• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

راهکارهای اجتماعی شدن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: اجتماعی شدن.

پرسش: چه کارهایی انجام دهیم که اجتماعی شویم؟

پاسخ:




پرسیدن و سؤال از مجهولات و ندانسته‌ها، یک اصل اساسی و عقلانی است که سخت مورد تأکید دین مقدس اسلام می‌باشد و جدای از روایات بسیاری که در این مورد است، در قرآن مجید نیز تصریحاتی شده است.
جنبه اجتماعی شخصیت آدمی از اهمیتی خاص برخوردار است؛ چراکه انسان موجودی اجتماعی است و مایل است با دیگران در ارتباط باشد. اسلام نیز به عنوان دینی که تمام شئون حیات انسانی را دربر می‌گیرد و خود از فرهنگی غنی و پربار برخوردار است، پیروان خود را به هم‌زیستی و حسن ارتباط با دیگران تشویق می‌کند.
[۱] شریعت‌مداری، علی، تعلیم و تربیت اسلامی، ص۱۳ و ۶۰.

حال اگر کسی فاقد مهارت‌های لازم برای برقراری این ارتباط باشد، به انزوا و گوشه‌نشینی سوق داده خواهد شد. همچون پاره‌ای از مردم که دوست ندارند در اجتماعات ظاهر شوند و از روبه‌رو شدن با افراد دچار ترس و آشفتگی هستند. ارتباط و معاشرت با مردم از نظر اسلام و اصول تربیتی دارای اصول و مهارت‌هایی است که بایست برای یک معاشرت و روابط اجتماعی موفق از آن‌ها سود جست و ما در حد توان این نوشته بدان می‌پردازیم.


برخی از این مهارت‌ها عبارت‌اند از:

۲.۱ - اعتماد به نفس

بعضی از افراد به آسانی با دیگران دوست می‌شوند و این نتیجه اعتمادی است که به خود دارند اما در عوض بعضی دیگر از دوستی با دیگران وحشت دارند و در معاشرت با دیگران دچار ترس می‌شوند؛ چراکه به خود اعتماد ندارند. پس اولین و اساسی‌ترین قدم این است که به خود اعتماد داشته باشید و به خود تلقین کنید که آدمی اجتماعی هستید و هرگاه این روش را ادامه دهید، رابطه و ایجاد دوستی با دیگران برای شما ساده خواهد شد و خواهید دید که شما بی‌جهت از آن ترس داشتید؛ پس به خویشتن اعتماد کنید و جرئت داشته باشید که این تکنیک اصلی و اساسی دوست‌یابی است.
[۲] دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۲۴، مترجم: محمدعلی فرجاد.


۲.۲ - آغاز‌گری

در ارتباط با دیگران حتی‌الامکان سعی کنید شما آغازگر باشید. بسیاری از اشخاص به علت شرم و حیای ذاتی، از آغاز کردن صحبت امتناع می‌ورزند و ترس این دارند که طرف مقابل بر حرف‌های آنان اعتنایی نکند. توجه داشته باشید که جرئت و اعتماد به نفس، شرط موفقیت است و بی‌اعتنایی افراد در مقابل حرف‌های ما مسئله‌ای است که خواه ناخواه در زندگی پیش می‌آید؛ پس بیش از حد حساس نباشید و با جرئت محترمانه حرف خود را بیان کنید و ترسی به خود راه ندهید.
[۳] دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۲۶ و ۴۵، مترجم: محمدعلی فرجاد.


