برتری تفکر بر عبادت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عبادت،
تفکر،
سال.
پرسش: آیا تنها یک ساعت تفکّر، از عبادات طولانی مدت ارزش‌مندتر است؟
پاسخ: قرآن کریم، بارها و بارها بشر را به تفکّر و تعقّل دعوت می‌نماید؛ زیرا تفکّر، زیربنای
ایمان واقعی هر فردی بوده و بعد از ایمان است که دیگر عبادات معنا خواهد داشت. بر این اساس هیچ دور از ذهن نخواهد بود که تفکّر را ارزش‌مندتر از دیگر عبادات بدانیم.
قرآن کریم، بارها و بارها بشر را به تفکّر و تعقّل دعوت می‌نماید؛ زیرا تفکّر، زیربنای
ایمان واقعی هر فردی بوده و بعد از ایمان است که دیگر عبادات معنا خواهد داشت. بر این اساس هیچ دور از ذهن نخواهد بود که تفکّر را (که خود نوعی عبادت است) ارزش‌مندتر از دیگر عبادات بدانیم. روایات فراوانی صریحاً ناظر به همین واقعیت‌اند:
حسن صیقل نقل می‌کند که به
امام صادق (علیه‌السّلام) عرضه داشتم: آیا یک ساعت‌اندیشه، ارزش‌مندتر از یک شب
تهجد و شب‌زنده‌داری است؟! ایشان فرمودند: بله! چنین سخنی از
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) منقول است! پرسیدم: اکنون چگونه یک فرد می‌تواند خود را به‌اندیشه وادارد؟! فرمودند: (به عنوان نمونه و برای تمرین) به خانه‌های قدیمی و به خرابه‌ها گذر کرده، آنها را مخاطب قرار داده و بگوید: آنان‌که تو را ساختند اکنون کجایند؟! آنان‌که در تو زندگی می‌کردند، اکنون چه سرنوشتی دارند؟! چرا از آنان سخن نمی‌گویی؟!
از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل است: یک ساعت‌اندیشه، ارزش‌مندتر از یک سال عبادت است. خداوند می‌فرماید همانا صاحبان عقل، پند خواهند گرفت.
همچنین از
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت شده است؛ یک ساعت
اندیشه حتی از هفتاد سال عبادت هم ارزش‌مندتر است.
اکنون ممکن است این پرسش پدید آید که با توجه به مقدارهای مختلف عبادات که در این روایات وجود دارد، آیا آنها با هم متضاد نیستند؟!
پاسخ، منفی است و چنین تضادی وجود ندارد که دلیل آن‌را
فیض کاشانی به اختصار چنین بیان کرده است: اختلاف در مورد مقدار عبادتی که با یک ساعت‌اندیشه مقایسه شده است، ناشی از چند مطلب است:
اول: ژرفای تفکر در افراد مختلف، متفاوت است.
دوم: اندیشوران، خود نیز دارای مراتب و درجاتی می‌باشند.
سوم: نچه‌اندیشه در مورد آن انجام می‌شود نیز متفاوت است.
روایاتی وجود دارند که جمع بندی فوق را تایید می‌کنند. به عنوان نمونه، دو روایت ذیل، ناظر به آنند که تنها برخی تفکّرها و‌اندیشه‌های ویژه هستند که توانایی برابری با هفتاد سال عبادت را دارند:
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: فعالیت یک ساعته فرمانروایی عادل (که طبیعتاً نیاز به
تفکر و اندیشه فراوان دارد) ارزش‌مندتر از هفتاد سال عبادت است.
روایتی نیز به
امام صادق (علیه‌السّلام) منتسب است مبنی بر این‌که یک گام که در میدان‌های
جلال و هیبت پروردگار برداشته می‌شود و طی آن، ضمن آن‌که
انسان از خدایش حیا می‌کند به سوی او نیز رهسپار می‌شود، بهتر از هفتاد سال عبادت است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «برتری تفکر بر عبادت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۶.
