تبرک جستن به آثار اولیای خدا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تبرک، متبرک شدن، اماکن متبرکه، آثار اولیای خدا.
پرسش: متبرک کردن خود به اماکن متبرکه، در کدام
سوره قرآن آمده است؟
پاسخ: متبرک کردن خود به اماکن متبرکه و اشیای دیگر در
آیات و
روایات آمده است و با اشکال شرعی ندارد و
بدعت به حساب نمیآید. نمونههایی در ذیل بیان میشود.
درباره متبرک کردن خود به اماکن و آثار متبرکه، در
قرآن و روایات نمونههایی بیان شده است.
قرآن شریف در چندین مورد به این مطلب اشاره دارد. آیاتی که بهروشنی به این امر دلالت دارد، عبارتاند از:
آیه «۹۳» و «۹۶»
سوره مبارکه «یوسف» (علیهالسلام) میباشد. هنگامی که یوسف صدیق، خود را به برادران خویش معرفی کرد و از خطای آنان درگذشت، فرمود: «
اذهبوا بقمیصی هذا فالقوه علی وجه ابی یات بصیراً و اتونی باهلکم اجمعین»؛
«این
پیراهن مرا با خود ببرید و بر صورت پدرم
یعقوب (علیهالسلام) افکنید تا دیدگانش بینا گردد و همه کسان خود را نزد من آورید».
و در آیه بعد آمده است: «
فلمّا ان جآء البشیر القه علی وجهه فارتدّ بصیرا...»؛
«آنگاه که مژدهدهنده آن پیراهن را بر رخسار او افکند، بینایی وی بازگشت».
این سخن گویای قرآن، گواه روشنی بر تبرک جستن
پیامبر خدا یعقوب (علیهالسلام) به پیراهن پیامبری دیگر (
حضرت یوسف (علیهالسلام)) میباشد.
در آیه «۱۲۵»
سوره مبارکه «بقره» در داستان بنا کردن
خانه خدا، توسط
حضرت ابراهیم (علیهالسلام) آمده است: «
و اذ جعلنا البیت مثابةً النّاس و امناً و اتّخذوا من مقام ابراهیم مصلّی...»؛
«و بهخاطر بیاور هنگامی را که خانه
کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم، از
مقام ابراهیم نمازگاهی برای خود انتخاب کنید».
مقام ابراهیم به اتفاق همه مسلمانان مورد احترام و تکریم است و همان قطعه سنگی است که ابراهیم خلیل الرحمن (علیهالسلام) هنگام ساختن خانه خدا (کعبه)، روی آن قرار گرفت و اثر پایش روی آن ماند.
حاجیان بعد از انجام
طواف به پشت مقام ابراهیم میروند و
نماز طواف بهجا میآورند.
مورد بعدی در
سوره مبارکه «کهف» آیه «۲۱» است. بعد از آنکه جریان زنده شدن
اصحاب کهف به گوش مردم رسید و برای دیدن آنها به
غار آمدند، دیدند که آنان چشم از
جهان فرو بستهاند و جسدهای آنها در غار مانده است. در این میان
نزاع و کشمکش بین دو گروه
مؤمنان و مخالفان درگرفت. مخالفان سعی داشتند که مسئله
خواب و
بیداری اصحاب کهف به دست
فراموشی سپرده شود و مؤمنان پافشاری میکردند که این داستان هرگز فراموش نشود و لذا گفتند: «
قال الذین غلبوا علی امرهم لنتخذنّ علیهم مسجداً»؛
«ما در کنار
مدفن آنها
مسجد و معبدی میسازیم».
جمله فوق حاکی از این است که ما این مکان را محل مصلی و
تبرک جستن از اینها میکنیم.
تبرک جستن به آثار اولیای خدا، مسئلهای نیست که فقط در
قرآن مطرح شده باشد؛ بلکه در
سیره رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) ـ که بزرگترین
مفسر قرآن کریماند ـ و
صحابه آن حضرت میتوان یافت. نهتنها پیامبر گرامی و یاران وی، بلکه
پیامبران پیشین نیز به این امر مبادرت میورزیدند؛
مثلاً پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در زمان
حیات خویش مکرر به
زیارت قبور شهدای احد میرفتند و نیز پیوسته برای زیارت قبور مؤمنان رهسپار
بقیع میشدند و میفرمودند: «به زیارت قبور بروید که این
عمل شما را به یاد
آخرت میاندازد».
یا در جای دیگری میفرماید: «هر کس به زیارت من آید،
شفاعت من در
حق وی
واجب میشود».
بنابراین متبرک کردن خود به اماکن متبرکه و اشیای دیگر در
آیات و
روایات آمده است و با اشکال شرعی مواجه نیست و
بدعت به حساب نمیآید.
۱. استاد جعفر سبحانی، آیین وهابیت، قم: انتشارات سعادت، ۱۳۶۳، ش.
۲. استاد مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلدهای اول و دوازده، تهران انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
۳. سیدرضا حسینی نسب، شیعه پاسخ میدهد، قم: انتشارات نشر مشعر، ۱۳۷۴.
۴. سیدحسن موسوی قزوینی، نقدی بر اندیشه وهابیان، ترجمة حسن طارمی، تهران انتشارات وزارت و فرهنگ ارشاد اسلامی، ۱۳۶۶ ش.
۵. سیدابراهیم سیدعلوی، تاریخ نقد و بررسی وهابیها، تهران انتشارات امیر کبیر، ۱۳۷۶ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تبرک جستن به آثار اولیای خدا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۶.