۲.۳ - رفتار

دوستی با اشخاص تنها از راه «گفت‌وگو» با آن‌ها ایجاد نمی‌شود؛ بلکه رفتار ما در این مورد نقش اساسی دارند، بررسی‌های علمی نشان داده است که هفتاد درصد رابطه ما با دیگران، نتیجه رفتار با آن‌هاست؛ چراکه زبان رفتار در بسیاری موارد گویاتر و مؤثرتر از زبان گفتار است و این به خاطر این است که احساسات و عواطف ما را به‌خوبی منعکس می‌سازد و نشان می‌دهد که برای دوستی با دیگران تا چه حد آمادگی داریم.
رفتارهای زیر، ما را در ایجاد یک رابطه ساده و موفق یاری می‌دهد:

۲.۳.۱ - تبسم

یک تبسم و لبخند خوش‌آیند نشانه آمادگی برای ایجاد ارتباط و دوستی با دیگران تلقی می‌شود و با آن می‌توان به طرف مقابل فهماند که مایلید با او ارتباط برقرار کنید و این تبسم شما، محیط مساعدی برای ایجاد رابطه ایجاد می‌کند و در اسلام نیز توصیه شده است.

۲.۳.۲ - حدیثی از رسول خدا

حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرموده‌اند: خوش‌رویی و تبسم کینه‌توزی را از بین می‌برد.
و باز از حضرت نقل شده که ایشان وقتی می‌خواستند حرفی بزنند ابتدا تبسمی می‌کردند و بعد حرف می‌زدند.

۲.۴ - برخورد خوش

در برخورد با دیگران گشاده‌رو باشید و با حرکات دست و چهره خویش علاقه و تمایل خود را برای جلب دوستی آنان نشان دهید و مطمئن باشید که این رفتار شما بی‌پاسخ نخواهد ماند. برخورد رسمی با دیگران موجب می‌شود که آن‌ها هرگز به خود این اجازه را ندهند که به شما نزدیک شوند. در قرآن نیز بالاترین مدحی که از حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شده این است که ایشان بسیار خوش‌برخورد بوده و این خصیصه حضرت را بزرگ‌ترین عامل موفقیت حضرت می‌داند.

۲.۵ - برخورد نگاه

زبانِ نگاه، زبانی موثر است و شما با این کار به طرف دیگر می‌فهمانید که به ارتباط با او علاقه‌مند هستید و فراموش نکنید که نگاه شما اثری معجزه‌گر دارد
[۶] دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۳۷، مترجم: محمدعلی فرجاد.
و در روایات نیز نگاه از روی محبت و علاقه، عبادت محسوب شده
[۷] ابطحی، سیدحسن، اتحاد و دوستی، ص۲۷۱.
است؛ البته نگاه کردن با خیره شدن فرق بسیار دارد و مورد نهی اسلام نیز است و در پاره‌ای موارد نیز ممکن است نتیجه عکس داده، موجب بدگمانی و ناراحتی شود؛ بنابراین وقت و ظرافت را در این مورد نباید از دست بدهید.

۲.۶ - دست دادن

در بسیاری از فرهنگ‌ها، اولین نشانه رابطه و دوستی، دست دادن است و شما با فشردن دست کسی که با او برخورد می‌کنید، عملاً به او نشان می‌دهید که مایلید با او ارتباط و دوستی داشته باشید و حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) موقع دست دادن، ‌دست خود را نمی‌کشید تا آن‌که طرف مقابل دست خود را می‌کشید.
[۸] ابطحی، سیدحسن، اتحاد و دوستی، ص۲۷۸.


۲.۷ - افشای سلام

سلام دادن نیز در ایجاد یک رابطه مؤثر است و شما می‌توانید با آن در ارتباط آغازگر باشید و طرف مقابل نیز متوجه علاقه شما به ایجاد رابطه می‌گردد و در اسلام نیز توصیه فراوان بدان شده است.

۲.۷.۱ - حدیثی از امام صادق

از حضرت صادق (علیه‌السّلام) روایت شده که فرموده‌اند: از نشانه‌های تواضع این است که هر کس را که دیدی، سلام کنی.

۲.۸ - محبت

از دیگر اسرار موفقیت در ارتباط این است که در حقیقت آن‌ها را دوست بداریم و از بزرگ‌ترین امتیازات شیعه این است که پایه و زیربنای اصلی آن بر محبت استوار شده است و آن‌چنان‌که از روایات بر‌می‌آید، روح وجودی دین غیر از محبت نیست و نیروی محبت از نظر اجتماعی نیز نیرویی عظیم و مؤثر است
[۱۰] مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی (علیه‌السلام)، ص۴۲ و ۶۸، با تغییرات.


