بهترین امت پس از پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بهترین امت، پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، ابوبکر، عمر.
پرسش: آیا این روایت صحیح است که علی (علیهالسّلام) بر منبر کوفه فرمودند: «خَیْرَ هَذِهِ الاُمَّةِ بَعْدَ نَبِیِّهَا اَبُوبَکْرٍ ثُمَّ عُمَرُ؛ بهترین این امت پس از نبیشان، ابوبکر و سپس عمر است»؟
پاسخ: روایت مذکور از نظر
سند و
دلالت ضعیف است، بر فرض که از لحاظ سندی تمام باشد، با
قرآن و روایات عامه، و گفتههای خود ابابکر و عمر سازگاری ندارد.
برای استدلال به یک حدیث، لازم است، چند چیز مورد بررسی قرار گیرد:
۱. سلسله
سند آن؛
۲.
دلالت آن؛
۳. عدم مخالفت آن با قرآن و
روایات دیگر.
با توجه به مقدمه بالا، باید اولاً سند این
روایت مورد بررسی قرار گیرد تا روشن شود که سند آن تمام هست یا نیست؟ که این کار به عهده کارشناسان رجالی میباشد و از حد توان خارج است، فرض را بر این میگذاریم که این حدیث سنداً تمام و صحیحه میباشد، در عین حال نمیتوان به آن تمسک کرد. چرا؟ چون:
اگر واقعاً
ابابکر و عمر بعد از
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) خیر الامة بودند، لااقل یک
آیه در مدح آنها در
قرآن وارد میشد، تنها آیهای که به عنوان افتخار ابابکر نقل نمودهاند، آیه «اذ هما فی الغار اذ یقول لصاحبه لا تحزن»
«در آن هنگام که آن دو در
غار بودند و او (پیامبر) به همراه خود میگفت:
غم مخور و نترس خدا با ماست» است، که این هم دلالت میکند ابابکر ترسیده بود؛ در حالی که
علی (علیهالسّلام) در همان لحظات جای پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، خوابیده و
مشرکین دور خانه پیامبر را احاطه نموده بودند و
آیه ذیل نازل شد: «و از مردم کسی است که در مقابل به دست آوردن
رضایت خداوند جان خویش را (به خطر انداخته) میفروشند و خداوند نسبت به
بندگان مهربان است».
در این مورد سنی و
شیعه میگویند: این آیه درباره علی (علیهالسّلام) نازل شده است.
و همچنین علی (علیهالسّلام) در
آیه تطهیر، «
معصوم»
در
آیه اکمال، ولایتش باعث
کمال دین و در
آیه تبلیغ، عدم اعلام
ولایت و امامتش مساوی با عدم انجام
رسالت و در آیه
مباهله، به منزله جان پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و در آیه ولایت، ولی
مؤمنان و در آیه اولی الامر، همسطح پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)
خوانده شده است. محبتش،
پاداش رسالت
و دارای علم الکتاب
و متوسل شدن
آدم (علیهالسّلام) به او برای نجاتش
و صدها آیه دیگر که در شأن او نازل شده است که در شواهد التنزیل حاکم حسکانی جمعآوری کرده است و به قول متقی هندی عالم سنی: «ما انزل الله تعالی آیة «یا ایها الذین آمنوا» والّا علیٌ راسها و امیرُها»؛
«هر آیهای که با یا ایها الذین آمنوا» آمده است، علی در رأس و امیر آن است».
آیا شخصی که این همه
آیات درباره او نازل شده است، خیر امت بعد از پیامبر نیست؟
این تنها حدیثی نیست که در مدح آن دو نفر
جعل کردهاند، بلکه روایات دیگری مانند اینکه
عمر و ابابکر مانند
جبرئیل و
میکائیل هستند.
این دو پیران بهشتی میباشند
و اینکه
وحی بنا بود بر عمر نازل شود، اشتباهاً بر پیامبر نازل شد،
و اینکه عمر چراغ اهل
بهشت و... که در جای خود نقل و نقد شده است.
به عنوان نمونه به بعضی از آنها اشاره میشود.
ـ «علی خیر البشر فمن ابی فقد کفر»؛ پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: «علی بهترین بشر است؛ پس کسی که این را
انکار کند،
کافر است».
و فرمود: «کسی که نگوید علی (علیهالسّلام) بهترین مردم است، کافر شده است».
ـ «علی (علیهالسّلام) انسان برگزیده
خداوند بعد از پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)
از یک ریشه و شجر میباشند».
ـ «علی (علیهالسّلام) اولین
مسلمان و علی (علیهالسّلام) مهربانترین، محکمترین
انسان در راه
خدا، داناترین انسان به
حلال و حرام».
ـ «
ایمان علی از نظر وزن، بر تمام
آسمانها و زمین برتری دارد
و دارای هفت خصلتی که هیچ کسی آن را دارا نیست و نمیتواند با او محاجه کند، اول
مؤمن، وفادارترین انسان به عهد خدا، با استقامتترین انسان، مهربانترین انسان نسبت به رعیت، عادلترین داناترین، و بزرگترین انسان از نظر پاداش در
روز قیامت، علی (علیهالسّلام) میباشد».
ـ «علی محور
حق است»
و صدها روایت دیگر.
ابن ابیالحدید میگوید: «قدّم المفضول علی الافضل» (او
افترا میبندد به
خداوند) که مفضول را بر افضل که
علی باشد، برتری داد»!
مخالف گفتههای خود ابابکر و عمر میباشد.
ابوبکر گفت: «لست بخیرکم و علی فیکم؛ مرا رها کنید؛ در حالی که علی در بین شماست، من بهترین شما نباشم».
و گفت: «علی (علیهالسّلام) در مرتبه کسی بود (یعنی پیامبر) که او را از دست دادیم».
و بارها گفت: «لولا علی لهلک ابابکر؛
اگر
علی نبود، ابابکر هلاک میشد».
عمر نقل کرده که پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: «همان او (علی) افضل افراد من بعد از من باشد
و او همچون
کعبه است که مردم بر نزد او بروند».
و خود گفت: «انت خیرهم فتوی؛ تو بهترین انسان در امر
فتوا هستی».
و بیش از هفتاد مرتبه گفت: «اگر علی (علیهالسّلام) نبود، عمر هلاک میشد».
نتیجه این شد که روایت مذکور از نظر
سند و
دلالت ضعیف است، بر فرض که از لحاظ سندی تمام باشد، با
قرآن و روایات عامه، و گفتههای خود ابابکر و عمر سازگاری ندارد.
۱. الامام امیرالمؤمنین علی (علیهالسّلام) از دیدگاه خلفا، واحد تحقیق و تألیف محمد الغدیر (مشهد، شیخ مهدی ایمانی، تمام کتاب) تذکر.
۲. امامت و ولایت، هادی نجفی، تمام کتاب.
۳. امامت و رهبری، استاد مرتضی مطهری.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بهترین امت پس از پیامبر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۴/۲۰.