رو به قبله خوابیدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:قبله، حالت خوابیدن، دفن، روبه قبله بودن.
پرسش :آیا این مطلب صحیح است که برای خوابیدن و استراحت کردن به طرف
قبله بخوابیم و یا برای دفن کردن هم به این صورت عمل کنیم؟ اگر جواب مثبت است، لطفاً دلیل و سند آن را بیان بفرمایید؟
پاسخ :
این پرسش در دو بخش مطرح شده است و ما نیز بر همان اساس به پاسخ می دهیم.
در بخش اول از خوابیدن و استراحت کردن به طرف قبله پرسش شده است.
نظر به این که
دین اسلام آخرین دینی است که از جانب خداوند برای
هدایت و
کمال بشر فرستاده شده است از این جهت لازم است دین کامل و جامعی باشد از این رو تمام نیازهای بشر از کوچک و بزرگ و خرد و کلان در آن وجود دارد.
از جمله برای خواب نیز از جانب دین احکامی مطرح شده که اینها الزام آور نیست، بلکه سنت و مستحب است که ما در این جا به برخی از آنها اشاره می نماییم.
امام هادی (علیه السلام) فرمود:"ما
اهل بیت هنگام خوابیدن ده چیز را مراعات می‌کنیم:طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن، سی و سه مرتبه سبحان الله، سی و سه مرتبه الحمد الله، و سی و چهار مرتبه الله اکبر گفتن، رو به قبله خوابیدن به گونه‌ای که صورت هایمان رو به قبله قرار گیرد، خواندن
سوره حمد و
آیة الکرسی و آیه شهد الله....
پس هر که چنین کند بهره خود را از آن شب گرفته است.
در روایات ما شیعیان، خوابیدن به چهار بخش تقسیم شده است که بهترین نوع آن برای مؤمن خوابیدن بر پهلوی راست و رو به قبله است.
عبدالله بن احمد بن عامر طائی از
امام رضا (علیه السلام) و او از پدرانش نقل می‌کند که
حسین بن علی (علیهماالسلام) فرمود:"
علی بن ابی طالب (علیهماالسلام) در
مسجد کوفه بود که مردی از اهل شام به پا خاست و از او مسئله‌هایی پرسید، در میان سؤال‌های او یکی هم این بود که گفت:به من خبر بده که خوابیدن چند نوع است؟ فرمود:خوابیدن بر چهار وجه است:پیامبران بر پشت می‌خوابیدند، چشمانشان نمی‌خوابید و در انتظار
وحی خدا بودند، و مؤمن بر پهلوی راست و رو به قبله می‌خوابد و پادشاهان و فرزندان آنها بر پهلوی چپ می‌خوابند تا آنچه خورده‌اند گوارا گردد و
شیطان و برادرانش و هر
دیوانه و
مریض به روی خود می‌خوابند".
اما در جواب بخش دوم سؤال یعنی
دفن کردن میت رو به قبله باید گفت:اسلام برای تمام مراحل زندگی انسان از بدو حیات تا زمان جان دادن شخص و حتی برای دفن و کفن وی احکامی دارد که ما در این جا به برخی از آنها اشاره می کنیم.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:"اگر کسی به سختی و دشواری جان می‌دهد، باید او را به جایگاه نمازش منتقل سازند".
و در حدیث دیگری می فرماید:"اگر کسی در آستانه
مرگ قرار گیرد و جان سپردن او با دشواری و شکنجه همراه گردد، او را به نمازخانه‌اش منتقل سازید و یا روی سجاده نمازش بخوابانید".
در مورد رو به قبله قرار دادن شخص در حال احتضار آن حضرت (علیه السلام) می فرماید:"اگر کسی از شما شیعیان در آستانه مرگ قرار بگیرد، پای او را به سوی قبله بکشانید و روی او را بپوشانید. و نیز- در موقع
غسل دادن، رو به قبله، چاله‌ای حفر کنید و تخته جنازه را روی آن بگذارید، به صورتی که پای مرده و صورت او مواجه با قبله باشد".
درباره رو به قبله قرار دادن میت در قبر، روایات فراوانی در کتاب
وسائل الشیعه وجود دارد، به گونه ای باب مستقلی را به خود اختصاص داده است. این روایات بیان می دارد که باید میت را در
قبر به نحوی قرار داد که روی دست راست قرار گیرد و صورتش به سمت قبله باشد. از جمله آنها این روایت است.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید:"براء بن معرور انصاری در
مدینه بود و
پیامبر اسلام در
مکه که براء در آستانه مرگ قرار گرفت (این زمانی بود که پیامبر و مسلمانان به سمت
بیت المقدس نماز می خواندند) سفارش نمود که صورتش را در قبر به سمت
پیامبر (صلی الله علیه وآله) که در مکه بود قرار دهند و به ثلث مالش نیز سفارش نمود و این سنت قرار گرفت.
از این رو و بر اساس ادله دیگر فقها فتوا دادند که میّت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رو به قبله خوابیدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۷/۲۶.