۲.۸.۱ - حدیثی از امام باقر

امام باقر (علیه‌السلام) فرموده که: اگر فردی، دیگری را برای خدا دوست داشته باشد، خداوند او را برای دوستی‌اش پاداش می‌دهد.
[۱۱] فیض کاشانی، ملامحسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۹۲.


۲.۹ - گوش دادن

این کار شما را برای طرح مطالب و ابراز احساسات و نظریات آماده می‌کند و نشان می‌دهد که به شنیدن سخنان دیگران علاقه‌مند هستید و با این کار شما به طرف مقابل جرئت می‌دهید که هر چه در سر دارد، برای شما بیان کند و او را مشتاق به ادامه گفت‌وگو می‌نمایید.

۲.۱۰ - وجه اشتراک

دیل کارنگی در کتاب آیین دوست‌یابی خود گفته است که اگر ما مسئله مورد علاقه طرف مقابل را کشف کنیم، دیگر درباره شروع مکالمه با او مشکلی نخواهیم داشت.
[۱۲] دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۸۵، مترجم: محمدعلی فرجاد.
برای کشف علاقه ابتدا بایست پرسش‌هایی بپرسید و به بررسی بپردازید که طرف مقابل به چه مسائلی علاقه‌مند است و شما می‌توانید به مبادله تجارب و دانسته‌های خودتان بپردازید.

۲.۱۱ - نام اشخاص

از دیگر اسرار دوستی و موفقیت در ارتباط به خاطر داشتن نام اشخاص و صدا زدن آنها با نام خودشان است؛ چراکه مردم عاشق نام خود هستند و از شنیدن آن از زبان دیگران خوشحال می‌شوند و شما با این کار به او می‌فهمانید که برای او احترام خاصی قائلید.

۲.۱۱.۱ - حدیثی از پیامبر

از حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده که فرموده‌اند: وقتی با دیگران ملاقات می‌کنید، از نام خودش و نام پدر و فامیلش بپرسید.
[۱۳] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۷۹، ح ۲۳.


۲.۱۲ - هدیه دادن

هدیه دادن نیز از دیگر اسرار اصلی دوستی و پایداری آن می‌باشد و شما با هدیه دادن علاقه و محبت خاص خود را می‌رسانید و این تأثیری بس شگرف در ادامه و ایجاد دوستی دارد و در اسلام نیز توصیه فراوان بدان شده و حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده‌اند که هدیه دادن دوستی و مودت ایجاد می‌کند.


۱. آیین دوست‌یابی از دیدگاه معصومین (علیهم‌السّلام)، علی قابلی، انتشارات نصایح.
۲. آداب معاشرت با خویشاوندان، محمود ارگانی، نشر پیام مهدی.
۳. روان‌شناسی دوستی، ترجمه محمدعلی فرجاد، نشر الهام.


۱. شریعت‌مداری، علی، تعلیم و تربیت اسلامی، ص۱۳ و ۶۰.
۲. دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۲۴، مترجم: محمدعلی فرجاد.
۳. دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۲۶ و ۴۵، مترجم: محمدعلی فرجاد.
۴. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۷۲، ح۴۱.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۹۸.    
۶. دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۳۷، مترجم: محمدعلی فرجاد.
۷. ابطحی، سیدحسن، اتحاد و دوستی، ص۲۷۱.
۸. ابطحی، سیدحسن، اتحاد و دوستی، ص۲۷۸.
۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۶، ص۳، ح۴    
۱۰. مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه علی (علیه‌السلام)، ص۴۲ و ۶۸، با تغییرات.
۱۱. فیض کاشانی، ملامحسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۹۲.
۱۲. دان گابر، روان‌شناسی دوستی، ص۸۵، مترجم: محمدعلی فرجاد.
۱۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۴، ص۱۷۹، ح ۲۳.
۱۴. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۷، ص۱۶۸.    




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «راهکارهای اجتماعی شدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۲۴.    



جعبه ابزار