زندگی ناپایدار دنیا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دنیا، زندگی، زودگذر، ناپایدار، نعمت‌های دنیا، مغرور،
تفسیر آیه ۴۵ کهف.
پرسش: آیا پایان زندگی دنیایی در
قرآن کریم به خشکیدن گیاه
تشبیه شده است؟ (تفسیر آیه ۴۵ سوره کهف)
پاسخ:
خدای متعال در آیه ۴۵
سوره کهف، خطاب به
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید؛ زندگی
دنیا را برای مشرکانی که به مال و
ثروت مادی خود مغرور هستند؛ مردمانی که
محبت دنیا در
قلب و
روح آنان ریشه دوانده، و
گمان می‌کنند نعمت‌های دنیا پایدار و همیشگی است، در قالب مثالی توصیف کن:
«
وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشیماً تَذْرُوهُ الرِّیاحُ وَ کانَ اللهُ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقْتَدِراً».
زندگی دنیا مانند آبی است که ما آن‌را از
آسمان فرو فرستادیم و به وسیله آن
گیاهان گوناگون و زیبایی رویید و به هم تنید و منظره‌ای
بدیع به وجود آورد، ولی پس از مدتی آن گیاهان خشکیدند و ساقه‌هایشان شکسته شد و به صورتی در آمدند که باد آنها را پراکنده ساخت.
«هشیم» از
ماده «هشم»، به معنای شکسته شدن چیزهای سست و بی‌دوام؛ مانند گیاهان،
و یا شکستن چیزهای توخالی و خشک است.
«ذرو» به معنای جدا و پراکنده کردن است.
در
آیات قبلی، سخن از ناپایداری نعمت‌های جهان ماده بود؛ اما از آن‌جا که درک این واقعیت برای افرادی که غرق در زندگی مادی هستند، کار چندان آسانی نیست،
قرآن در این
آیه در قالب یک مثال بسیار زنده و گویا، این صحنه را کاملاً مجسم می‌کند، تا انسان‌های غافل و
مغرور با مشاهده این نمونه - که در عمرشان بارها و بارها تکرار شده و می‌شود - از
غرور و غفلتشان بیدار شوند.
در
حقیقت زندگی دنیا این‌گونه است. در آغاز،
زیبایی و طراوت دارد، قطره‌های حیات‌بخش باران بر کوه و صحرا می‌ریزد، دانه‌های آماده‌ای که در زمین‌های مستعد نهفته است، با ریزش آن جان می‌گیرد و حرکت تکاملی خود را آغاز می‌کند. پوست سخت و مقاوم دانه در برابر نرمش باران نرم می‌شود، و به جوانه گیاه اجازه عبور می‌دهد، سرانجام جوانه نورس از دل
خاک سر برمی‌دارد؛
آفتاب می‌درخشد؛ نسیم می‌وزد، مواد غذایی
زمین کمک می‌کند، و این جوانه نورس با نیرو گرفتن از همه این عوامل
حیات، به رشد و نمو خود ادامه می‌دهد، آن‌چنان‌که بعد از مدت کوتاهی گیاهان زمین سر بر سر هم می‌گذارند و درهم فرو می‌روند؛ صفحه
کوه و صحرا یک پارچه جنبش و حیات می‌شود، شکوفه‌ها و گل‌ها و میوه‌ها یکی بعد از دیگری زینت‌بخش شاخه‌ها می‌شوند، ولی دیری نمی‌پاید که بادهای خزان شروع می‌شود و گرد و غبار
مرگ بر سر آنها می‌پاشد؛ هوا به سردی می‌گراید، آب‌ها کم می‌شود و این صحنه دل‌انگیز به شاخه‌ها و برگ‌های پژمرده و بی‌فروغ تبدیل می‌شوند که با اندک نسیمی به این طرف و آن طرف پرت می‌شوند.
داستان زندگی
انسان نیز این‌گونه است. پس از گذشت زمان و از بین رفتن جوانی، انسان شکسته می‌شود و طراوت و شادابی خود را از دست می‌دهد و مدت چندانی نمی‌گذرد که
تسلیم مرگ شده و بعد از مرگ نیز بدن او متلاشی شده و تنها استخوانی از او باقی می‌ماند و همان
استخوان نیز تهی و تکه‌تکه می‌شود که اگر در مسیر باد قرار گیرد، با آن شاخه‌های درهم‌شکسته، تفاوت چندانی نخواهد داشت.
بنابراین عاقل کسی است که به زندگی دنیا مغرور نشود و به آن دل نبندد و فقط به خداوند متعال و
اعمال شایسته خود و پاداش‌های الهی در
جهان دیگر، امیدوار باشد و بداند که خداوند بر هر چیزی تواناست و می‌تواند در
قیامت او را پاداشی نیکو دهد و زندگی دائمی باطراوت و زیبا و لذت‌بخشی پیدا کند.
علاوه بر این آیه، تشبیه زندگی ناپایدار به گیاه خشکیده و خورد شده در چند آیه دیگر از
قرآن نیز آمده است.
پایگاه اسلام کوئست.
