تجلی خداوند در مخلوقات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن، حدیث،
صفات خداوند،
تجلی.
پرسش: آفریدگار در آینه مخلوقات، در نظر افراد مختلف چگونه تجلی می‌یابد؟
درک تجلّی آفریدگار در آینه آفریده‌ها، به تناسب میزان استعداد دید انسان، قوّت و ضعف دارد. هر‌گاه موانع شناخت در انسان، کمتر و توان رؤیت عقلی و قلبی بیشتر باشد، تجلّی آفریدگارِ خجسته و والا در آینه آفریده‌ها در حس، بیشتر و در درک، عمیق‌تر است.
ابن میثم بحرانی در توضیح اقسام درک انسان‌ها از تجلّیات آفریدگار در آفریده‌ها، انسان‌ها را به چهار گروه تقسیم کرده، می‌گوید:
تجلّی خداوند، به معنای آن است که او شناخت خویش را از ره‌گذر مصنوعاتش، برای دل‌های بندگانش روشن گردانید، تا جایی که بندگان، هر یک به‌اندازه قابلیت و پذیرشی که از مشاهده او دارند، مشاهده‌اش می‌کنند، و این مشاهده، بسته به تفاوت شعاع‌های نگاه‌هایشان، متفاوت است. بعضی از آنها اوّل مصنوع را می‌بینند بعد
صانع را؛ بعضی هر دو را با هم می‌بینند؛ بعضی نخست صانع را می‌بینند، و بعضی ماسوای صانع را نمی‌بینند.
در توضیح این چهار قسم، مثالی را یادآوری می‌کنیم، بلکه تا اندازه‌ای حقّ مطلب ادا شود. اگر آینه در دست داشته باشی و بخواهی به تصویر چیز مشخّصی نگاه کنی، در ابتدا آینه و آن‌گاه آن تصویر را می‌بینی. گاه هم زمان هر دو را می‌بینی و زمانی هم‌چنان به تصویر نگاه می‌کنی و مات در آن می‌شوی که چیز دیگری را نمی‌بینی.
با توجّه به این مثال، مردمی را که از بینش عقلانی برای درک تجلّی آفریدگار در آینه آفریده‌ها برخوردارند، می‌توان چهار گروه دانست:
گروه اوّل، کسانی هستند که به آینه آفریده‌ها نظر می‌افکنند و ابتدا آینه و سپس تجلّی آفریدگار را از لا به لای دقّت در آینه آفریده‌ها و از توجّه به آنها مشاهده می‌کنند.
گروه دوم، کسانی‌اند که از نگاه دقیق‌تری برخوردارند. آفریدگار را بیش از شناخت گروه نخست می‌شناسند؛ چرا که آینه آفریده‌ها و آفریدگار را هم زمان می‌بینند. به تعبیر دیگر، اینان، آفریدگار را در این آینه و به واسطه آن می‌بینند و در همان زمانی که چشم‌هایشان
کوه و
دریا و درخت و دیگر پدیده‌ها را می‌بیند، آفریدگار (عزّوجلّ) را با بینش عقلی درک می‌کنند.
گروه سوم، کسانی هستند که شیدای آفریدگارند و به درجه‌ای شیفته‌اند که هر‌گاه به آینه آفریده‌ها نگاه می‌کنند، نخست آفریدگار را مشاهده می‌کنند و آن گاه آفریده‌ها را. اینان به آفریده‌ها از طریق آفریدگار می‌رسند و نه از طریق آفریده‌ها به آفریدگار.
گروه چهارم، کسانی‌اند که در قلّه
خداشناسی قرار دارند و شناخت و علاقه‌شان به خدای پاک، به حدّی است که چیزی جز او نمی‌بینند. البتّه به این مرتبه نمی‌رسند، مگر
پیامبر و کسانی که به این حقیقت، واقف شده‌اند که هستی، تنها در انحصار
خداوند والاست و وجود جز او، چون سایه،
اعتباری و تبعی است.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «تجلی خداوند در آینه آفریده‌ها» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۳/۱۳.
