• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خالی نبودن زمین از امام معصوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: زمین، حجّت، امّت اسلام، معصوم.

پرسش: آیا آیه‌هادی بر خالی نبودن زمین از امام معصوم دلالت دارد؟



«وَ یَقُولُ الَّذِینَ کَفَرُواْ لَوْ لَا اُنزِلَ عَلَیهِ ءَایةٌ مِن رَبِّهِ اِنَّمَا انتَ مُنذِرٌ وَ لِکلِّ قَوْمٍ هَادٍ؛ آنان که کافر شدند، می‌گویند: چرا نشانه [و اعجازی] از پروردگارش بر او نازل نشده؟ تو تنها بیم دهنده‌ای و برای هر گروهی، راه‌نمایی است.»


پیام اساسی و بسیار مهم و سرنوشت ساز آیه برای امّت اسلام، این است که زمین از حجّت و امام معصوم، خالی نمی‌ماند. امام علی (علیه‌السّلام) فرمود:
«اللّٰهُمَّ بَلیٰ، لاتَخلُو الاَرضُ مِن قائِمٍ لِلّهِ بِحُجَّةٍ؛ امّا ظاهِراً مَشهوراً او خائِفاً مَغموراً؛ لِئَلّا تَبطُلَ حُجَجُ اللّهِ و بَیِّناتُهُ؛
[۳] ابن شعبة حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۱۷۰.
بار خدایا! آری، زمین را از کسی که حجّت‌های خدا را بر پا دارد (که یا آشکار و سرشناس‌اند و یا بیم‌ناک و گم نام) تهی نمی‌کنی، مبادا که حجّت‌ها و برهان‌های الهی از بین بروند.»

۲.۱ - روایت از امام باقر

از امام باقر (علیه‌السّلام) نیز روایت شده که فرمود:
«لاتَبقَی الاَرضُ بِغَیرِ امامٍ ظاهِرٍ او باطِنٍ؛ زمین، بدون امام آشکار یا نهان، نمی‌ماند.»
بنا‌بر‌این، در عصر حاضر نیز باید امام یا‌ هادی زنده داشته باشیم.


اگر بخواهیم فلسفه امامت و رهبری را از نظر قرآن و روایات بیان کنیم، باید بگوییم که امامت و رهبری، پنج حکمت دارد که سه مورد آن، مربوط به زمان ظهور حضرت حجّت (علیه‌السّلام) است و دو مورد دیگر، مربوط به عصر غیبت‌ هستند. این حکمت‌ها به اجمال، عبارت‌اند از:

۳.۱ - رهبری اخلاقی

امام، الگو و اسوه است و مردم باید خود را از نظر رفتار و کردار و گفتار، به او نزدیک کنند. در زیارت امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) می‌خوانیم:
«السَّلامُ عَلَیکَ یا میزانَ الاَعمالِ؛
[۷] قمی، عباس، مفاتیح الجنان، زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام).
سلام بر تو، ‌ای ترازوی اعمال!»
از این رو، هرکس عملش به علی نزدیک‌تر باشد، کامل‌تر و مقبول‌تر است.

۳.۲ - رهبری سیاسی

امام باید امور سیاسی و حکومتی مردم را رهبری و هدایت کند.

۳.۳ - رهبری علمی

امام، مشکلات علمی مردم، از جمله اختلاف در مسائل اسلامی را حل می‌کند. از‌این‌رو، اگر مردم در زمان حضور امام در این مسائل به امام رجوع می‌کردند، دیگر اختلافی پیش نمی‌آمد.
رهبری اخلاقی و علمی در شرایطی که رهبری سیاسی وجود ندارد، ممکن است؛ ولی در زمان حضور، هنگامی که مردم با امام بیعت کردند، هر سه رهبری با هم خواهد بود.

۳.۴ - رهبری باطنی

این رهبری در زمان غیبت امام وجود دارد و کامل‌ترین نوع رهبری است. این نوع رهبری به معنای سلطه سیاسی و هدایت اخلاقی و عملی نیست؛ بلکه نوعی رابطه تکوینی در جهت تکامل انسان، بین رهرو و رهبر است.
[۸] ر. ک: رهبری در اسلام، ص۱۹-۸۶.


۳.۵ - بقای نظام جهان

ولایت تکوینی، رکن بقای نظام آفرینش است. به عبارت دیگر، بقای عالم در گرو وجود انسان کامل است و بدون وجود او زمین از هم فرو خواهد پاشید. امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود:
«جَعَلَهُمُ اللّهُ (عزّوجلّ) ارکانَ الاَرضِ ان تَمیدَ بِاَهلِها؛ خداوند، امامان را ستون‌های زمین قرار داد [تا زمین، آرامش خود را حفظ کند] موجب دلهره و پریشانی مردم نشود.»
در روایت دیگری می‌فرماید:
«لو انَّ الاِمامَ رُفِعَ مِنَ الارضِ ساعَةً لَماجَت بِاَهلِها کَما یَموجُ البَحرُ بِاَهلِهِ؛ اگر برای لحظه‌ای وجود امام از زمین برداشته شود، زمین، ساکنان خود را چنان درهم و پریشان می‌کند که دریا، ساکنانش را.»
امام‌هادی (علیه‌السّلام) در زیارت جامعه می‌فرماید:
«بِکُم یُنَزِّلُ الغَیثَ، وَ بِکُم یُمسِکُ السَّماءَ ان تَقَعَ عَلَی الاَرضِ؛ [خداوند] به سبب وجود شما، باران فرو می‌فرستد و به برکت وجود شما، آسمان را نگه‌می‌دارد که بر زمین سقوط نکند.»


۱. رعد/سوره۱۳، آیه۷.    
۲. امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغة، حکمت ۱۴۷.    
۳. ابن شعبة حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۱۷۰.
۴. ر. ک:مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۲۳ ص۴۹.    
۵. ابن بابویه، علی بن حسین، الامامة و التبصرة، ص۳۱.    
۶. صدوق، محمّد بن علی، علل الشرائع، ج۱ ص۱۹۷.    
۷. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام).
۸. ر. ک: رهبری در اسلام، ص۱۹-۸۶.
۹. مجلسی، محمد باقر، الکافی، ج۱ ص۱۹۸، ح۱۳.    
۱۰. مجلسی، محمد باقر، الکافی، ص۱۷۹ ح۱۲.    
۱۱. صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۲ ص۶۱۵.    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «خالی نبودن زمین از امام معصوم» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۹.    



جعبه ابزار