بهترین کارها در دوره جوانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کارهای جوانان، دوره جوانی، جوانان.
پرسش: بهترین کارهایی که می‌توان در جوانی انجام داد، چیست؟
پاسخ:
یک
انسان در مجموعه عمر طبیعی خود، مانند فصل‌های یک سال، چهار فصل را می‌گذراند: فصل اول کودکی و نوجوانی؛ فصل دوم، جوانی؛ فصل سوم، میان‌سالی و فصل چهارم
پیری و کهولت. عمده تفاوتی که بین فصول عمر انسان و فصل‌های
طبیعت وجود دارد این است که فصل‌های طبیعت همه‌ساله تکرار می‌شود؛ ولی فصول
زندگی انسان تکرارپذیر نیست و فرصت‌های از‌دست‌رفته باز نمی‌گردد و لذا لحظات عمر ـ به ویژه دوران جوانی ـ چون
سرمایه گران‌بها دارای
ارزش و اهمیت است و انسان باید نسبت به گذران عمر ـ به ویژه جوانی خود ـ دقیق و جدی باشد.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «نسبت به
عمر خود سختگیرتر و بخیل‌تر از
پول و
ثروت باش».
پس شایسته است که از همه دوران زندگی ـ مخصوصاً از نیروی عظیم جوانی و گران‌بهاترین فرصت زندگانی ـ در جهت انجام بهترین کارها به‌خوبی استفاده کنیم.
در این‌جا به برخی کارهایی که بزرگان
دین سفارش کرده‌اند که در
جوانی انجام شود، به طور مختصر اشاره می‌کنیم:
اصولاً
علم و آگاهی از امتیازات انسان بر
حیوانات و موجب
کرامت انسان است؛ لذا جوان باید هم
علم و تخصص بیاموزد و هم به مطالعات جانبی و متفرقه برای ارتقای سطح فرهنگ دینی و معلومات عمومی خود بپردازد و از هیچ‌گونه تلاش و تحمل سختی در راه
علم‌آموزی دریغ نکند.
هرچند علم‌آموزی هیچ وقت خاصی ندارد و به سفارش
اسلام، انسان باید از گهواره تا گور به دنبال کسب
علم و دانش باشد، ولی بهترین فرصت برای تحصیل علم، دوران جوانی است.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «کسی که در جوانی اش علم بیاموزد، مانند نقش بر سنگ، اندوخته‌های علمی‌اش ثابت می‌ماند و کسی که در پیری تحصیل علم کند، آموخته‌هایش مانند نقش روی
آب غیر ثابت است».
هرچند
عبادت و ارتباط با
خدای متعال در طول زندگانی یک انسان، لازم است، ولی عبادت و رازونیاز با
خداوند بهاری دارد و آن جوانی است؛ زیرا قلب جوان به ملکوت عالم نزدیک‌تر است و
نور فطرت الله بر سراسر جان او پرتو‌افکن است و
استعداد وی برای درک معارف الهی و چشیدن لذت انس با حق تعالی افزون‌تر؛ لذا جوان در مقام انتخاب آسان‌تر می‌تواند
صراط مستقیم عبودیت را بر راه‌های شیطانی ترجیح دهد.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «
انَّ الله یحبُّ الشّابَّ الّذی یَفنی شَبابَهُ فی طاعَةِ الله»؛
یعنی خداوند جوانی که جوانی‌اش را در طاعت و
عبادت پروردگار سپری کند، را دوست دارد.
کار و کوشش در سنین جوانی موفقیت و کام‌یابی در آینده را به دنبال دارد. بدون
تردید یکی از آفت‌های بزرگ جوانی،
تنبلی و سستی است. تنبلی، بی‌حالی و بی‌حوصلگی جوان را از درون تهی می‌سازد و روانش را افسرده می‌کند.
کار در اسلام امری
مقدس و بی‌کاری مذموم و مردود است.
در
حدیث می‌خوانیم که «خداوند مؤمنی را که دارای حرفه است، دوست دارد».
یا «هر که بی‌کار بگردد و سنگینی بار اقتصادی خود را بر دوش مردم بیندازد، ملعون است».
