عشق در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عشق،
محبت،
دوستی، حب.
پرسش: آیا در
قرآن کریم کلمه عشق به کار رفته است؟
پاسخ: عشق همان حبّ شدید است و در مورد آن گفته شده است: حب از عشق بهتر است؛ برای این‌که در عشق افراط است و لذا
عاشق را عاشق نامیده‌اند؛ چرا؟ چون از شدت هوا و هوس
آب می‌شود؛ کما این‌که از بین می‌رود وقتی که قطع شود.
واژه «عشق» و مشتقات آن در
قرآن نیامده؛ اما کلمه محبت (دوست داشتن) مورد عنایت و توجه خاص قرآن کریم قرار گرفته است تا آن‌جا که واژه «حُبّ» (دوستی) و مشتقات آن بیش از صد بار در قرآن کریم به کار رفته و هر جا که لازم بوده، از معنای عشق (شدت دوستی) تعبیر شود، از ماده حب با قرینه لفظی یا معنوی استفاده شده است؛ مانند:
«
...و الّذین ءَامنوا اَشدُّ حبّاً للّه...؛
و کسانی که
ایمان آورده‌اند، محبت بیش‌تری به
خدا دارند...».
«
... قد شغفها حُبّاً؛
سخت خاطرخواه او شده است».
«
و تحبّون المال حبّاً جمّاً؛
و مال را دوست دارید، دوست داشتنی بسیار».
در قرآن کریم، دو نوع محبت و دوستی مورد توجه قرار گرفته است:
أ.
محبت صحیح یا آسمانی و حقیقی؛
ب. محبت
باطل یا زمینی و مجازی.
آن‌چه بیش‌تر مورد توجه و عنایت قرآن است و
آیات زیادی به آن اختصاص یافته، دوستی در راه خداست. قرآن کریم، نمونه‌ای از این محبت خدایی را در
سوره طه در داستان
حضرت موسی (علیه‌السلام) نقل می‌کند و می‌فرماید:
«
و ما اعجلک عن قومک یموسی• قال هم اُولاءِ علی اثری و عجلتُ الیک رَبّ لترضی؛
و ای
موسی! چه چیز تو را (دور) از
قوم خودت، به شتاب واداشته است؟ گفت: اینان در پی من‌اند و من
پروردگارم! به سویت شتافتم تا خشنود شوی».
نمونه‌های فراوان از این شاه‌کاری‌ها، در قرآن به
چشم می‌خورد، به طور مثال در بیان مسائل جنسی و خانوادگی در عین رعایت
حیا و
عفاف از واژه‌های مستحکم و پر محتوا استفاده شده است. گرچه در قرآن کریم واژه عشق به کار نرفته است، ولی لفظ مترادف آن یعنی (حب) و مشتقاتش دقیقاً ۷۸ بار آمده است.
که به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم:
«
و الذین آمنوا اشدّ حبّاً لله»؛
«
انه لحب الخیر لشدید».
«
اشد حبا لله»، همان عشق عرفانی و الهی است که در قرآن شریف آمده است.
«
عسی ان تحبوا شیئاً و هو شر لکم»؛
«
احب الیکم من الله و رسوله»؛
«
یحبهم و یحبونه».
ولی در
روایات، واژة عشق و مشتقات آن به کار رفته است.
از
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است: «
من عشق فعفّ ثمّ مات، مات شهیداً»؛
«کسی که عشق بورزد و عفاف پیشه کند و بمیرد،
شهید مرده است».
امام علی (علیه‌السلام) فرموده‌اند: «
و من عشق شیئاً اعشی بصره و امرض قلبه ...»؛ «کسی که به چیزی عشق بورزد، چشمش کور و قلبش نسبت به آن مریض می‌شود.
عشق همان حب شدید است و در مورد آن گفته شده است: حب از عشق بهتر است؛ برای این‌که در عشق
افراط است و لذا
عاشق را عاشق نامیده‌اند؛ چرا؟ چون از شدت
هوا و هوس آب می‌شود؛ کما این‌که از بین می‌رود وقتی که قطع شود.
البته عشق دارای اقسام گوناگون می‌باشد.در این مختصر از ذکر آن‌ها صرف نظر می‌شود.
آن‌چه در پایان قابل بیان است این است که قرآن شریف خود کتاب عشق است و به عشق نیز اشاره دارد و «اشد حبا»، عین عشق است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «عشق در قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۵.
