روش مدح معصومین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انسان کامل.
پرسش: آیا خواندن اشعاری مانند: "عاشقم فارغ ز گمراهی شدم/ شکر حیدر حیدر اللهی شدم"، اشکال ندارد؟
پاسخ: خواندن چنین اشعاری هرچند به قصد و منظور صحیحی باشد، اما از آن جا که موجب انحراف افکار و
سوء ظن دیگران و تبلیغات سوء دشمنان علیه
شیعه می‌شود، اشکال دارد و باید از آن به شدت پرهیز کرد.
وقتی ما
پیامبر و اهل بیتش را تجلی ذات خدا می‌دانیم و معتقدیم وجودشان چیزی غیر از الله را ندا نمی‌دهد و این را در جلسه مداحی توضیح می‌دهیم، پس خواندن شعری به این مضمون نباید اشکال داشته باشد: "عاشقم فارغ ز گمراهی شدم/ شکر حیدر حیدراللهی شدم"؛ چون مطلب را توضیح دادیم و همه می‌دانند مقصود چیست و ما با مولا علی به الله می‌رسیم، آن وقت
خدا پرستی معنای زیبایی پیدا می‌کند. می‌خواستم نظر شما را بدانم که آیا باز با توضیح دادن این مطلب، گفتن این اشعار اشکال دارد؟ چنان که از معصومین (علیه‌السّلام) روایت شده که نحن اسماء الحسنی.
از نظر ما
ائمه معصومین(علیه‌السّلام) بندگان مخلص خدا و از مصادیق انسان کامل (نسخه عملی آیات
قرآن) هستند که در اثر کمال عبودیت و بندگی به این درجه رسیده‌اند. آنان داعی الی الله و واسطه بین خلق و خدا هستند که مردم از طریق آنها می‌توانند با خدای خود آشنا شوند و او را
عبادت کنند، کسانی از غیر این راه بخواهند به
خدا برسند دچار انحراف و
افراط و
تفریط می‌شوند. «الْجِعَابِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْعَلَوِیِّ عَنْ اَبِیهِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ "یَا عَلِیُّ بِکُمْ یُفْتَحُ هَذَا الْاَمْرُ وَ بِکُمْ یُخْتَمُ عَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَ اِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِینَ اَنْتُمْ حِزْبُ اللَّهِ وَ اَعْدَاؤُکُمْ حِزْبُ الشَّیْطَانِ طُوبَی لِمَنْ اَطَاعَکُمْ وَ وَیْلٌ لِمَنْ عَصَاکُمْ اَنْتُمْ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی مَنْ تَمَسَّکَ بِهَا اهْتَدَی وَ مَنْ تَرَکَهَا ضَلَّ اَسْاَلُ اللَّهَ لَکُمُ الْجَنَّةَ لَا یَسْبِقُکُمْ اَحَدٌ اِلَی طَاعَةِ اللَّهِ فَاَنْتُمْ اَوْلَی بِهَا»
به دستور صریح قرآن ما وظیفه
محبت: "... قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً اِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی... "
و
اطاعت «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اَطیعُوا اللَّهَ وَ اَطیعُوا الرَّسُولَ وَ اُولِی الْاَمْرِ مِنْکُم...» .
آنان را داریم. همچنین وظیفه داریم این دوستی و محبت خود را ابراز کنیم. اما این ابراز علاقه نیز باید به نحو صحیح باشد. ابراز علاقه و
مدح آنان نباید به نحوی باشد که از آن فهمیده شود که ما آنان را دارای وجود و قدرتی مستقل در عرض قدرت خداوند می‌دانیم.
شعر: " شکر حیدر حیدراللهی شدم" به نحوی است که هر کس آن را بشنود، اگر حکم به
کفر گوینده آن ندهد، حداقل در
توحید او
شک می‌کند؛ زیرا :
اولاً: انتخاب و چینش کلمات به نحوی است که معنای خوبی از آن درک نمی‌شود.
ثانیاً: از عبارت "حیدر اللهی شدن" جز این فهمیده نمی‌شود که گوینده حیدر (امام علی) را خدای خود قرار داده است و به این دلیل از او
تشکر می‌کند. هر چند گوینده بعد با صد زبان توضیح دهد که من خدا پرست هستم و مراد من این است که از طریق
امام علی (علیه‌السّلام) به خدا رسیده‌ام!
این مباحث نباید صرفا جنبه شعاری داشته باشد و بسیاری را هم به اشتباه بیاندازد و بعد با هزار زحمت و قسم بخواهیم ثابت کنیم که منظورمان چیز دیگری بوده است. امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ الرَّضِیُّ فِی نَهْجِ الْبَلَاغَةِ عَنْ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السّلام) اَنَّهُ قَالَ مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلَا یَلُومَنَّ مَنْ اَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ"کسی که خود را در موضع تهمت قرار می‌دهد نباید کسانی را که به او
سوء ظن پیدا می‌کنند ملامت کند».
بنابراین، خواندن چنین اشعاری هرچند به قصد و منظور صحیحی باشد، اما از آن جا که موجب انحراف افکار و سوء ظن دیگران و تبلیغات سوء دشمنان علیه
شیعه می‌شود، اشکال دارد و باید از آن به شدت پرهیز کرد.
گذشته از مقام شعر و شعار و پرهیز از ذکر مطالبی که توهم استقلال یا علی اللهی بودن به معنای عرفی آن را می‌رساند؛ باید گفت در روایات شیعه بطور مستندی به جوانب مختلف این بحث پرداخته شده و معنای خاص و عرفانی آن تبیین شده است. و می‌توان این مباحث و اصل این مدعا را در جای خود بررسی نمود که البته یکی از مهم‌ترین و لازم‌ترین مباحث در امام شناسی می‌باشد.
همچنین در
عرفان نظری (
عرفان ابن عربی و....) در ضمن مباحث مربوط به
تجلی ذاتی و
صفاتی و
افعالی خداوند و مباحث مربوط به
انسان کامل بطور گسترده‌ای به این بحث پرداخته شده است که در جای خود قابل بررسی می‌باشد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «روش مدح معصومین»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۲۴.
