• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باب علم پیامبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: باب علم پیامبر، شیعه، سنی.

پرسش: حدیث «باب علم پیامبر» چه حدیثی است و در جوامع حدیثی شیعه و سنی چه درجه از اعتبار را دارد؟



حدیثی از قول پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است که حضرت خود را شهر علم معرفی کرده و امام علی را دروازه آن.
این روایت در منابع فراوان شیعه و سنی آمده است. این حدیث در دانش‌نامه امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، از منابع گوناگون شیعه و سنی گرد آمده است. به چند مورد بنگرید:
«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها، فَمَن ارادَ العِلمَ فَلیَاتِ البابَ؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن‌که دانش می‌خواهد، باید از [این] دروازه در آید.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها، فَمَن ارادَ المَدینَةَ فَلیَاتِ البابَ؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که آهنگ [ورود به] شهر دارد، باید از [این] دروازه به آن، در آید.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها، فَمَن ارادَ العِلمَ فَلیَاتِ بابَ المَدینَةِ؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می‌خواهد، باید از دروازه شهر، وارد شود.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن ارادَ البابَ فَلیَاتِ عَلِیّا؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که می‌خواهد از دروازه [شهر] وارد شود، نزد علی برود.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): یا عَلِیُّ، انَا مَدینَةُ العِلمِ و انتَ البابُ، کَذَبَ مَن زَعَمَ انَّهُ یَصِلُ الَی المَدینَةِ الّا مِنَ البابِ؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): ای علی! من شهر دانشم و تو دروازه آنی. آن که می‌پندارد از راهی جز این دروازه به شهر دست خواهد یافت، دروغ گفته است.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلیٌّ بابُها، و لَن تُدخَلَ المَدینَةُ الّا مِن بابِها؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است، و به شهر، جز از دروازه آن، وارد نمی‌شوند.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها، و هَل تُدخَلُ المَدینَةُ الّا مِن بابِها؛
[۴۷] صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۶۵۵، ح۸۹۱ عن الحسن بن راشد عن الامام الصادق عن آبائه عنه.
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است، و آیا به شهر، جز از دروازه آن، داخل می‌شوند؟!»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَا مَدینَةُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن ارادَ العِلمَ فَلیَقتَبِسهُ مِن عَلِیٍّ؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می‌خواهد، باید از علی پرتو بگیرد.»

«رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انا دارُ العِلمِ و عَلِیٌّ بابُها؛ پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من خانه دانشم و علی، درِ آن [خانه] است.»


