضرت یوسف (علیهالسلام) اضافه میکند: «این چنین نیکوکاران را
پاداش میدهیم»؛ یعنی مواهب الهی حتی به
پیامبران بیحساب نیست و هرکس به اندازه نیکوکاری و احسانش از دریای بیکران
فیض الهی بهره میگیرد؛ همانگونه که حضرت یوسف (علیهالسلام) در برابر صبر و
استقامت در مقابل آن همه
مشکلات سهم وافری نصیبش شد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «علم و حکمت حضرت یوسف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۱۳.