توبه و پوشاندن گناه در قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:
توبه ،
گناه ،
قیامتپرسش: آیا خداوند همان طور که در
دنیا عیوب و گناهان بندگانش را می‌پوشاند، اگر کسی از گناهی که مرتکب شده، پشیمان باشد و توبه کند، خداوند در قیامت نیز گناهانش را از دید دیگران مخفی نگه می‌دارد؟
پاسخ: در مورد پرسش مطرح شده؛ یعنی پوشاندن عیوب و گناهان بندگان در قیامت، باید گفت؛ آن‌چه را که تعالیم و آموزه‌های
دینی به ما می‌گوید این است که خداوند، «
ستار العیوب » است؛ یعنی عیب‌های بندگان را می‌پوشاند و مخفی نگه می‌دارد. منظور از عیب‌ها در این‌جا گناهان و خطاهایی است که از بندگان سرمی‌زند.
نکته جالب و قابل دقت این است که این صفت
خداوند به صیغه «مبالغه» بیان شده است؛ یعنی بسیار پوشاننده؛ یعنی فراتر از آن‌چه که برای ما قابل تصور است. این صفت از ویژگی‌های خداوندی است که نسبت به بندگانش بسیار مهربان و بخشنده می‌باشد؛
رحمتش بر همه چیز و همه کس گسترده است. لذا اگر گناهی را بخشید نه تنها آن را می‌پوشاند و منتشر نمی‌کند، بلکه حتی آن را به روی خود بنده نیز نمی‌آورد تا وی در مقابل عظمت و بزرگیش شرمنده شود.
در
روایتی از
رسول خدا صلوات‌الله‌علیه نقل شده است: «سألت الله أن یجعل حساب أمتی إلی لئلا تفتضح عند الامم، فأوحی الله عز و جل إلی:یا محمد بل أنا أحاسبهم فإن کان منهم زلة سترتها عنک لئلا تفتضح عندک؛
از خدا خواستم که حساب
امت مرا به من واگذارد تا پیش امت‌های دیگر رسوا نشود، پس خدای عز و جل به من
وحی کرد، ای محمد نه، بلکه من حسابشان را می‌رسم و اگر گناهی از آن‌ها سر زده از تو پوشیده می‌دارم که پیش تو نیز رسوا نشود.» از این رو است که اگر انسان بارها گناه کند و توبه‌اش را بشکند او
توّاب است و دوباره توبه‌اش را می‌پذیرد و نقض
پیمان‌هایش را نادیده می‌گیرد.
گفتنی است که نسپردن حساب امت به
پیامبر صلوات‌الله‌علیه و پوشیده نگهداشتن اعمالشان بر آن حضرت، به معنای عدم اطلاع آن‌ها از اعمال بندگان نیست؛ چرا که ما معتقدیم
پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه و
ائمه علیهم السلام در همین دنیا هم بر اعمال ما ناظرند. اما این که خدا می‌فرماید من خود، اعمال آن‌ها را بررسی می‌کنم تا پیش تو نیز رسوا نشوند، منظور، گشودن پرونده امت در قیامت در حضور خود آنان است تا موجب شرمساری بندگان گناهکار، پیش رسول خدا صلوات‌الله‌علیه نشود.
با توجه به این ویژگی است که در
دعاها و مناجات‌های وارده از سوی پیشوایان
دین فراوان به این موضوع اشاره شده است. ما در این فرصت به اختصار به چند نمونه از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
۱) «إِلَهِی قَدْ سَتَرْتَ عَلَیَ ذُنُوباً فِی الدُّنْیَا وَ أَنَا أَحْوَجُ إِلَی سَتْرِهَا عَلَیَّ مِنْکَ فِی الْأُخْرَی؛
ای خدایی که در دنیا گناهان مرا پوشاندی، من به پوشاندن آن‌ها در
آخرت محتاج‌ترم. »
۲) «وَ اغْفِرْ لِی مَا خَفِیَ عَلَی الْآدَمِیِّینَ مِنْ عَمَلِی وَ أَدِمْ لِی مَا بِهِ سَتَرْتَنِی؛
خدایا گناهان مرا که بر بندگانت مخفی است، ببخش و آن‌چه را پوشاندی هم‌چنان از دیگران مخفی نگهدار. » در این دعا منظور از ادامه پوشاندن و مخفی نگهداشتن، به
یقین ، مخفی نگهداشتن آن‌ها در آخرت است.
