• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عرضه کتاب کافی بر امام زمان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام زمان، کلینی.

پرسش: چرا کلینی (رحمة‌الله‌علیه) با توجه به اینکه کتابش کافی را در زمان نائب سوم امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) نوشت آن کتاب را به امام (علیه‌السّلام) عرضه ننمود؟

پاسخ: بعضی از علماء معتقدند که کتاب کافی بر امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه شده و آن حضرت فرمود:کتاب کافی شیعیان ما را بس است و برخی دیگر از علما می‌گویند کتاب کافی بر امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه نشده است. اینان گفته‌اند: علت این که کلینی (رحمة‌الله‌علیه) کتاب "کافی" را به امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه نکرد این بود که ایشان از راه‌های مختلفی نسبت به صحت احادیث وارده در کتاب خود یقین داشته‌اند.



در مورد این که آیا کلینی (رحمة‌الله‌علیه) کتاب کافی را به امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه کرد یا نه، در بین علماء دو نظریه وجود دارد:

۱.۱ - نطریه اول

بعضی از علماء معتقدند که کتاب کافی بر امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه شده و آن حضرت فرمود: الکافی کاف لشیعتنا (کتاب کافی شیعیان ما را بس است).
[۱] کلینی، محمد بن یعقوب، ترجمه سید جواد مصطفوی، اصول کافی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۷، نشر: کتاب فروشی علمیه اسلامیه، چاپ: اول، مکان چاپ: تهران. .
[۲] مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۰۲.
[۳] بحرالعلوم، محمد صادق، دلیل القضاء الشرعی، ج۳، ص۱۳۱.
[۴] حسین علی محفوظ، مقدمه اصول کافی، ص۲۵.
[۵] ابوعلی حائری، منتهی المقال، ص۲۹۸.
[۶] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۳۲.
[۷] صدر، حسن، نهایة الدرایة، ص۲۱۹،
[۸] ابن طاووس، کشف المحجة، ص۲۲۰.


۱.۲ - نظریه دوم

برخی دیگر از علما می‌گویند کتاب کافی بر امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه نشده است. اینان گفته‌اند: علت این که کلینی (رحمة‌الله‌علیه) کتاب "کافی" را به امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عرضه نکرد این بود که ایشان از راه‌های مختلفی نسبت به صحت احادیث وارده در کتاب خود یقین داشته‌اند که بعضی از آن راه‌ها عبارتند از:

۱.۲.۱ - کافی از اصول اربعمائة

احادیث "کافی" از اصول اربعمائة (چهار صد کتاب اصلی) به دستور ائمه (علیه‌السّلام) و توسط اصحاب ایشان نوشته و بر امام هر زمان عرضه شده، جمع آوری شده و در حقیقت مرحوم کلینی (رحمة‌الله‌علیه) احادیث مذکور در اصول اربعمائة را به صورت دسته بندی شده و مبوب نوشت که مجموعه‌ای به نام کافی جمع آوری و تشکیل شده است، مرحوم صاحب معالم (حسن بن زین الدین) می‌گوید: کلینی (رحمة‌الله‌علیه) احادیث کتاب خود را از اصول اربعمائة‌ای که صحت احادیث آن اجماعی است جمع آوری کرده است.
[۹] نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۴۰، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۵ هـ ق.


۱.۲.۲ - قرائن بر صحت احادیث

احادیث کتاب "کافی"، دارای قرائن و دلائل زیادی است که دلالت بر صحت آنها دارد که مرحوم صاحب معالم می‌گوید: " احادیث کتب اربعة ( کافی، تهذیب، استبصار و من لایحضره الفقیه) به قول بسیاری از علماء قرائنی را همراه دارد که دلالت می‌کند که بدون هیچ گونه تغییری از کتابهای اصلی نقل شده است. "
[۱۰] نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۹.


۱.۲.۳ - تعبیر مرحوم کلینی

کلینی (رحمة‌الله‌علیه) در مقدمه کتاب کافی از احادیث کتاب خود با تعبیر (بالآثار الصحیحة) یاد می‌کند که این می‌رساند که ایشان یقین به صحت احادیث مرویه دارند.
[۱۱] نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۹.


۱.۲.۴ - مقام جواب

د. کلینی (رحمة‌الله‌علیه) این احادیث را در مقام جواب به کسی که در حیرت و سرگردانی فرو رفته و خواستار احادیث صحیحه بود
[۱۲] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سید جوادمصطفوی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۵.
جمع آوری کرده است که چنین مقامی اقتضا می‌کند که ایشان فقط آن روایاتی را که یقین به صدق و صدور آن از ائمه (علیه‌السّلام) دارند بنویسند و الا بر حیرت و سرگردانی مخاطب افزوده که این کار با آن جلالت مقام و منزلتی که علماء از کلینی (رحمة‌الله‌علیه) بیان می‌کنند منافات دارد؛ زیرا او شخصی است که مرحوم شیخ عباس قمی درباره شخصیت ایشان می‌نویسد: "شیخ اجل اوثق اثبت ابوجعفر محمد بن یعقوب الکلینی کهف العلماء الاعلام و مفتی طوائف الاسلام و مروج مذهب فی غیبة الامام"
[۱۳] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سید جوادمصطفوی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۸.
یعنی: "شیخ بزرگوار و مورد اطمینان، محمد بن یعقوب کلینی ملجا و پناهگاه فقها و محدثین و مفتی (صاحب فتوا) برای همه فرقه‌ها و مذاهب اسلام و ترویج دهنده مذهب (شیعه) در زمان غیبت امام دوازدهم است. " مسلم است کسی می‌تواند مرجع فقها باشد که دیگران را از حیرت و سرگردانی در آورد نه این که موجب افزودن حیرت دیگران شود.
[۱۴] نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۵-۱۳۶، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۵ هـ ق.



۱. کلینی، محمد بن یعقوب، ترجمه سید جواد مصطفوی، اصول کافی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۷، نشر: کتاب فروشی علمیه اسلامیه، چاپ: اول، مکان چاپ: تهران. .
۲. مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۰۲.
۳. بحرالعلوم، محمد صادق، دلیل القضاء الشرعی، ج۳، ص۱۳۱.
۴. حسین علی محفوظ، مقدمه اصول کافی، ص۲۵.
۵. ابوعلی حائری، منتهی المقال، ص۲۹۸.
۶. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۳۲.
۷. صدر، حسن، نهایة الدرایة، ص۲۱۹،
۸. ابن طاووس، کشف المحجة، ص۲۲۰.
۹. نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۴۰، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۵ هـ ق.
۱۰. نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۹.
۱۱. نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۹.
۱۲. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سید جوادمصطفوی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۵.
۱۳. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سید جوادمصطفوی، ج۱، مقدمه کتاب، ص۸.
۱۴. نمازی شاهرودی، علی، الاعلام الهادیة الرفیعة فی اعتبار الکتب الاربعة المنیعة، ص۱۳۵-۱۳۶، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۵ هـ ق.



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «عرضه کتاب کافی بر امام زمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۲/۲۰.    



جعبه ابزار