• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شرایط کلی ازدواج موقت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: ازدواج موقت، جوانان، مشکلات.

پرسش: لطفاً راجع به ازدواج موقت توضیح دهید؟

پاسخ:




پرسشگر گرامی، ازدواج موقت ابعاد قابل بحث فراوانی دارد، جهت اطلاع بیش‌تر شما به برخی مباحثی که در این زمینه مطرح است، اشاره می‌کنم:

۱. پیشینه ازدواج موقت؛
۲. آیات و روایات آن؛
۳. موافقین و مخالفین این ازدواج؛
۴. شرایط فقهی؛
۵. ازدواج موقت در سیره ائمه (علیهم‌السّلام)؛
۶. آسیب‌شناسی زنان و مردان در این ازدواج؛
۷. نگرش عموم و فرهنگ رایج؛
۸. موضع‌های سیاسی و فیمنیستی؛
۹. اخلاق و تربیت دینی در ازدواج موقت و...؛
۱۰. موانع ازدواج موقت.


در مورد شرایط کلی و شرعی ازدواج موقت، باید گفت این مسئله یکی از سنت‌های اسلام است که در زمان پیامبر به صورت فرهنگ اسلامی درآمد؛ اما متأسفانه در دوران خلیفه دوم این امر حرام شد و ضربه‌ای سخت به این موضوع وارد شد و از آن زمان تا به حال جامعه اسلامی در این موضوع با مشکل روبه‌رو بوده است.

۲.۱ - وجوه ازدواج موقت

ازدواج موقت دو وجه دارد:

أ. ازدواج موقت با زن طلاق‌گرفته یا بی‌شوهر؛
ب. ازدواج موقت با دختر باکره؛
ما سعی می‌کنیم در این پاسخ به هر دو وجه مسائل آن در حد مقتضای حال بپردازیم.

۲.۲ - ازدواج موقت با زن مطلقه

ازدواج موقت در این صورت آن است که زن بالغ و رشید مسلمان یا اهل کتاب خود را به ازدواج موقت مردی درآورد و مانع از ازدواج آن زن هم وجود نداشته باشد (مانع سببی و نسبی و یا رضاعی (شیر خوارگی) که به موجب آن طبق شرایطی با هم محرم می‌شوند یا شوهر داشتن و یا در عده بودن و غیره)
[۱] علایی خراسانی، علی‌اصغر، آیین ازدواج و همسرداری، ص۱۸۲، از دیدگاه اسلام، چاپ اول.
(برای اطلاع بیش‌تر به کتبی که در آخر بحث معرفی می‌شود و هم‌چنین توضیح المسائل مرجع خودتان رجوع کنید.)
چنین زنی خود را در مدت معین و مهر معین و با قرائت صیغه مخصوص عقد که واجد شرایط صحت عقد شرعی باشد، به ازدواج فرد مقابل درمی‌آورد.

۲.۲.۱ - مدت عقد

مدت عقد باید کاملاً معین باشد و به مجرد پایان خطبة عقد، آن زن و مرد حلال می‌شوند و تا پایان مدت مقرر در متن عقد حالت زناشویی ادامه دارد و در پایان بی‌آن‌که صیغه مخصوص طلاق قرائت شود، آن زن و مرد از هم جدا می‌شوند؛ و یا مطابق روایات وارده (و همچون برخی عقود دیگر مرد) می‌تواند قبل از موعد مقرر و پایان وقت، از مدت باقی‌مانده چشم‌پوشی کند و بر زن ببخشد.

۲.۲.۲ - عده عقد موقت

پس از پایان وقت یا بخشیدن مدت زمان باقی‌مانده، چنان‌چه زن به سن یائسگی نرسیده باشد، باید عده نگه دارد و آن ۴۵ روز می‌باشد.
زنان باردار در ازدواج موقت همانند زنان در عقد دائم، عدة‌شان زمان زایمانشان است و عده وفات نیز همچون زن در عقد دایم است که سه طهر می‌باشد.

۲.۳ - ازدواج موقت با دختر باکره

در سنت اسلامی در عین این‌که ازدواج دختر به نظر شخصی او بستگی دارد، لازم است با پدر یا جد پدری نیز مشورت شود و اجازه آنان نیز گرفته شود. لزوم رضایت پدر به عقیده اکثر فقهای اسلامی امری است واجب که این امر در کل به مصلحت دختران است؛ پس در صورتی می‌توان با دختر باکره ازدواج موقت کرد که پدر یا جد پدری وی اجازه دهد و در غیر این صورت ازدواج موقت میسر نخواهد بود، مگر این‌که دختر پدر و جد پدری نداشته و رشید باشد (به حدی رسیده که خیر و صلاح خود را می‌داند.) که در این مورد دیگر نیاز به اجازه کسی ندارد و در‌صورتی‌که دختر تشخیص می‌دهد که ازدواج موقت برای او خوب است، می‌تواند ازدواج کند، که چنین مواردی هم بسیار کم‌اند.


در پایان باید گفت که ازدواج موقت راهی برای سرپوش گذاشتن بر غرایز جنسی و سرکوب این غرایز در مواقع ضرورت می‌باشد، خصوصاً برای مردانی که ازدواج کرده‌اند و به مسافرت‌های طولانی می‌روند و از همسر خود دور می‌شوند؛ البته آن هم با رعایت مسائل اخلاقی و بهداشتی و ...؛ یعنی برای فردی که این شرایط را دارد و با آسیب‌شناسی ازدواج موقت کاملاً آشنایی دارد، جایز است در چهارچوب شرع، عرف و عقل چنین ازدواجی برای حفظ ایمان خود داشته باشد.
[۲] انصاریان، حسین، نظام خانواده در اسلام، ص۲۷۵، انتشارات ‌ام‌ابیها، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۹.



۱. ازدواج موقت نشر سوره مهر محمد حسین زینالی معل، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۲. ازدواج موقت در اسلام، ناشر مجمع علمی اسلامی، مرتضی عسکری، ترجمه محمد جواد کرمی، تهران، ۱۳۷۷ ش.
۳. ازدواج موقت و گذرا بحران، ناشر قادر، محمد جزایری، تهران، ۱۳۸۱ ش.


۱. علایی خراسانی، علی‌اصغر، آیین ازدواج و همسرداری، ص۱۸۲، از دیدگاه اسلام، چاپ اول.
۲. انصاریان، حسین، نظام خانواده در اسلام، ص۲۷۵، انتشارات ‌ام‌ابیها، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۹.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شرایط کلی ازدواج موقت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۷/۲۲.    



جعبه ابزار