۱. محمدی ری‌شهری، محمد، دانش نامه امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۵۰۴-۵۱۱.    
۲. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۸، ح۴۶۳۹.    
۳. ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب امام علی بن ابی‌طالب (علیهم‌السّلام)، ص۸۰، ح۱۳۵ کلاهما عن جابر بن عبد اللّه.    
۴. ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب امام علی بن ابی‌طالب (علیهم‌السّلام)، ص۱۳۶، ح۱۲۱.    
۵. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۶۵، ح۱۱۰۶۱.    
۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۵۷۱، ح۱۵۸۳.    
۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۳۱۵.    
۸. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۷۹، ح۸۹۷۷.    
۹. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۸۱، ح۸۹۸۱.    
۱۰. ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۴، ص۹۵، ح۳۷۸۹.    
۱۱. خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب ص۸۳، ح۶۹ و الثمانیة الاخیرة عن ابن عبّاس.    
۱۲. ابن‌عبدالبر، یوسف‌ بن‌ عبدالله، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج۳، ص۱۱۰۲.    
۱۳. امام رضا (علیه‌السلام)، صحیفة الامام الرضا، ص۵۸، عن احمد بن عامر الطائی عن الامام الرضا عن آبائه عنه.    
۱۴. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۱۹۶، ح۳۷ عن ابان عن الامام الصادق (علیه‌السّلام) عن عمّار بن یاسر.    
۱۵. تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، ج۱، ص۸۹، ح۲ عن ابن عبّاس.    
۱۶. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی‌، مناقب آل ابی‌طالب (علیهم‌السّلام)، ج۲، ص۳۴.    
۱۷. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۷، ح۴۶۳۷.    
۱۸. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۷، ح۴۶۳۸.    
۱۹. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۷۹، ح۸۹۷۸ کلّها عن ابن عبّاس.    
۲۰. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۸۳، ح۸۹۸۵ و فیه «الدار» بدل «المدینة».    
۲۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۳۷۷، ح۸۸۷ و فیه «البیت» بدل «المدینة».    
۲۲. دیلمی همدانی، شیرویه بن شهردار، الفردوس بمأثور الخطاب، الفردوس بمأثور الخطاب، ج۱، ص۴۴، ح۱۰۶ و الثلاثة الاخیرة عن جابر.    
۲۳. متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۴۸، ح۳۶۴۶۳.    
۲۴. صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۷۱.    
۲۵. ابن‌شعبة حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ص۴۳۰ کلاهما عن الامام الرضا.    
۲۶. مفید، محمد بن محمد، الفصول المختاره، ص۲۲۰.    
۲۷. نباطی عاملی، علی بن محمد، الصراط المستقیم، ج۲، ص۳۴.    
۲۸. ابن‌ابی‌جمهور احسائی، محمد بن علی، عوالی اللئالی، ج۴، ص۱۲۳، ح۲۰۵.    
۲۹. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۷۸، ح۸۹۷۶.    
۳۰. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، ج۷، ص۳۵۹ کلاهما عن الصنابحی عن الامام علی.    
۳۱. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۳۸۰، ح۸۹۷۹.    
۳۲. ذهبی، شمس‌الدین، تذکرة الحفاظ، ج۴، ص۱۲۳۱، ح۱۰۴۷.    
۳۳. حمویی جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، ج۱، ص۹۸، ح۶۷ کلّها عن ابن عبّاس.    
۳۴. ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب امام علی بن ابی‌طالب (علیهم‌السّلام)، ص۸۵، ح۱۲۶.    
۳۵. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۵۷۸، ح۱۱۹۴.    
۳۶. ابن‌بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار، ص۲۹۴، ح۴۸۶ کلّها عن محمّدبن عبداللّه اللاحقی عن الامام الرضا عن آبائه.    
۳۷. نباطی عاملی، علی بن محمد، الصراط المستقیم، ج۲، ص۳۴.    
۳۸. ابن‌جبیر، علی بن یوسف، نهج الایمان، ص۳۴۲.    
۳۹. صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۵۷۴، ح۱ عن مکحول عن الامام علی (علیه‌السّلام).    
۴۰. شریف‌رضی، محمد بن حسین، المجازات النبویة، ص۲۰۷، ح۱۶۶.    
۴۱. ابن‌شاذان، محمد بن احمد، مائة منقبة، ص۴۱، عن ابن عبّاس و فیه «تؤتی» بدل «تدخل».    
۴۲. خزاز قمی، علی بن محمد، کفایه الاثر، ص۱۸۴ عن امّ سلمة وفیه «و ما تؤتی» بدل «لن تدخل»    
۴۳. ابن‌مغازلی، علی بن محمد، مناقب امام علی بن ابی‌طالب (علیهم‌السّلام)، ص۱۳۹، ح۱۲۲ عن جریر عن الامام علی عنه و فیه «لا تؤتی البیوت الّا من ابوابها» بدل «لن تدخل...».    
۴۴. صدوق، محمد بن علی، التوحید، ص۳۰۷، ح۱.    
۴۵. صدوق، محمد بن علی، الاختصاص، ص۲۳۸.    
۴۶. صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۴۲۵، ح۵۶۰ کلّها عن الاصبغ بن نباتة عن الامام الحسن.    
۴۷. صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۶۵۵، ح۸۹۱ عن الحسن بن راشد عن الامام الصادق عن آبائه عنه.
۴۸. کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ص۲۶۵، ح۳۶۰ عن الامام علی عنه و فیهما «تؤتی» بدل «تدخل».    
۴۹. مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۱، ص۳۳ عن ابی سعید الخدری.    
۵۰. مجلسی، محمد‌باقر، بحار الانوار، ج۴۰، ص۲۰۳، ح۷.    
۵۱. محب‌الدین طبری، احمد ابن‌عبدالله، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی، ص۱۴۲.    
۵۲. طبری‌، احمد بن‌ عبدالله، الریاض النضرة، ج۳، ص۱۵۹.    
۵۳. قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۱۷۰، ح۴۸۲ کلّها عن الامام علی.    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «باب علم پیامبر» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۶/۱۱.    






جعبه ابزار