۳) «أَنَّ النَّبِیَّ (ص) قَالَ:مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یَقِفَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَی قَبِیحِ أَعْمَالِهِ وَ لَا یُنْشَرَ لَهُ دِیوَانٌ فَلْیَقْرَأْ هَذَا الدُّعَاءَ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ وَ هُوَ اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَی مِنْ عَمَلِی وَ إِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً فَعَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلًا أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَکَ فَرَحْمَتُکَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَ تَسَعَنِی لِأَنَّهَا وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‌ءٍ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین؛
هر کس دوست دارد که خداوند اعمال زشت او را در روز قیامت برملا نسازد و نامه عملش (بدی‌هایش) در نزد مردم گشوده نشود، بعد از هر
نماز این دعا را بخواند:بار خدایا
گذشت تو امیدوارتر از عمل من است و رحمت تو وسیع‌تر از گناهم. خدایا اگر گناهم بزرگ است عفو و گذشت تو بزرگ‌تر از گناه من است. اگر من لایق رحمتت نیستم، اما رحمت تو که شامل حال من می‌شود؛ چراکه رحمتت وسیع‌تر از هر چیزی است، یا ارحم الراحمین. »
۴) «وَ أَلْبِسْنِی مِنْ نَظَرِکَ ثَوْباً یُغَطِّی عَلَیَ التَّبِعَاتِ وَ تَغْفِرُهَا لِی وَ لَا أُطَالَبُ بِهَا إِنَّکَ ذُو مَنٍّ قَدِیمٍ وَ صَفْحٍ عَظِیمٍ وَ تَجَاوُزٍ کَرِیم؛
خدایا لباسی بر من بپوشان که پرده بر بدی‌های من اندازد و مرا بیامرز.... »
در پایان، تذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که اگر چه قرآن می‌فرماید:«یَوْمَ تُبْلَی السَّرائِرُ؛ در آن روز که اسرار نهان (انسان) آشکار می‌شود، روز قیامت روزی است که پرده‌ها کنار می‌رود و اسرار برملا خواهد شد. »
همچنین می‌فرماید: «چنان نیست که آن‌ها (درباره
معاد ) می‌پندارند، بلکه نامه اعمال نیکان در «علیّین» است! و تو چه می‌دانی «علیّین» چیست! نامه‌ای است رقم‌خورده و سرنوشتی است قطعی، که مقربان شاهد آنند!»
اما درباره مفهوم و گستره این آیات باید گفت:
اولاً: آیه‌ای که می‌گوید در قیامت، اسرار برملا خواهد شد، این آیه ناظر به کسانی است که با بار گناه از دنیا رفته و موفق به توبه نشده‌اند، نه کسانی که از روی
جهل و نادانی مرتکب گناهی شده‌اند و توبه نموده‌اند. در ذیل آیه ۹
سوره طارق روایتی وارد شده که در آن،
راوی می گوید:از رسول خدا صلوات‌الله‌علیه پرسیدم:این سرائری که خدا بندگان را در آخرت به آن‌ها می‌آزماید چیست؟ فرمود:«سرائر شما، اعمال شما از نماز، روزه، زکات، وضو و غسل جنابت و هر واجب دیگر است؛ زیرا که همه اعمال، سرائر پنهان است، پس اگر کسی بخواهد، می‌تواند نماز ناخوانده بگوید که نماز خواندم و وضو نگرفته بگوید که
وضو گرفتم و گفته خدا: یوم تبلی السرائر در همین خصوص است.»
بنابراین، آیه نظر به کسانی دارد که با
کفر و
نفاق از دنیا رفته‌اند.
ثانیاً: مقربان و
اولیای الهی که از اعمال انسان‌ها با خبرند، آن‌ها در همین دنیا نیز بر اسرار ما اطلاع دارند، اما این به معنای انتشار آن به دیگران نیست.
ثالثاً: قیامت روزی است که در آن انسان از برادر، از مادر و پدر و زن و فرزندان خود می‌گریزد، در آن روز هر کدام از انسان‌ها وضعیتی دارند که او را کاملًا به خود مشغول می‌سازد!
نتیجه این که اگر انسان در این دنیا موفق به توبه واقعی شود، خداوند او را مورد لطف و رحمت خویش قرار می‌دهد و نه تنها از گناهانش می‌گذرد، بلکه او محبوب خداوند واقع می‌شود؛ لذا امروز، پیش از آن که آن روز فرا رسد، خوب است به پروردگارمان پناه بریم تا مگر گناهانی را که مرتکب شده‌ایم، پیش از رسوا شدن در برابر گروه بزرگ گواهان روز قیامت و پیش از چشیدن
عذاب ، بر ما ببخشاید.
پایگاه اسلام کوئیست
