جبران حقوق مردم از راه دعا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعا،
استغفار،
آمرزش.
پرسش: در صورتی که نتوانیم و یا نخواهیم به نفسه از مردم بپرسیم، آیا دعایی برای بخششان وجود دارد؟ در آن صورت آن دعا را ذکر کنید.
پاسخ: حقوقی که مردم به رعایت آن ملزم هستند بر دو گونه است: یک قسم
حقوق الاهی که راه جبران آن، انجام آنچه تباه گردانیده و
توبه است. قسم دوم حقوق مردم است که در این صورت باید در حد توان رضایت آنان را جلب نمود و در صورت عدم امکان و دسترسی به آنان و یا مفسده‌ای که از راه آگاهی آنان در برخی موارد، به وجود می‌آید، دستوراتی در آموزه‌های دینی از جمله
استغفار و خواندن برخی از ادعیه آمده است.
حقوقی که به عهده انسان گذاشته شده، بر دو قسم است که از آن به
حق الله و
حق الناس تعبیر می‌شود. راه جبران قسم اول "حق الله" جبران واجباتی است که در گذشته ترک شده و همچنین دوری از محرمات و توبه و بازگشت واقعی به سوی خداوند است. اما جبران قسم دوم (حق الناس) به این است که اگر حقوقی از مردم از بین برده‌ایم به مقدار توان، رضایت آنان را جلب نماییم و در صورت عدم دسترسی به آنان و یا مفسده‌ای که از راه آگاهی آنان به وجود می‌آید، به دستوراتی که در آموزه‌های دینی آمده است عمل نماییم:
جبران حق الناس از چند راه ممکن است:
از رسول خدا نقل شده است: کسی که
غیبت شخصی را کرده باشد، سپس از خداوند برای او طلب آمرزش کند، خداوند او را مورد آمرزش قرار می‌دهد.
امام علی (علیه‌السّلام) به یاران خود چنین فرمود: کسی بعد از
اقامه (اقامه بعد از
اذان)
نماز واجب و قبل از گفتن الله اکبر (
تکبیرة الاحرام) این دعا را بخواند: "یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِی‌ءُ وَ قَدْ اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسِی‌ءِ وَ اَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنَا الْمُسِی‌ءُ فَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِیحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّی"ای نیکوکار، بدکار به درگاهت آمده، و خود امر فرمودی که نیکوکار از بدکار درگذرد، تو نیکوکاری و من بدکارم، پس به حقّ محمّد و آل محمّد، بر محمّد و آل محمّد درود فرست، و از اعمال زشتم که خود آگاهی، در گذر. خداوند می‌فرماید: ای ملائکه من، شاهد باشید که من او را مورد آمرزش قرار داده و کسانی را که حقّی بر او دارند خشنود نمودم.
تلاوت سوره قل هو الله احد ۱۲ مرتبه با دعای بعد از آن در تعقیبات نمازهای پنج گانه: امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: هر کس بخواهد وقتی از
دنیا می‌رود در حالی بمیرد که از گناهان پاک شده باشد، همچون
طلا که از ذرّات ناخالصی پاک و ناب می‌شود و هیچ کدورتی در آن نمی‌ماند، و هیچ کس از او طلب ستم و مظلمه‌ای نکند، پس باید که بعد از نمازهای پنج گانه، دوازده بار شناسنامه خدا را یعنی سوره قل هو اللَّه را بخواند، سپس دستهایش را بگشاید و این دعا را بخواند: «"اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَکْنُونِ الْمَخْزُونِ الطَّاهِرِ الطُّهْرِ الْمُبَارَکِ وَ اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ وَ سُلْطَانِکَ الْقَدِیمِ اَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ یا وَاهِبَ الْعَطَایا یا مُطْلِقَ الْاُسَارَی یا فَکَّاکَ الرِّقَابِ مِنَ النَّارِ اَسْاَلُکَ اَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْتِقَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ اَنْ تُخْرِجَنِی مِنَ الدُّنْیا آمِناً وَ اَنْ تُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ سَالِماً وَ اَنْ تَجْعَلَ دُعَائِی اَوَّلَهُ فَلَاحاً وَ اَوْسَطَهُ نَجَاحاً وَ آخِرَهُ صَلَاحاً اِنَّکَ اَنْتَ عَلَّامُ الْغُیوب"
بار خدایا از تو می‌خواهم به حقّ اسم تو آن اسم پنهان و پوشیده که پاک و پاکیزه و پر برکت است، و از تو درخواست می‌نمایم به حقّ اسم بزرگترت، و به حقّ پادشاهی تو که قدیم است؛ بر محمّد و آل محمّد درود فرستی‌ای بخشنده عطاها، ای آزاد ساز و رها سازنده اسیران، ای آنکه جان‌های مردم را از
آتش دوزخ آزاد می‌کنی، از تو می‌خواهم که بر محمّد و آل او درود فرستی و جان مرا نیز از آتش دوزخ آزاد سازی، و مرا در حالی از این دنیا ببری که با ایمان باشم، و با سلامتی داخل در بهشت گردانی، و اوّل دعای مرا فلاح و رستگاری، و وسط آن را پیروزی و
سعادت، و آخر دعایم را صلاح قرار دهی، به درستی که تو خود بر غیب و پنهان کاملا دانا و آگاهی.»
سپس امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) فرمود: این دعا از جمله دعاهایی است که در نزد من به ودیعت گذاشته شده است و
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به من آموخت و به من دستور فرمود که آن را به حسن و حسین (علیه‌السّلام) آموزش دهم.
گفتنی است آثاری که برای زدودن گناهان در روایات آمده است؛ مخصوص کسانی است که تصمیم جدی در رعایت حقوق خداوند و مردم دارند و شامل افرادی که اصرار بر انجام گناهان دارند نمی‌شود.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «جبران حقوق مردم از راه دعا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۷.
