طلب ارث از عثمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حفصه،
عایشه،
ارث،
عثمان،
فدک، حضرت
فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها).
پرسش: آیا این روایت نزد شیعه معتبر است؟ فقد روی الطبری فی المسترشد: «ان عائشة و حفصة اتتا عثمان بن عفان تطلبان منه ما کان ابواهما یعطیانهما، فقال لهما: لا و الله و لا کرامة، ما زاد لکما عندی فالحتا، و کان متکئاً فجلس و قال: ستعلم فاطمة ایُّ ابن عم لها انا الیوم ثم قال لهما: الستما اللتین شهدتما عند ابویکما و لفقتما معکما اعرابیاً یتطهر ببوله، مالک بن اوس بن الحدثان، فشهدتما معه ان النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) قال: لا نورث ما ترکناه صدقة؟ فمرةً تشهدون ان ما ترکه رسول الله صدقة، و مرةً تطالبون میراثه». آیا در این
روایت عثمان از
حق فاطمه (سلام‌الله‌علیها) دفاع کرده است؟ آیا این از
نفاق عثمان است؟ چون در روایت دیگری آمده که
امیرالمؤمنین در این هنگام در مجلس حضور داشته‌اند؛ چون می‌دانیم عثمان خود از طرف‌داران
غصب فدک و در متن ماجرا بوده است و در زمان خلافتش نه‌تنها فدک را پس نداده، بلکه به
مروان بخشیده است.
پاسخ: بر فرض قبول روایت مذکور، عمل‌کرد عثمان در واقع نه برای
دفاع از
حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) که در واقع ایستادن و دشمنی در مقابل عایشه و
حفصه بوده است. شاهد بر این مطلب این‌که عثمان در زمان
خلافت خود، فدک را به
اهل بیت (علیهم‌السلام) باز نگردانید.
در برخی منابع چنین ذکر شده است:
فقد روی الطبری فی المسترشد: ان عائشة و حفصة اتتا عثمان بن عفان تطلبان منه ما کان ابواهما یعطیانهما، فقال لهما: لا و الله و لا کرامة، ما زاد لکما عندی فالحتا، و کان متکئاً فجلس و قال: ستعلم فاطمة ایُّ ابن عم لها انا الیوم ثم قال لهما: الستما اللتین شهدتما عند ابویکما و لفقتما معکما اعرابیاً یتطهر ببوله، مالک بن اوس بن الحدثان، فشهدتما معه ان النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) قال: لا نورث ما ترکناه صدقة؟ فمرةً تشهدون ان ما ترکه رسول الله صدقة، و مرةً تطالبون میراثه».
«هنگامی که عثمان به خلافت رسید،
عایشه و
حفصه به پیش عثمان رفته و از او خواستند آن‌چه که پدرانشان (خلیفه اول و دوم) به آن‌ها می‌دادند، مجدد به آن‌ها بدهد، عثمان گفت: به
خدا سوگند! چنین چیزی به شما نمی‌دهم ... .
فاطمه امروز خواهد دانست که من چه پسرعمویی برای او خواهم بود. سپس رو به آن دو کرده، گفت: آیا شما دو نفر نبودید که در نزد پدرتان
شهادت دادید ...
پیامبران ارث نمی‌گذارند. روزی چنین شهادتی دادید و روزی میراث
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را درخواست می‌کنید».
این نقل با کمی تفاوت در منبع دیگری نیز ذکر شده است.
این نقل، اشکالات محتوایی و سندی دارد که سبب ضعف آن می‌گردد.
با این حال بر فرض قبول روایت مذکور، عمل‌کرد عثمان در واقع نه برای
دفاع از
حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) که در واقع ایستادن و دشمنی در مقابل عایشه و
حفصه بوده است. شاهد بر این مطلب این‌که عثمان در زمان
خلافت خود، فدک را به
اهل بیت (علیهم‌السلام) باز نگردانید.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «طلب ارث از عثمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۸.