در این زمینه
روایات بسیاری داریم که نشان‌دهنده این است که از نظر اسلام، کار کردن امری مقدس است.
زندگی
مردان موفق، شهادت می‌دهد همگی اهل کار و کوشش بوده‌اند.
«
الکساندر هامیلتون» یکی از نوابغ
دنیا می‌گوید: «مردم می‌گویند تو نابغه‌ای، من از نبوغ خود خبر ندارم، فقط می‌دانم شخص زحمت‌کشی هستم».
«بزرگ‌مهر» معتقد است: «باید لب فرو بست و بازو گشود و کار کرد و دم نزد و
یقین کرد که کلید طلایی کام‌یابی، کار و کوشش است».
درست است که لطف خداوند در همه حال شامل
بندگان است، اما دوره جوانی، بهار
توبه است؛ زیرا جوانی که کم‌تر
گناه کرده است، زودتر می‌تواند گذشته را ترمیم و بازسای کند.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرمودند: «هیچ چیز در نزد خداوند دوست‌داشتنی‌تر از جوان توبه‌کار نیست و هیچ‌چیز در نزد او ناپسندتر از پیری که برگناه اصرار دارد نمی‌باشد».
دوره جوانی از نظر تربیت‌پذیری، حساس‌ترین دوره عمر به شمار می‌رود. جوانی، دوره‌ای است که برای جوان سرنوشت‌ساز و برای خانواده‌ها و مربیان و جامعه، مسئولیت‌آفرین است.
حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) در نامه ۳۱
نهج‌البلاغه می‌فرماید: «
قَلْبُ الْحَدَثِ كَالاَْرْضِ الْخَالِيَةِ مَا أُلْقِيَ فِيهَا مِنْ شَيْء قَبِلَتْهُ»؛ «به‌درستی که قلب جوان مانند
زمینِ خالی و مستعد است که چیزی در آن قرار نمی‌گیرد و بدان عرضه نمی‌شود، مگر آن‌که آن را می‌پذیرد».
وجود جوان آمادگی هر نوع بذرافشانی را دارد؛ لذا باید در جوانی به زدودن
رذائل اخلاقی و
تهذیب نفس و کسب
فضایل اخلاقی بپردازد.
حضرت
امام (رحمة‌الله‌علیه) خطاب به تمام
جوانان، این‌گونه پدرانه و دل‌سوزانه
نصیحت می‌کنند: «ای برادر! تا عمر و جوانی و قوت و
اختیار باقی است، اصلاح نفس کن، اعتنا به این جاه و شرف‌ها مکن، این اعتبارات را زیر پا بگذار، تو آدم‌زاده‌ای، صفت
شیطان را از خود دور کن، تا جوانی در دست توست، کوشش کن در
عمل و در تهذیب قلب، که هزاران جوان که به افق
ملکوت نزدیک‌ترند، موفق می‌شوند و یک پیر موفق نمی‌شود. اگر قیدوبندهای شیطانی در جوانی از آن‌ها
غفلت شود، هر
روز که از عمر بگذرد، ریشه‌دارتر و قوی‌تر می‌شوند».
جسم، برای
روح، بسان یک مرکب و نردبانی است که استکمال و
ترقی و تعالی بدون آن میسر نیست؛ لذا همان‌گونه که انسان در
زندگی روزمره مثلاً وسیله نقلیه‌اش را برای استفاده بهتر، مواظبت می‌کند و به همه جوانب آن رسیدگی می‌کند، جسم نیز محتاج رسیدگی و رفع خواسته‌هایش از جمله
خواب، خوراک، و استراحت است؛ البته به حد متعارف و دور از هرگونه
افراط و تفریط، که اگر مواظبت از جسم، حالت افراطی به خود بگیرد، یک
انسان عیاش و تنبلی می‌سازد که خواسته‌های آدمی را برآورده نمی‌کند و همان‌طور که از یک اسب تنبل و شکم‌باره نمی‌توان کار کشید، انسان پرخور و تنبل هم از عهده مسئولیتی که بر دوش دارد، برنمی‌آید.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بهترین کارها در دوره جوانی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۱/۱۸.
