سرزنش امام سجاد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سرزنش امام سجاد علیه‌السلام، شیعیان، وفای به بیعت، حقوق امام.
پرسش: چرا امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ شیعیان خود را سرزنش می‌کند؟
پاسخ:
و قال الإمام زین العابدین رضی الله عنه لأهل الکوفة: «هل تعلمون أنکم کتبتم إلی أبی وخَدَعْتُموه وأعطیتموه من أنفسکم العهد والمیثاق، ثم قاتلتموه وخَذَلْتموه؟ بأی عین تنظرون إلی رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله، یقول لکم: قاتلتُم عِتْرَتی، وانتهکتُم حُرْمَتی، فلستم من أمتی».
امام سجاد علیه‌السلام شیعیان کوفه می‌گوید: آیا می‌دانید که شما به پدرم نامه نوشتید و بعد فریبش دادید؟ شما به او وعده و میثاق دادید؛ ولی با او مبارزه کردید و او را کشتید؟ با کدام چشم به
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌نگرید؟ هنگامی که به شما خطاب فرمود: با فرزند من مبارزه کردی و حرمت مرا شکستی. شما از امت من نیستی.
و قال أیضاً عنهم: «إن هؤلاء یبکون علینا، فَمَنْ قَتَلَنا غیرُهم»؟
در جای دیگر امام سجاد فرمود: آنها بر ما
گریه می‌کنند؛ ولی چه کسی ما را کشته غیر از آنها؟
نکوهش و سرزنش امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ متوجه شیعیان خالص و باوفای نسبت به
اهل بیت علیهم‌السلام نیست؛ بلکه خطاب به افرادی است که هرچند در دل خود رگه‌هایی از
محبت اهل بیت را داشتند و حقانیت آنان برایشان مسلم بود؛ اما به عهد و میثاق خود در ارتباط با امام زمان خویش
عمل نکردند. بسیاری از آنان بعد از قرار گرفتن در
فتنه و
آزمایش، در عمل شمشیر خود را علیه اهل بیت کشیدند،
و در صف مخالفان درآمدند.
روشن است که چنین مردمانی سزاوار سرزنش هستند. مردمی که به ابتدایی‌ترین اصول اخلاقی و دینی، یعنی تعهدات
اجتماعی پای‌بند نیستند و در قبال آن احساس مسئولیت نمی‌کنند؛ از
امام خویش دعوت می‌نمایند؛ با او بیعت می‌کنند، اما او را در برابر دشمن تنها می‌گذارند، آیا چنین مردمی شایسته ملامت نیستند؟!
امام علی ـ علیه‌السلام ـ جد بزرگوار امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ نیز
پیروان سست‌عنصر خویش را سرزنش کرده است:
« یَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ... لَوَدِدْتُ أَنِّی لَمْ أَرَکُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْکُمْ مَعْرِفَةً وَ اللَّهِ جَرَّتْ نَدَماً وَ أَعْقَبَتْ سَدَماً قَاتَلَکُمُ اللَّهُ لَقَدْ مَلَأْتُمْ قَلْبِی قَیْحاً وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِی غَیْظاً وَ جَرَّعْتُمُونِی نُغَبَ التَّهْمَامِ أَنْفَاساً وَ أَفْسَدْتُمْ عَلَیَّ رَأْیِی بِالْعِصْیَانِ وَ الْخِذْلَانِ حَتَّی لَقَدْ قَالَتْ قُرَیْشٌ إِنَّ ابْنَ أَبِی».
«نامردان مرد نما، ... ای کاش شما را ندیده بودم و نمی‌شناختم. به خدا قسم !حاصل شناختن شما پشیمانی و
غم و غصه است. خدا شما را بکشد که دلم را پر از خون کردید، و سینه‌ام را مالامال
خشم نمودید، و پی‌درپی جرعه اندوه به کامم ریختید، و تدبیرم را به نافرمانی و ترک یاری تباه کردید».
بدیهی است مخاطب این
سخن، اصحابی نیستند که تا آخرین لحظه بر عهد خود وفادار مانده‌اند.
بنابراین این‌گونه نکوهش‌ها دلیلش روشن است؛ چرا‌که از حقوق امام بر مردم، وفای به بیعت است: «وَ أَمَّا حَقِّی عَلَیْکُمْ فَالْوَفَاءُ بِالْبَیْعَة»؛
اما حقی که من بر شما دارم وفا کردن شما بر بیعت و پیمانی است که با من بسته‌اید.
امام و رهبر جامعه اسلامی حقوقی بر مردم خویش دارد که یکی از آن حقوق، وفای به عهد است؛ یعنی مردم
مسلمان موظف‌اند به آن عهدی که با امام بستند پای‌بند باشند؛ بنابراین اگر
نقض پیمان کردند، مستحق سرزنش و نکوهش هستند.
البته این نوع برخورد نوعی
امر به معروف و
نهی از منکر است که امام با برخورد این چنینی زشتی کارشان را به آنها یادآور می‌شود.
پایگاه اسلام کوئست.
