• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صفت حی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حی، قرآن، حدیث، صفات الهی.

پرسش: حی به‌عنوان صفت الهی، در لغت و قرآن و حدیث به چه معناست؟



واژه «حیّ (زنده)»، صفت مشبّهه از مادّه «حیی» است که دو معنای اصلی دارد: یکی خلافِ مرگ، یعنی زندگی، و دیگری آزرم داشتن که ضدّ بی‌شرمی است.
حیّ، برگرفته از معنای نخست است. فیلسوفان و متکلّمان، در تفسیر حیات الهی اختلاف دارند؛ ولی آنان همگی، دانش و توانایی را در تفسیر این صفت، یاد کرده‌اند. برخی بر آن‌اند که معنای آن، «فعّال درّاک (کنش‌گر دریابنده)» است و برخی دیگر بر این نظرند که حیات، مبدأ دانش و توانایی است. برخی نیز گفته‌اند که «معنای حَی، آن است که محال نیست که دانای توانا باشد.»


قرآن کریم، صفت «حیّ» را همراه با صفت «قیّوم» در سه جا به خداوند (عزّوجلّ) نسبت داده است و در یک جا با تعبیر «لاَ تَاْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ؛ او را خوابِ سبک و خواب‌گران نمی‌گیرد»، و در سه جا با تعبیر «لاَّ اِلَـهَ اِلاَّ هُوَ؛ خدایی جز او نیست» و در یک موضع با تعبیر «الَّذِی لاَ یَمُوتُ؛ آن که نمی‌میرد» یاد کرده است و عبارت «یُحْییِ وَ یُمِیتُ؛ زنده می‌کند و می‌میراند»، نُه بار و عبارت «نُحْییِ وَ نُمِیتُ؛ زنده می‌کنیم و می‌میرانیم» دو بار تکرار شده و زنده کردن مردگان، هفت بار به خداوند نسبت داده شده است و معنای بیرون آوردن زنده از مُرده و برعکس، در چهار آیه و معنای زنده کردن زمین پس از مرگ آن، نُه بار و معنای میراندن مردم و زنده کردن ایشان، پنج بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.
احادیث منقول، حیات الهی را بدون چگونگی دانسته‌اند. بر این پایه، توصیف ذات و حقیقت آن، امکان‌ناپذیر است و توضیحاتی که در احادیث برای حیات الهی ذکر شده، یا جنبه سلبی دارند و تفاوت حیات الهی و حیات آفریدگان را بیان می‌کنند، و یا به آثار و لوازم حیات الهی اشاره دارند. از جمله این توضیحات به این موارد می‌توان اشاره کرد: حیات خدا به معنای مدّت‌دار بودن زندگی او و مهلت‌دار بودن آن نیست. حیات خداوند، حادث نیست؛ بلکه دیرینه و جاودان است. خداوند، سرچشمه حیات آفریدگان جاندار است.


۱. بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    
۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۵۸.    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «صفت حی» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۴.    



جعبه ابزار