جایگاه سیاسی امام علی از نگاه پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خداوند، امام علی، پیامبر.
پرسش: امام علی (علیه‌السّلام) در سخنان
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، از نظر سیاسی چه جایگاهی دارد؟
با در نگریستن در آنچه پیامبر (علیه‌السّلام) درباره علی (علیه‌السّلام) گفته است و با تأمّل در گفته‌ها و چگونه گفتن‌ها و با دقّت در فضاهای ظهور این حقایق و زمینه‌هایی که پیامبر خدا برای طرح این همه منقبت‌ها ومکرمت‌های علوی به وجود می‌آورد، نمی‌توان تردید داشت که پیامبر (علیه‌السّلام) در جهت تبیین‌جایگاه والای «رهبری آینده
مسلمانان» و در مسیر نشان دادن شایسته‌ترین فرد و بلکه تنها مصداق این عنوان الهی بوده است.
بدین‌سان، پیامبر (علیه‌السّلام) مسیر سیاست و زعامت آینده را رقم می‌زند و تمام آنچه که می‌گوید، با این نگاه، جلوه‌ای دیگر می‌یابد؛ امّا اکنون و در این‌جا به عناوین و گفتارهایی بیشترین توجّه را خواهیم کرد که بیشترین پیوند را با این حقیقت دارد.
پیامبر (علیه‌السّلام) برای علی (علیه‌السّلام) در پیوند با امّت، جایگاه «
پدر» را رقم می‌زند و می‌فرماید:
حقّ
علی بن ابی طالب در این امّت، مثل حقّ پدر است بر فرزندش.
پیامبر (علیه‌السّلام) از علی (علیه‌السّلام) با عناوین «سیّد عرب»، «سیّد مسلمانان»، «سیّد دنیا و آخرت» یاد می‌کند که با توجّه به معنای «
سیادت»، این عناوین، بسی نکته‌آموز است. «
حجت خدا»، «رازدار»، «
وزیر»، «
وصی» و «
خلیفه»
پیامبر خدا، از دیگر عناوینی است که پیامبر (علیه‌السّلام) علی (علیه‌السّلام) را بدانها مفتخر کرده است. تعبیرهایی چون «حزب او حزب خداست» و «علی از من و من از علی هستم»، در آنچه اکنون مورد گفتگوست، بسیار پرمعناست، بویژه تعبیر «علی از من است و من از علی هستم» و «گوشت او گوشت من و خون او خون من است»، با توجّه به آنچه در فرهنگ آن روزگاران از این تعابیر، مراد می‌شده است.
علی با حق و حق با علی است.
علی با قرآن و قرآن با علی است.
بدین‌سان، اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول و حق و قرآن است، و اوست که در سیاست و زعامت، «محور» و در امواج خروشان فتنه‌ها «کشتی نجات» است، که پیامبر خدا فرمود:
مَثَل علی در این امّت، چون
کعبه است.
و فرمود:
ای علی! مَثَل تو در امّت من، مَثَل
کشتی نوح است. هر کس سوار شد، نجات یافت و هرکس روی گرداند، غرق شد.
مجموعه‌ای از تعابیر پیامبر خدا، لزوم دوستی علی (علیه‌السّلام) را مطرح می‌کند و دوستی او را «دوستی پیامبر خدا» و «دوستی خدا» تلقّی می‌کند و مهرورزی به آن بزرگوار را «
فریضه» و «
عبادت» می‌داند؛ بلکه فراتر از آن، دوستی مولا (علیه‌السّلام) را با بنیاد دین، پیوند می‌زند و می‌فرماید:
جز
مؤمن، او را دوست ندارد و جز
منافق، او را دشمن نمی‌دارد. دوستی با او
ایمان و دشمنی با او
کفر است.
و نیز می‌فرماید:
هر کس علی را دوست دارد، هدایت یافته است.
در مقابل، پیامبر (علیه‌السّلام) کین‌ورزی با علی (علیه‌السّلام) را هم‌سان با کفر شمرد و کین ورزان به علی (علیه‌السّلام) را منافقان امّت دانست و نشر‌دهندگان فضایل و والایی‌های او را ستود و دشنام دهندگان او را دشنام دهندگان به خود و
خداوند، معرّفی کرد.... اینها همه در پی گشودن جبهه‌ای است به گستردگی تاریخ و در جهت پیوند زدن علی (علیه‌السّلام) با حلقه حق‌مداران و پیوند زدن مخالفان او به حلقه حق ستیزان و ستم پیشگان تاریخ و در نهایت، حرکتی سیاسی و آینده‌نگر و راه‌گشایی ارج‌مند است برای سیاست فردا و فرداهای پس از پیامبر خدا.
پیامبر (علیه‌السّلام) این حق‌نمایی و آینده‌نگری را در
غدیر به اوج رساند و در پیشِ دید هزاران هزار انسان و در هنگامی شگفت و به یاد ماندنی، علی (علیه‌السّلام) را بدون هیچ پرده‌پوشی و در اوج
صداقت، برای رهبری آینده معرّفی کرد، که تفصیل آن در صفحات این مجموعه خواهد آمد.
عناوینی که پیامبر (علیه‌السّلام) برای علی (علیه‌السّلام) رقم زده است، یک‌سر جهت‌دار و هدف‌دار است. عناوینی چون: «ریسمان استوار خدا»، «ستون دین»، «شیر مؤمنان»، «بیرق هدایت»، «شهر هدایت»، «صدّیق اکبر»، «فاروق اعظم»، «ولیّ هر مؤمن پس از من» و... هریک به تنهایی بسنده است تا برترین جایگاه را برای آن بزرگوار، نشان دهد. این که: «هر کس با تو همگامی کند، راه یابد و هر کس از تو روی برتابد، گم‌راه شود» و «مؤمنان، برای شناخت من، هیچ راهی استوارتر از تو ندارند» و «اگر تو نبودی، مؤمنان مرا نمی‌شناختند» نشان‌گر آن است که پیامبر (علیه‌السّلام) با این آموزه برای مهم‌ترین دل مشغولی‌اش (یعنی هدایت امّت و استوار گامی امّت در راه حق)، چاره‌جویی می‌کند و راهی‌نشان می‌دهد که با توجّه بدان، امّتش هدایت یابد و راه
بهشت جوید و از جهنّم سوزانِ گم‌راهی برهد.
آشکار ساختن این حقایق و گستراندن این آموزه‌های راه‌گشا، در تمام روزگاران زندگی پیامبر خدا ادامه یافته است و پیامبر (علیه‌السّلام) هیچ‌گاه از این آینده‌نگری و راهنمایی برای فردایی مطمئن و استوار، غفلت نکرده است.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «علی از نظر سیاسی در بیان پیامبر» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۱۹.
