توسل حضرت ابراهیم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)،
توسل،
آتش، سوختن،
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم)،
اهل بیت (علیهم‌السلام).
پرسش: آیا حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) هنگام پرتاب شدن به طرف آتش برای
حاجت خود از
خداوند پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و
ائمه (علیهم‌السلام) را واسطه قرار داد؟
پاسخ: حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) نه‌تنها از
جبرئیل، بلکه از هیچ مخلوقی ـ حتی
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) ـ به صورت مستقل درخواستی نداشت. هم‌چنین در درخواست از خدا، می‌توان افرادی معتبر و آبرومند را واسطه قرار داد؛ مانند واسطه قرار دادن پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و اهل بیت (علیهم‌السلام).
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از جمله پیامبرانی است که در
قرآن و
روایات، داستان‌ها و گفتارهای بسیاری از او نقل شده است. یکی از این داستان‌ها در مورد نجات یافتن او از دست آتش نمرودیان می‌باشد.
دو
روایت ذیل نیز به همین موضوع می‌پردازند:
«لما ألقي في النار قال: اللهم إني أسألك بحق محمد وآل محمد، لما أنجيتني منها: فجعلها الله عليه بردا وسلاما»؛ «زمانی که ابراهیم را به آتش افکندند، گفت: خدایا! به
حق محمد و
آل محمد مرا از آن نجات ده و
خداوند آن آتش را برای او سرد و
سلامت گرداند».
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «
ابراهیم (علیه‌السلام) پروردگار خود را چنین خواند: مرا به رحمتت از این آتش نمرودیان رهایی بخش. پس در این هنگام که او در
منجنیق بود، جبرئیل بر او نازل شد و خطاب به او گفت: ای ابراهیم! آیا حاجتی داری که برای تو برآورده کنم؟ ابراهیم: از تو حاجتی ندارم؛ اما از پروردگار حاجتی دارم. پس جبرئیل به او انگشتری داد که بر روی آن نوشته شده بود: "لَا اِلَهَ اِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ اَلْجَاْتُ ظَهْرِی اِلَی اللَّهِ اَسْنَدْتُ اَمْرِی اِلَی اللَّهِ وَ فَوَّضْتُ اَمْرِی اِلَی اللَّهِ" پروردگاری جز الله نیست، و
محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) رسول خداوند است، به خداوند تکیه می‌کنم، کار خود را به او می‌سپارم. پس خداوند به
آتش دستور داد که بر ابراهیم سرد شود».
از دیدگاه سندی، در
سند روایت اول، «
احمد بن هلال» وجود دارد که علمای
علم رجال او را از افراد ضعیف
و اهل غلوّ
دانسته‌اند و «
مَعمر بن راشد» نیز
مهمل است.
روایت دوم نیز
مرسل است.
اما صرف نظر از سند، در بررسی محتوایی ممکن است چنین اشکالی برای
انسان پدید آید:
ابراهیمی که از جبرئیل هیچ خواسته‌ای نداشته و خود را به خداوند وامی‌گذارد، چگونه از پیامبر
اسلام و اهل بیتش کمک و یاری می‌خواهد؟
اما این اشکال وارد نخواهد بود؛ زیرا
ابراهیم (علیه‌السلام) نه‌تنها از
جبرئیل، بلکه از هیچ مخلوقی ـ حتی
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) ـ به صورت مستقل درخواستی نداشت و این‌که در روایت دوم آمده که از جبرئیل خواسته‌ای ندارد، اشاره به همین خواسته مستقیم است.
اما از زاویه دیگر بحث
توسل وجود دارد؛ به این‌که در درخواست از
خدا، می‌توان افرادی معتبر و آبرومند را واسطه قرار داد و فقرات موجود در روایت اول: «اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْاَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» نیز اشاره به همین توسل دارد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «توسل حضرت ابراهیم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۴/۲۴.
