زیارت‌نامه حضرت زینب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زیارت‌نامه،
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها)، شاه عبدالعظیم.
پرسش: چرا در مفاتیح‌الجنان زیارت‌نامه
حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) و
شاه عبدالعظیم و
حمزه و
امام‌زاده طاهر هست؛ ولی در مورد حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) که مقامشان کم‌تر از این‌ها نیست، زیارت نامه‌ای وجود ندارد؟
پاسخ: هیچ‌کدام از زیارت‌نامه‌های وارده در مفاتیح درباره امام‌زاده‌ها به نقل و قول مستقیم از معصوم نیست. حال اگر زیارت‌نامه یک امام‌زاده‌ای باشد یا نباشد، در مقام و منزلت آن‌ها تاثیر چندانی ندارد و
معرفت و قداست این‌ها با استفاده از
احادیث امامان درباره خصوص جایگاه و منزلتی که دارند، شناخته می‌شوند؛ همچون احادیث
امام رضا (علیه‌السلام) و
امام جواد (علیه‌السلام) درباره زیارت کردن حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) یا حدیث
امام حسن عسکری (علیه‌السلام) درباره حضرت شاه عبدالعظیم حسنی.
سیره عملی
زینب (سلام‌الله‌علیها) در حادثه
عاشورا میزان منزلت او را تعیین می‌کند، نه صرف زیارت‌نامه.
علمای بزرگ ما از قدیم‌الایام در جمع‌آوری و تنظیم ادعیه ماثوره زحمت‌ها کشیده و کتاب‌ها نوشته‌اند. یکی از این کتاب‌ها کتاب شریف
مفاتیح الجنان می‌باشد که مرحوم ثقة المحدثین
شیخ عباس قمی (رحمة‌الله‌علیه) تلاش کرده است ادعیه ماثوره را به علاوه زیارات و آداب مستحبه از کتب معتبره جمع‌آوری کند و انصافاً مجموعه‌ای بسیار مفید و مورد
اعتماد گرد آورده است.
در این‌که چرا بعضی از زیارت‌نامه‌ها همچون زیارت‌نامه
حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) و شاه عبدالعظیم و ... در مفاتیح آمده و زیارت‌نامه حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) نیامده؟ چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد.
اولاً، شیخ عباس قمی در گردآوری مفاتیح‌الجنان به همه منابع و کتاب‌ها دست‌رسی نداشته و احیاناً اگر هم دست‌رسی داشته، مورد
اطمینان و اعتبار کافی در نزد وی نبوده است.
ثانیاً،ً بعضی از ادعیه‌های وارده در مفاتیح ممکن است از
سند کافی برخوردار نباشند و شخص روایت‌کننده در نزد
اهل رجال (از ناقلین حدیث) شرایط
راوی را نداشته باشد. به همین خاطر گفته‌اند به
امید رجا باید
قرائت گردد.
ثالثاً، اگر در باب زیارات وارده (در مفاتیح الجنان) دقت شود، مشاهده می‌شود که برای ائمه اطهاری که در
بقیع مدفون‌اند، یک زیارت‌نامه هست با آن‌که خود این چهار
امام،
معصوم و از شأن و منزلت ویژه‌ای برخوردار هستند.
رابعاً، اگر باز هم در باب زیارات وارده دقت کنیم، این نکته به خوبی نمایان است که اکثر مضمون عبارات زیارات از یک منبع سرچشمه گرفته‌اند، این نشانه آن است که ممکن است خود علمای صدر
اسلام با استفاده از این عبارات زیارت‌نامه‌ای در خصوص آن امام‌زاده به رشته تحریر درآورده‌اند و در عصر ما هم این نمونه به‌خوبی
آشکار است؛ مثل زیارت‌نامه
حضرت امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه).
خامساً، اگر باب زیارتی درباره
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در مفاتیح نیامده، این دلیل بر شأن و
مقام و منزلت آن حضرت نیست؛ چراکه در بعضی از کتب معتبره (همچون
کامل الزیارات)
این باب زیارت هم نیامده؛ پس می‌توان گفت که نگارنده کتاب‌های مفاتیح یا
کامل الزایارت و امثال دیگر یا دست‌رسی به آن کتاب‌ها نداشته و یا از سند ضعیفی برخوردار بوده که شیخ عباس ترجیح به نوشتن آن نکرده است.
حاصل بحث این‌که هیچ‌کدام از زیارت‌نامه‌های وارده در مفاتیح درباره امام‌زاده‌ها به نقل و قول مستقیم از
معصوم نیست. حال اگر زیارت‌نامه یک امام‌زاده‌ای باشد یا نباشد، در مقام و منزلت آن‌ها تأثیر چندانی ندارد و معرفت و قداست این‌ها با استفاده از احادیث
امامان درباره خصوص جایگاه و منزلتی که دارند شناخته می‌شوند؛ همچون احادیث
امام رضا (علیه‌السلام) و
امام جواد (علیه‌السلام) درباره زیارت کردن حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) یا حدیث امام حسن عسکری (علیه‌السلام) درباره حضرت شاه عبدالعظیم حسنی.
سیره عملی زینب (سلام‌الله‌علیها) در حادثه عاشورا میزان منزلت او را تعیین می‌کند، نه صرف زیارت‌نامه.
۱. مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی (رحمة‌الله‌علیه).
۲. کامل الزیارات، ترجمه سید محمدجواد ذهنی تهران (رحمة‌الله‌علیه).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «زیارت‌نامه حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۵/۰۹.
