دیه زن و مرد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: دیه ، زن، مرد
پرسش: علت
تفاوت دیه زن ومرد چیست؟
پاسخ: در خصوص تفاوت هائی که در برخی از
احکام مانند
دیه بین زن و مرد وجود دارد،ریشه ای دیگر دارد که بخش عمده آن به تفاوت های فیزیکی
زن و مرد و نقش آفرینی هر کدام در
جامعه و عرصه
اجتماع می باشد. دیه در
اسلام بر معیار ارزش معنوی مقتول نیست، بلکه مربوط به مرتبه بدن
انسان است.
در خصوص
قوانین جاری و عادی زندگی و تفاوت هائی که
اسلام بین زن و مرد قرار داده، در بسیاری از موارد، قوانین وضع شده، حاکی از
حمایت اسلام از زن ها و جلوگیری از وارد شدن سختی های ناخواسته بر این بخش از جامعه می باشد. قرار دادن بار اقتصادی
خانواده بر عهده مرد و موظف نمودن او به تامین مالی و اقتصادی
همسر در همین راستا می باشد.
در نظر
دین اسلام و
قرآن کریم ارزش و مقام ذاتی
زن و مرد تفاوتی ندارد. یکسان می باشد. تنها
ملاک فضیلت و برتری هر کس
تقوا و ارزش های معنوی او می باشد.
همچنین در زمینه کسب
فضائل اخلاقی و معنوی که ارزش فرد را مشخص می کند،
زنان نه تنها هم ردیف مردان قرار گرفته اند؛ بلکه در بسیاری از موارد گوی سبقت را هم ربوده اند. در
قرآن کریم در مقام معرفی انسان های برتر، نام
زنان کنار نام
پیامبران بزرگ
الهی می درخشد.
این نکته قطعی است که در نظر دینی هیچ تفاوتی از نظر ارزش ذاتی و توانائی های معنوی و کسب
فضائل بین زن و مرد نیست.
در خصوص
قوانین جاری و عادی زندگی و تفاوت هائی که اسلام بین
زن و مرد قرار داده، در بسیاری از موارد،
قوانین وضع شده، حاکی از حمایت اسلام از زن ها و جلوگیری از وارد شدن سختی های ناخواسته بر این بخش از
جامعه می باشد. قرار دادن بار اقتصادی
خانواده بر عهده مرد و موظف نمودن او به تامین مالی و اقتصادی
همسر در همین راستا می باشد.اگر چه زن را از این کار منع نمی کند. اگر چه عملا برخی زنان دوشادوش مردان تلاش می کنند و در عرصه اقتصادی وارد می شوند. اما اجازه و اختیار دادن به زن یک چیز است، ولی
واجب نمودن و موظف کردن مرد چیز دیگری است.
اسلام با برداشتن چنین وظیفه ای از عهده زن می خواهد وجود لطیف او را از سختی و مشکلات کار اجباری حفظ نماید.
اما در خصوص تفاوت هائی که در برخی از
احکام مانند دیه بین زن و مرد وجود دارد،ریشه ای دیگر دارد که بخش عمده آن به تفاوت های فیزیکی زن و مرد و نقش آفرینی هر کدام در
جامعه و عرصه
اجتماع می باشد. دیه در اسلام بر
معیار ارزش معنوی مقتول نیست، بلکه مربوط به مرتبه
بدن انسان است.
لذا دیه یک انسان بی
سواد با دیه یک انسان عالم یک اندازه است. همین طور دیه یک مرد با تقوا، با دیه یک مرد بی
تقوا . بنا بر این جهات معنوی از قبیل
علم ، تقوا و
سیادت تأثیری در مقدار و کم و زیادی دیه ندارد.
در واقع دیه، بهای ارزش اقتصادی
مقتول یا مجروح است. اگر فرد آسیب دیده و یا مقتول مرد باشد، دیه او بیشتر است، به جهت توانایی‌ها و
وظائف سنگینی که بر عهده او بوده و فعلا بر اثر قتل و یا نقص عضو به جا مانده است. اگر مقتول زن باشد، دیه او کمتر است به جهت تفاوت نقش اقتصادی اعضاء بدن او. اما این تفاوت است، نه تبعیض. بین
تفاوت و
تبعیض بسیار فرق است. کارگری که از توان کاری بیشتری بهره‌مند است، تفاوت دارد با کارگری که
ضعیف است و توانایی کارهای سنگین را ندارد. مزد آنان فرق می‌کند. اگر کارفرما یک کارگر قوی و یک کارگر
ناتوان را به طور مساوی مزد بدهد، به حق
کارگر قوی
ظلم کرده و این کار بی عدالتی فاحش است. اگر خداوند متعال دیه مرد و زن را به طور مساوی قرار می‌داد، با
عدالت سازگار نبود.
البته این واقعیت قابل
کتمان نیست که برخی از زنان امروزه در جامعه همپای مردان تلاش می کنند و نان آور خانواده محسوب می شوند. اما قانون دیه مانند سایر قوانین ناظر به غالب افراد است.چون غالبا مسئولیت اداره خانواده به عهده مردان است، در دیه زن و مرد، نقش مرد و زن در تامین
اقتصاد و معاش خانواده منظور شده و به لحاظ غالب افراد که مردان موظف به تامین هزینه زندگی هستند، دیه زن
نصف دیه مرد قرار داده شده است. پس گرچه بعضی از زنان
مسئولیت اداره خانواده را دارند. لیکن قانون برمحور افراد دور نمی‌زند. بلکه غالب افراد را در نظر دارد.
در دیه زن و مرد تفاوت در صورتی اعمال می شود که میزان
جرم از مقیاس ثلث یک دیه کامل بالاتر برود، اما در جراحت ها و صدمات جسمی که بر زن وارد می آید، اگر صدمه در حد
ثلث دیه کامل باشد، دیه این نوع صدمات بین زن و مرد مساوی خواهد بود.
در مواردی که دیه مربوط به زن از جهت نقص عضو او می باشد (همانند مثال دختری که در حادثه ای یک
عضو خود را از دست می دهد) در غالب موارد تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد.
سایت:مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
